Tổng thống Mỹ thăm Trung Quốc:
Tiếp cận thẳng thắn và toàn diện

Tối 19.11, Tổng thống Mỹ George Bush đã tới Bắc Kinh, bắt đầu chuyến thăm 3 ngày Trung Quốc theo lời mời của Chủ tịch Trung Quốc (TQ) Hồ Cẩm Đào. Mối quan hệ "phức tạp và quan trọng" giữa hai bên, theo như nhận xét của ông Bush, đã được cả hai phía tiếp cận một cách thẳng thắn.
hoả thuận

Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và Tổng thống Mỹ Bush sau cuộc hội đàm ngày 20.11.

4 tỉ USD
Cùng đi với Tổng thống Bush trong chuyến thăm này có các quan chức cấp cao Mỹ như Ngoại trưởng Condoleezza Rice và Cố vấn An ninh Quốc gia X.Hadeli. Sáng 20.11, ông Bush đã có cuộc hội đàm với Chủ tịch nước CHND Trung Hoa Hồ Cẩm Đào và gặp Thủ tướng TQ Ôn Gia Bảo.

Trong cuộc gặp được coi là của hai nhà lãnh đạo quyền lực nhất hành tinh, ông Bush đã nêu với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào các vấn đề lớn giữa hai bên như thặng dư thương mại của TQ với Mỹ mà năm nay lên tới 200 tỉ USD, vấn đề vi phạm bản quyền ở TQ, tỉ giá hối đoái của TQ.

Về phần mình, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã đề cập các vấn đề như chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ, vận động Mỹ chấm dứt hạn chế xuất khẩu thiết bị công nghệ cao sang TQ.

Ngay trước cuộc gặp của ông Bush với các nhà lãnh đạo TQ, hai bên đã ký thoả thuận TQ mua 70 máy bay Boeing của Mỹ trị giá 4 tỉ USD. Hành động này nhằm làm giảm bớt cán cân thặng dư thương mại nghiêng hoàn toàn về phía TQ. Hàng hoá giá rẻ của TQ tràn ngập thị trường Mỹ khiến các nhóm vận động thương mại của Mỹ đã đòi ông Bush phải gây sức ép với TQ về vấn đề này.

Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cũng khẳng định lại chính sách "một Trung Quốc". Ông đánh giá cao tuyên bố của Mỹ về việc phản đối Đài Loan độc lập, nhưng cũng yêu cầu Mỹ chấm dứt chính sách ủng hộ Đài Loan hướng tới độc lập.

Nhiều mối quan tâm chung trên bình diện quốc tế và khu vực cũng được thảo luận, từ quan hệ kinh tế-mậu dịch, vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, đến vấn đề phòng, chống dịch cúm gia cầm, chống khủng bố...

Trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh trước khi ông Bush đến, người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Lưu Kiến Siêu bày tỏ hy vọng qua chuyến thăm này, TQ và Mỹ có thể tăng thêm nhận thức chung và sự tin cậy lẫn nhau, mở rộng giao lưu và hợp tác, thúc đẩy toàn diện quan hệ hợp tác có tính xây dựng giữa hai bên trong thế kỷ 21.

Tiếp cận thẳng thắn
Sáng 20.11, ông Bush đã có một hoạt động đặc biệt ở Bắc Kinh: Cùng bà Laura Bush đến thăm và dự lễ sáng ở nhà thờ Tin lành Gangwashi. Các vấn đề về tự do tôn giáo và nhân quyền ở TQ là điều các nhóm vận động trong nước đã lên tiếng đòi ông Bush gây sức ép với TQ. Nhưng Bắc Kinh đã không ngần ngại để ông đến dự lễ tại nhà thờ nhằm chứng kiến các hoạt động tôn giáo của người dân. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ khẳng định: Người dân TQ được hưởng mọi hình thức tự do và dân chủ đúng như pháp luật.

Phát biểu tại Washington trước khi lên đường, ông Bush đã nói rằng quan hệ giữa Mỹ với TQ là một quan hệ "quan trọng và phức tạp" trên rất nhiều lĩnh vực, từ kinh tế tới chính trị. Một quan chức Mỹ đã tuyên bố rằng, TQ cần trở thành một thành viên có trách nhiệm hơn trong cộng đồng quốc tế.

Mike Green, trợ lý đặc biệt của Tổng thống Bush về các vấn đề an ninh quốc gia, phát biểu hôm 19.11: "Vai trò nổi lên của TQ trên thế giới là một trong những vấn đề quan trọng nhất mà chúng ta đối mặt. Tổng thống rất lạc quan về quan hệ Mỹ - Trung và tin rằng, để quan hệ đó tiến bộ, chúng ta phải mở rộng các lĩnh vực hợp tác, phải thẳng thắn trong những lĩnh vực mà ta còn bất đồng".

Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã nhận lời đi thăm Mỹ vào đầu năm tới, thay cho chuyến thăm bị hoãn lại vì bão Katrina cuối tháng tám vừa qua.

Vĩnh Nguyên (Theo AFP, BBC)