“Hằng năm, đầu tư cho xây dựng cơ bản khoảng 100.000 tỷ đồng. Nếu tỷ lệ tham nhũng, tiêu cực, thất thoát là 30% thì số tiền bị mất 30.000 tỷ đồng, đủ trả lương cho bộ máy hành chính, sự nghiệp của cả nước”, đó là nhận định của thượng tá Nguyễn Đức Long, Trưởng phòng PC15 Công an Hà Nội.

Tại hội thảo "Công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng trong xây dựng cơ bản - thực trạng, nguyên nhân và giải pháp”, tổ chức sáng 10/11 tại Hà Nội, ông Long cho biết, bên cạnh thiệt hại về tiền, tham nhũng, tiêu cực, thất thoát trong đầu tư xây dựng còn để lại những hậu quả khôn lường. Đó là chất lượng công trình kém, nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng con người. Thượng tá Long dẫn chứng vụ thi công cọc khoan nhồi nhà A2 Kim Giang (Hà Nội) của Công ty Cổ phần xây dựng số 1 Vinaconex, có hạng mục thất thoát lên đến 50%.

Cùng chung quan điểm với ông Long, tiến sĩ Nguyễn Thanh Hoá (Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Bộ Công an - C15) cho biết, thất thoát, vi phạm trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông chiếm khoảng 30% tổng vốn đầu tư. Đây không phải con số “vu vơ” mà là ước tính của các nhà nghiên cứu kinh tế và quản lý.

Liên hệ với thực tế một số vụ án, thượng tá Nguyễn Trọng Long (Trưởng phòng 6, C15) cũng khẳng định, thất thoát trong xây dựng cơ bản phổ biến ở mức 10-40%.

Cọc 86 bị “rút ruột” ở công trình nhà A2, Kim Giang.

Theo Thứ trưởng Bộ Công an Lê Thế Tiệm, tiêu cực, tham nhũng trong xây dựng cơ bản xảy ra ở hầu hết các khâu, từ lập dự án, khảo sát, thiết kế, đầu tư, đến thi công, nghiệm thu, thanh quyết toán. Theo thống kê của Đoàn giám sát Quốc hội, trong hơn 1.500 dự án đầu tư bị kiểm tra có gần 180 dự án vi phạm quy định thẩm định; 400 vi phạm thiết kế - khảo sát; khoảng 200 liên quan quy chế đấu thầu; hơn 800 thi công sai thiết kế, chủng loại vật tư, vi phạm quản lý chất lượng, nghiệm thu, thanh toán...

Công trình thất thoát vốn đầu tư đến 58,6% như công trình đường Thạch Yên - Công Sự (Kiên Giang). Có công trình vốn đầu tư chỉ 72,6 tỷ đồng nhưng quyết toán lên đến 218,6 tỷ đồng như công trình cảng cá Cát Lở.

Trước thực tế này, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN Phạm Sĩ Liêm đánh giá: “Tham nhũng trong đầu tư xây dựng cơ bản đã phổ biến và thuộc dạng tham nhũng quan liêu của các công chức. Dạng tham nhũng này thường được tổ chức theo chiều dọc, nếu không được kìm chế kịp thời sẽ dần dần trở thành tham nhũng ăn sâu, rất khó đối phó”.

Thứ trưởng Lê Thế Tiệm thừa nhận, kết quả phát hiện, điều tra, xử lý của các cơ quan chức năng còn thấp, tỷ lệ tội phạm “ẩn” trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản còn cao.

Nguyên nhân này bắt nguồn từ yếu kém trong quản lý kinh tế; sự sơ hở, thiếu đồng bộ của các văn bản pháp quy; vai trò của cơ quan chủ quản; trách nhiệm, đạo đức của người làm công tác xây dựng. Đặc biệt công tác phối hợp giữa công an và các cơ quan chức năng chưa đáp ứng được tình hình.

Ở các vụ án cụ thể, cơ quan điều tra cũng gặp không ít khó khăn khi đấu tranh với tội phạm. Thượng tá Nguyễn Trọng Long nêu ví dụ, tại công trình tu bổ, tôn tạo Nhà hát Lớn Hà Nội, cơ quan điều tra đã xác minh hạng mục nào cũng vượt dự toán từ 500 triệu đến hàng tỷ đồng. Nhưng đến nay, qua 7 năm công trình được đưa vào sử dụng vẫn chưa thể khởi tố vụ án hình sự chỉ vì... công trình chưa quyết toán, chưa có cơ sở xác định thiệt hại. Ông Long bức xúc: "An kinh tế mà càng chậm, càng để lâu càng cận kề thất bại, nhiều vụ việc đã bị để lâu hóa bùn”.

Thứ trưởng Lê Thế Tiệm cho biết, Bộ Công an sẽ khẩn trương phối hợp với Bộ Tư pháp, VKSND Tối cao và Tòa án nhân dân Tối cao xây dựng Thông tư liên tịch hướng dẫn truy cứu trách nhiệm hình sự những hành vi vi phạm pháp luật trong đầu tư xây dựng.

(Theo Tiền Phong)