Ngay sau khi có Quyết định số 1550/QÐ-UB ngày 31-12-2004 của UBND tỉnh Hà Tây về việc thu hồi 5.208 m2 đất khu bách hóa Quang Trung, thị xã Hà Ðông, giao Tổng công ty Xuất nhập khẩu xây dựng Việt Nam (Vinaconex) thực hiện dự án đầu tư xây dựng Trung tâm xúc tiến thương mại Hà Ðông, chủ đầu tư đã liên hệ với chính quyền thị xã để thành lập Hội đồng và Tổ công tác GPMB, thực hiện việc điều tra, kê khai các hộ có đất và tài sản nằm trong chỉ giới thu hồi.

Kết quả điều tra kê khai gồm bốn công ty là: Công ty CPTM Hà Tây, Công ty CPTM tổng hợp 1, Công ty thương mại dịch vụ và Công ty cổ phần ăn uống khách sạn Hà Tây cùng với 67 hộ dân nằm trong dự án.Căn cứ vào các hồ sơ kê khai này, UBND thị xã Hà Ðông và Sở Tài chính tỉnh đã làm tờ trình đề nghị UBND tỉnh duyệt giá bồi thường, hỗ trợ.

Ngày 11-5-2005, UBND tỉnh Hà Tây đã có Quyết định số 531/QÐ-UB đồng ý phê duyệt phương án. Theo quyết định này, đối với công nhân viên chức thuộc bốn công ty sẽ được chủ đầu tư hỗ trợ 100% lương cơ bản, cộng với bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế trong thời gian từ khi bàn giao mặt bằng đến khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng. Ðối với các hộ dân, không được đền bù về đất mà chỉ được đền bù phần tài sản có trên đất.

Cùng thời gian này, trong lúc các thành viên Tổ công tác GPMB đang điều tra kê khai nhà cửa và các công trình trên đất, chưa tìm hiểu hồ sơ của một số nhân viên thuộc Công ty CPTM Hà Tây đang bán hàng tại địa điểm thu hồi đất, thì ngày 9-3-2005, ông Giám đốc Trần Văn Công gửi danh sách 29 người để Hội đồng xem xét, hỗ trợ. Trong đó, thực tế chỉ có chín người nằm trong diện được xem xét hỗ trợ, còn lại 20 người đang bán hàng tại các địa điểm khác.

Trên cơ sở danh sách những đối tượng được Công ty CPTM Hà Tây trình lên, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư không xem xét, thẩm định kỹ nên đã phê duyệt với tổng số tiền hỗ trợ mất việc làm cho người lao động do phải ngừng việc, là 15 tháng lương cơ bản và các khoản bảo hiểm khác với tổng số tiền 509.111.385 đồng. Nói về việc "Hội đồng bồi thường không thẩm định kỹ", vì ngay dưới phương án tổng hợp để bồi thường khi phê duyệt còn ghi rõ một câu theo kiểu né tránh là: "Nếu sau khi cơ quan có thẩm quyền thẩm định số liệu có gì sai trái thì Công ty CPTM Hà Tây hoàn toàn chịu trách nhiệm".

Theo phương án này thì chín người được hỗ trợ với tổng số tiền là 185.422.230 đồng, còn lại 323.689.155 đồng thực ra là tiền kê khai khống. Ðầu tháng 10-2005, chủ đầu tư đã tiến hành chi trả tiền trực tiếp sáu tháng (đợt 1) đến từng đối tượng được hưởng. Riêng chín cán bộ được nhận tiền đem về với tổng số tiền là: 74.168.892 đồng, còn lại 20 người được lập theo danh sách khống đến nhận với tổng số tiền là 129.475.662 đồng đều phải nộp lại cho Công ty CPTM Hà Tây và được "trích" 100 nghìn đồng tiền công đi ký vào phương án và lĩnh tiền hộ. Ðến lúc này một số người mới biết, Giám đốc công ty đã mượn tên và chữ ký của mình để kê khai khống nhằm lấy tiền đền bù, hỗ trợ của dự án...

Ngay sau khi phát hiện việc làm sai trái trên, nhiều cán bộ, nhân viên đã làm đơn tố cáo đến cơ quan báo chí, các cấp chính quyền ở trung ương và địa phương. Ðể xoa dịu dư luận, lãnh đạo công ty đã "vội vàng" chia số tiền khai khống và đã lĩnh (đợt 1) cho toàn bộ 54 cổ đông thuộc công ty, trung bình mỗi người được chia hơn hai triệu đồng.

Ðược biết, hiện nay công tác GPMB để thực hiện dự án này còn khó khăn, phức tạp. Mặc dù chủ đầu tư đã bốn lần gửi giấy mời các hộ dân đến nhận tiền, nhưng trong tổng số 71 phương án được duyệt mới có 33/71 hộ nhận tiền, trong số này mới có 17 hộ đã bàn giao mặt bằng, tính cả bốn công ty. Phần lớn các hộ chưa nhận tiền cho rằng việc UBND tỉnh ra quyết định không đền bù phần đất mà các hộ đã ở ổn định từ trước ngày 15-10-1993 theo như khoản 6, Ðiều 8, Nghị định 197/2004/NÐ-CP về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, là chưa hợp lý. Vì vậy theo họ, với số tiền đền bù này, các hộ dân không đủ để mua đất và xây dựng nhà tái định cư, rất khó khăn trong việc ổn định đời sống.

Qua những việc nêu trên thấy rõ, trong khi lập, thẩm định phương án đền bù của các hộ dân rất chặt chẽ thì việc lập phương án đền bù hỗ trợ đối với các công ty lại dễ dãi, vì vậy nảy sinh tiêu cực, gây bất bình trong nhân dân ở khu vực này. Ðề nghị UBND tỉnh Hà Tây chỉ đạo điều tra, làm rõ và có biện pháp xử lý nghiêm đối với những cá nhân có sai phạm, đồng thời thu hồi toàn bộ số tiền kê khai khống nói trên và xem xét, giải quyết kiến nghị chính đáng của các hộ dân.