Tổng thư ký LHQ Kofi Annan hôm thứ tư tuần này đã lên tiếng kêu gọi, thách thức các nhà lãnh đạo thế giới đối mặt với thực tiễn và nhận thức về trách nhiệm ngăn chặn đại dịch AIDS, yêu cầu họ phải quan tâm bảo vệ những đối tượng có nguy cơ dễ bị xâm hại nhất bởi loại virus chết người này.

Trong những lời kêu gọi mạnh mẽ khác thường này, ông Annan mong muốn thúc đẩy hoạt động của các nhà lãnh đạo đang tham dự tại Hội nghị cấp cao của Đại hội đồng LHQ về AIDS, phác thảo tiến trình phòng chống đại dịch này cũng như điều trị cho tất cả những người chịu ảnh hưởng của căn bệnh thế kỷ.

Một ngày sau khi bản báo cáo chính thức của LHQ nhận thấy đại dịch đã có giảm tốc độ trong quá trình lây lan nhưng hiện vẫn là một đại dịch nghiêm trọng.

Đại diện của các hiệp hội, tổ chức cho biết, các nước theo đạo Hồi không muốn phải nghe đề cập về "các nhóm dễ bị xâm hại" – một cụm từ có nghĩa bao gồm các đối tượng đồng tính, gái mại dâm và những người nghiện hút – trong khi thế giới thảo luận về hành động sắp tới trong cuộc chiến chống đại dịch AIDS.

"Chúng ta cần phải thực tiễn – ông Annan nói – chúng ta cần có khả năng bảo vệ được những đối tượng dễ bị xâm hại nhất. Chúng ta sẽ chẳng bao giờ thành công nếu luôn có thái độ mũ ni che tai hoặc giả bộ cho rằng, những người đó không có mặt trên đời và họ không cần giúp đỡ".

Những bình luận của ông Annan cũng hướng tới những gì sẽ là một trong rất nhiều vấn đề gây tranh cãi tại hội nghị lần này.

Các hiệp hội và nhóm trợ giúp trong lĩnh vực này cho biết, vấn đề của những đối tượng dễ bị xâm hại chính là trung tâm của cuộc đấu tranh với dịch bệnh AIDS. Họ cũng đề nghị tập trung hơn vào việc tăng cường quyền lợi của phụ nữ và giáo dục giới tính toàn diện tới trẻ em.

Tuy nhiên, ở rất nhiều nước, kể cả các quốc gia Hồi giáo và một số nước Mỹ Latin bảo thủ vẫn tỏ ý phản đối với những ý tưởng này mà chủ yếu là vì lý do thuộc về ý thức hệ.

Trái với lập trường quan điểm năm 2001, Mỹ cho biết nước này ủng hộ việc đề xuất tới các nhóm đối tượng dễ bị xâm hại và bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Ông Kirsten Silverberg, chủ nhiệm văn phòng bộ ngoại giao Mỹ chuyên trách về các vấn đề của LHQ nói: "Chúng tôi thích đề xuất về vấn đề nhóm đối tượng dễ bị xâm hại – nói chung và đặc biệt là chúng tôi không hề phản đối".

Sớm này thứ tư, ông Annan cảnh báo trước cuộc họp về thực tế thế giới đã không thể hoàn thành những hứa hẹn của mình 5 năm trước đây đối với cuộc chiến chống virus HIV.

Những nỗ lực phòng chống AIDS ở phụ nữ và trẻ em đã thất bại và thanh thiếu niên vẫn là những đối tượng hiểu biết rất ít về bệnh AIDS.

Theo một báo cáo đưa ra hôm thứ ba, một điều tra toàn cầu đã phát hiện, trên thế giới có gần 40 triệu người nhiễm HIV/AIDS.

Ấn Độ hiện là nước có số người nhiễm AIDS lớn nhất nhưng có thể nói, đại dịch vẫn đang trong tình trạng thê thảm nhất ở tiểu vùng Sahara châu Phi, nơi đây, tỉ lệ lây nhiễm trên đầu người vẫn tiếp tục leo thang ở nhiều quốc gia.

Tình trạng dễ bị xâm hại của phụ nữ trước dịch bệnh vẫn gia tăng không ngừng với hơn 17 triệu phụ nữ nhiễm bệnh trên toàn thế giới - gần bằng một nửa so với tổng số bệnh nhân toàn cầu – và hơn 3/4 trong số này hiện đang sống tại tiểu vùng Sahara châu Phi.

Ông Annan bình luận: Virus đã "lây lan xa hơn, nhanh hơn và với những tác động về lâu dài thảm khốc hơn bất cứ một dịch bệnh nào khác. Những tác động của đại dịch đã trở thành chướng ngại vật có sức tàn phá ghê gớm đối với sự tiến bộ của loài người".

Cuộc họp 3 ngày này bắt đầu 1 tuần trước dịp kỷ niệm 25 năm ngày phát hiện ca nhiễm AIDS đầu tiên, ngày 5/6/1981. Nó cũng là dịp để các thành viên cùng xem xét lại những cam kết đã đưa ra trong một hội nghị tương tự hồi năm 2001 đồng thời phác thảo sơ đồ thực hiện chiến lược phổ cập hoá công tác phòng chống và điều trị bệnh AIDS.

Các hiệp hội công dân cho biết, họ e ngại trước thực trạng không có một cảm giác thực sự cấp bách trong tâm lý của các nhà ngoại giao tại buổi họp khi phải đưa ra những đề nghị đặc biệt hoặc lại đề xuất những ý tưởng lại quá lỗi thời về virus HIV.

Ông Adrienne Germain, chủ tịch Liên hiệp y tế phụ nữ quốc tế nói: "Mặc dù đại dịch AIDS là vấn nạn và khó khăn của mọi người và ai ai cũng cần để tâm tới nó, nhưng tôi rất tiếc phải nó rằng, một phần lớn các nhà ngoại giao trong cuộc họp này hoặc không quan tâm hoặc không biết đến điều đó".

Hầu hết các mục tiêu từ năm 2001 đã được thực hiện được. Trong số các thất bại lớn nhất ấy, có mục tiêu "3 by 5" - điều trị 3 triệu người nghèo nhiễm HIV/AIDS cho tới cuối năm 2005.

Ông Peter Piot, chủ nhiệm cơ quan U.N. AIDS cho biết, ông hy vọng cuộc họp sẽ gây dựng thêm được nguồn quỹ mới cho công tác phòng chống dịch bệnh, khoản quỹ này cần từ 18 đến 22 tỉ đô la Mỹ mỗi năm để thực hiện công tác hiệu quả. Hiện tại nó nhận được khoảng 10 tỉ đô la Mỹ mỗi năm.

Ông Piot khẳng định: "Chúng ta cần tuân thủ phương thức chiến lược coi đại dịch AIDS vừa là một ưu tiên phòng chống lâu dài lại vừa là một nhiệm vụ cấp bách đòi hỏi có những giải pháp ngay tức thì. Nói cách khác chúng ta cần chạy maraton ở đường đua nước rút".

Vào lúc đó còn nhiều quốc gia khác, kể cả Mỹ đã phản đối việc đặt ra những mục tiêu lớn và tỏ ra không muốn thay đổi lập trường của họ. Chẳng hạn, đoàn đại biểu của Mỹ đã đưa ra tuyên bố cuối cùng kêu gọi việc phổ cập hoá điều trị cho tới năm 2010.

Bộ trưởng phát triển của Anh, bà Hilary Benn đã lên kế hoạch yêu cầu các nước nghèo phát triển những dự án 10 năm phòng chống đại dịch HIV/AIDS, Văn phòng nước ngoài của Anh cho biết nguồn tin này.

Bà Benn cũng sẽ yêu cầu cộng đồng quốc tế ủng hộ những dự án này với nguồn tài chính lâu dài và có thể dự đoán được.

Đỗ Dương theo http://www.usatoday.com