Trước đây, đã từng có nhiều vụ khiếu nại, tố cáo vượt cấp, đông người tham gia, trong đó có một số vụ trở thành "điểm nóng", như vụ khiếu nại, tố cáo ở 19 xã (trong số 22 xã) thuộc huyện Giao Thủy (Nam Ðịnh); vụ đòi lại đất đã đưa vào tập đoàn của hơn 3.000 hộ dân ở ba huyện Ba Tri, Giồng Trôm, Thạnh Phú (Bến Tre); vụ tranh chấp đất đai của hơn 300 hộ nông dân với Nông trường 30-4 (Sóc Trăng)... Ðể phòng ngừa, ngăn chặn và giải quyết tình trạng trên, Ðảng và Nhà nước đã có một số chính sách, cơ chế, như ban hành Luật Ðất đai, Luật Khiếu nại, tố cáo, tổ chức các đoàn công tác liên ngành về giải quyết khiếu nại, tố cáo... Triển khai chính sách, cơ chế, giải pháp nói trên, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã thu được một số kết quả, nhưng chưa vững chắc, tình hình vẫn còn phức tạp.

Trước tình hình đó, Ban Bí thư T.Ư Ðảng đã ra Chỉ thị 09-CT/TW ngày 6-3-2002 về "Một số vấn đề cấp bách cần thực hiện trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo hiện nay". Quán triệt Chỉ thị 09-CT/TW, các cấp ủy Ðảng, chính quyền trong cả nước đã nghiêm túc lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố cáo, đã tạo nên sự chuyển biến mới trong công tác này. Tình hình khiếu nại, tố cáo có chiều hướng lắng dịu; số lượng các vụ khiếu nại, tố cáo có xu hướng giảm. Ðáng chú ý là các vụ khiếu nại, tố cáo vượt cấp, có đông người tham gia giảm hẳn (năm 2002 có 468 đoàn, năm 2003 có 352 đoàn, đến năm 2004 chỉ còn 256 đoàn) và không phát sinh "điểm nóng". Các cấp ủy đảng từ Trung ương đến địa phương đã quan tâm hơn công tác này, phần lớn đã xác định việc lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên của địa phương, của đơn vị; đã phổ biến, quán triệt Chỉ thị 09-CT/TW, ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, chương trình, kế hoạch để triển khai thực hiện; tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, thanh tra đối với công tác này. Một số tỉnh ủy đã quy định việc giải quyết khiếu nại, tố cáo là một tiêu chí để đánh giá tổ chức đảng trong thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh đó, các cơ quan có thẩm quyền đã giải quyết tốt hơn khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực hành chính, nhất là những vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, có đông người tham gia. Thủ tướng Chính phủ đã thành lập nhiều tổ công tác, đoàn công tác liên ngành kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương thực hiện công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Lãnh đạo các bộ, ngành và Chủ tịch UBND các địa phương có nhiều cố gắng trong việc tổ chức tiếp dân; kiện toàn tổ chức, cán bộ, từng bước khắc phục tình trạng khoán trắng cho cơ quan chức năng như trước đây. Nhiều lãnh đạo bộ, ngành, địa phương đã xuống cơ sở, trực tiếp đối thoại với dân, qua đó thấy được những thiếu sót, hạn chế khuyết điểm của cơ quan, cán bộ mình để chấn chỉnh, uốn nắn, đồng thời giải thích, hướng dẫn cho dân thực hiện đúng quyền khiếu nại, tố cáo. Ðồng thời, các ngành công an, kiểm sát, tòa án, tư pháp đã nghiêm túc quán triệt Chỉ thị 09-CT/TW; đề cao trách nhiệm, chủ động và phối hợp giải quyết tốt nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp; kịp thời ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; mở nhiều lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ lãnh đạo và những người trực tiếp làm công tác này. Công tác giám sát giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng được Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên chú trọng đổi mới cả về nội dung và phương pháp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo. Quốc hội đã nhiều lần nghe Chính phủ, Tòa án NDTC, Viện kiểm sát NDTC báo cáo chuyên đề hoặc báo cáo công tác chung, trong đó có nội dung về giải quyết khiếu nại, tố cáo. Tại các phiên họp, hội đồng nhân dân các cấp đã chú trọng xem xét, thảo luận, đánh giá báo cáo về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã tích cực giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của chính quyền, nhất là ở những nơi có khiếu nại, tố cáo phức tạp thông qua việc tiếp dân, nhận đơn thư và chỉ đạo hoạt động của Ban thanh tra nhân dân. Công tác xây dựng pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải tại cơ sở ngày càng được các cấp, các ngành thực hiện có hiệu quả hơn, góp phần làm hạn chế phát sinh và giải quyết tốt khiếu nại, tố cáo. Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng liên quan giải quyết khiếu nại, tố cáo như Luật khiếu nại, tố cáo (sửa đổi), Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Luật Thanh tra, Luật Ðất đai (sửa đổi)... Từ khi Ban Bí thư T.Ư Ðảng có Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 9-12-2003 về phổ biến, giáo dục pháp luật, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo đã được các ngành, các cấp quan tâm hơn. Chính phủ đã xây dựng, chỉ đạo và tổ chức thực hiện chương trình phổ biến giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007. Các báo, đài truyền hình, phát thanh đã thông tin kịp thời kết quả thanh tra, kiểm tra; dũng cảm tố cáo tham nhũng, tiêu cực; phản ánh khiếu nại, tố cáo của nhân dân. Công tác hòa giải cũng đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên thường xuyên quan tâm, nâng cao chất lượng, hiệu quả. Bên cạnh những kết quả đạt được trong việc thực hiện Chỉ thị 09-CT/TW và pháp luật về khiếu nại, tố cáo nói trên, hiện nay vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố, mà nếu không đánh giá một cách đúng đắn, không xử lý, giải quyết kịp thời khiếu nại, tố cáo, nhất là các khiếu nại, tố cáo liên quan đất đai (chiếm 63% tổng số các vụ khiếu nại) thì có thể dẫn đến những diễn biến xấu, ảnh hưởng phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội. Chính vì vậy trong các ngày 10 và 11-10, Ban Bí thư T.Ư Ðảng tổ chức Hội nghị Tổng kết việc thực hiện Chỉ thị 09-CT/TW và pháp luật về khiếu nại, tố cáo để rút ra những bài học, kinh nghiệm và thống nhất chủ trương, giải pháp nhằm giải quyết có hiệu quả khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới.