Khi giám đốc Nhà xuất bản (NXB) Trẻ công bố tập 6 bộ Harry Potter vừa in ra đợt đầu đã bị in lậu, thì tại Hà Nội giới làm sách ai cũng biết người nhanh tay in “luộc” quyển Harry Potter kia chính là D. “béo” - một nhân vật có nhà sách tại đường Láng. Một số tựa sách mà hồi đầu năm 2005 NXB này công bố đã bị in lậu, nay lại thấy xuất hiện trên các quầy sách với mức giảm giá đáng kể.

Theo ông Phạm Sỹ Sáu - phụ trách bộ phận tác quyền của NXB Trẻ, hiện NXB đang chuẩn bị ra thông cáo tuyên bố tác quyền về các sách của NXB đang khai thác. Theo đó, kể từ sau khi ra tuyên bố, nếu phát hiện trường hợp nào in lậu, NXB Trẻ sẽ phối hợp với luật sư truy cứu trách nhiệm trước pháp luật.

Trong khi đó, nhiều sách khác vẫn bị “luộc” triền miên và bày bán công khai... Chấn động hơn, ba tựa sách: Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi, Bí quyết thành công 100 thương hiệu hàng đầu thế giới, Cẩm nang chăm sóc bà mẹ và em bé của Công ty Trí Việt - First News vừa bị chính tay D. “béo” “luộc nguyên cụm”.

Nếu bày hai bản sách Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi cạnh nhau, bạn đọc không thể nhận ra bản sách nào là in lậu. Vẫn kỹ thuật in bìa cán láng, sách được chụp và chế bản lại công phu, rất giống sách thật. Mới đây, Công an Q.Cầu Giấy, Hà Nội lại phát hiện một kho 6 tấn sách lậu tại phường Yên Hòa. Công an đã tiêu hủy số sách và xử phạt hành chính chủ số sách trên.

Cách đây một năm, chúng tôi gặp cục trưởng Cục Xuất bản tại văn phòng cục, và câu hỏi được đặt ra là liệu chúng ta có giải quyết được căn bệnh in lậu vốn trầm kha ở ta lâu nay không? Cục trưởng cho rằng không phải là không có cách, nhưng cái cách mà lâu nay làm là... không hiệu quả.

Để quản lý hiệu quả việc in ấn khiến in lậu không còn đất sống nữa, chí ít cũng phải có ba biện pháp: Một, chế tài nghiêm khắc tất cả trường hợp vi phạm, kể cả các đơn vị nhận in sách lậu. Điều này liên quan đến luật. Một khi lợi nhuận thu được từ in lậu tính đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng, mà chỉ xử phạt hành chính vài triệu đến vài chục triệu thì có khác nào "trách yêu" một tên cướp của.

Thứ hai, các đơn vị công an, đội kiểm tra liên ngành phải làm việc thật sự. Hiện nay, các hoạt động về in ấn xuất bản vẫn chịu sự giám sát xử lý của bộ phận quản lý đặc doanh - thuộc Bộ Công an. Nhưng hầu hết các vụ in lậu đều do dân chúng phát hiện, do báo chí tìm ra, và do những người làm sách (nạn nhân) đầu tư công sức phanh phui. Tại sao những đơn vị có chức năng đặc thù như công an lại không xem việc in lậu tồn tại là điều không thể chấp nhận được và ra sức đấu tranh, tiễu trừ? Vai trò của công an quản lý đặc doanh trong việc in nối bản là rất lớn. Bởi các NXB cũng không thể kiểm tra được hoạt động in, nhưng công an thì phải biết cơ sở in nào sử dụng bao nhiêu giấy, in bao nhiêu bản sách, không thể có hàng nghìn bản sách được in ra mà “không ai biết” được.

Thứ ba, Hội Xuất bản nên ý thức việc đấu tranh chống in lậu là để bảo vệ quyền lợi cho các NXB. Lâu nay, vì chưa có sự thẳng thắn trong đấu tranh chống in lậu nên chính các NXB vẫn là bạn hàng thường xuyên của những người in lậu. Đến khi bị in lậu thì mới kêu lên. Để trong sạch hóa đội ngũ xuất bản, kể cả Nhà nước và các đơn vị tư nhân, những người xuất bản chân chính phải liên kết lại, đấu tranh với giới in lậu một cách thẳng thắn, công khai thì mới hiệu quả.