Những đứa trẻ còi cọc
Các Website khác - 09/11/2004
Chế độ ăn uống như thế nào để trẻ khỏe mạnh, thông minh, không bị suy dinh dưỡng... luôn là mối quan tâm của các bậc cha mẹ. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý cho con mình.

Thấp bé, nhẹ cân

Trước hành lang phòng khám của Trung tâm khám và tư vấn về dinh dưỡng (Viện Dinh dưỡng), chị Bích (phố Hồ Đắc Di, Đống Đa) bế con đi đi lại lại, dỗ mãi mà đứa trẻ nhất định đẩy hộp sữa ra không chịu uống. Vừa sốt ruột vì con không chịu ăn uống lại bực mình vì nó quấy khóc, chị đét cho nó một cái, con bé gào ầm ĩ hành lang. Con bé hơn 3 tuổi mà chỉ nặng 9,5 kg, gầy nhẳng, luôn miệng khóc quấy mẹ. Chung quanh đông nghịt các bà mẹ khuôn mặt lo lắng bế con trên tay, hầu hết chúng đều còi cọc.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị suy dinh dưỡng

Chậm tăng cân, đứng cân hoặc sụt cân.

Trẻ biếng ăn, ăn ít, môi xanh, niêm mạc mắt nhợt nhạt.

Trẻ buồn bực, hay quấy khóc, ít vui chơi, kém linh hoạt.

Các bắp thịt tay chân mềm nhão, bụng to dần. Chậm phát triển vận động: chậm biết lẫy, ngồi, bò, đi đứng.


Câu chuyện của chị Hòa ở khu tập thể số 2 Bắc Sơn (Ba Đình) làm các bà mẹ chú ý hơn cả. Hàng ngày chị phải làm tận Đông Anh nên phải ra khỏi nhà rất sớm, tối mịt mới về. Mọi việc chăm sóc đứa con hai tuổi đều phó thác cho bà mẹ chồng hơn 60 tuổi. Một phần do bà nội giành việc quyết định chế độ ăn uống của đứa cháu đích tôn, phần vì nể mẹ chồng, tin vào kinh nghiệm nuôi 6 đứa con của bà nên chị không để ý đến chuyện ăn uống của con. Thấy thằng bé đầu to, xương ức nhô cao, chân lay khẳng khiu, chị định đưa cháu đi khám thì bà cứ khăng khăng là cháu tuy hơi nhỏ nhưng mà khỏe, còn đầu to là do theo "gen của bố nó"(!)... Bà giận dỗi: "Tôi nuôi 6 đứa con nên người, các chị có một đứa mà lúc nào cũng vẽ chuyện". Chỉ đến khi người bạn chị là bác sĩ đến chơi, khẳng định cháu bị còi xương, suy dinh dưỡng (SDD), bà mới cuống lên đưa cháu đi khám.

Làm thế nào để biết trẻ suy dinh dưỡng

Theo BS. Lê Thị Hải, Phó Trưởng phòng khám, để xác định trẻ có SDD hay không ngoài các dấu hiệu chủ yếu còn có các điều kiện chuẩn để so sánh trẻ nhẹ cân hay bị thấp còi. Cách thứ nhất là dựa vào cân nặng theo tuổi: Khi trẻ mới sinh nặng cỡ 3kg, sau 5 tháng tăng gấp đôi, 12 tháng tăng gấp ba; sau đó mỗi năm tăng thêm 2kg, khi bé 6 tuổi thì cân nặng phải là 20 kg. Nếu ở vùng sâu, vùng xa không có cân, có thể đo vòng cánh tay trẻ từ 1-5 tuổi. Trẻ bình thường 14 - 15 cm; nếu dưới 13 cm là SDD. Cách thứ hai là dựa vào chiều cao theo tuổi: Khi mới sinh trẻ dài 50 cm, 6 tháng - 65 cm, 12 tháng - 75 cm, 2 tuổi - 85 cm, 3 tuổi - 95 cm, 4 tuổi - 100 cm; sau đó mỗi năm chiều cao tăng thêm 5 cm, khi bé 8 tuổi phải cao 120 cm.

Trẻ nào dễ bị suy dinh dưỡng?

Theo các bác sĩ tư vấn thì trẻ dễ bị SDD nhất trong khoảng thời gian từ 6 đến 24 tháng tuổi. Đây là thời kỳ trẻ có nhu cầu dinh dưỡng cao, thời kỳ thích ứng với môi trường, thời kỳ nhạy cảm với bệnh tật; nhất là trẻ không được bú sữa mẹ hoặc không đủ sữa, trẻ khi sinh ra nhẹ hơn 2,5 kg hoặc mẹ sinh đôi, sinh ba. Bên cạnh đó, trẻ ở gia đình đông con, điều kiện vệ sinh kém, gia đình không hòa thuận; trẻ đang mắc các bệnh nhiễm khuẩn như sởi, tiêu chảy hay viêm đường hô hấp cũng dễ bị SDD.

Kiêng khem quá hóa... bệnh

Thông thường các bà mẹ cho rằng trẻ nhỏ cần ăn ít, không nắm được trẻ ăn bao nhiêu trong ngày chứ không phải không có khả năng cung cấp đầy đủ cho trẻ ăn.

Trung bình trẻ cần ăn từ 4 - 5 chén cháo đậu hoặc cơm nát mỗi ngày. Nhiều gia đình cho rằng trẻ dã lớn, ăn theo người lớn 2 - 3 bữa là đủ, trong khi dung tích dạ dày của trẻ có hạn nên ngoài ba bữa với gia đình, trẻ cần được ăn thêm 2 - 3 bữa phụ như sữa, cháo, chè, chuối... Trẻ em 2 tuổi có nhu cầu bằng phân nửa người trưởng thành.

Các bà mẹ cũng nên tránh sai lầm vì cho rằng trẻ cần ăn cơm sớm để cứng cáp, vì sau hai tuổi trẻ mới có đủ răng sữa để nhai tốt.

Trẻ biếng ăn thường được khuyên là dứt sữa để ăn khá hơn, thực ra đây là sai lầm vì các trẻ này sau khi bị dứt sữa, tình trạng SDD càng suy sụp do trẻ vẫn biếng ăn lại bị mất đi 300 - 400 ml sữa mỗi ngày.

Chỉ nên ngưng bú khi trẻ đã ăn được khoảng 4 - 5 chén cháo mỗi ngày. Một số bà mẹ lại kiêng khem quá mức khi trẻ bị tiêu chảy, ban đỏ làm cho trẻ rơi vào tình trạng SDD rất nặng, thậm chí dẫn đến khô loét giác mạc gây mù lòa, trẻ cần tiếp tục cho ăn khi bị bệnh và ăn tăng cường sau mỗi đợt bệnh để lấy lại sức.



Theo Gia đình xã hội