(VietNamNet) - Việc UBND TP. Nha Trang ra quyết định cấp đất tái định cư cho 23 hộ quan chức, cán bộ là chủ trương của Tỉnh Khánh Hoà?

Trong khi Sông Lô trở thành "điểm nóng khiếu" kiện kéo dài, nhiều hộ dân "không đất tái định cư", thì việc 23 cán bộ, quan chức có cơ ngơi ổn định, thậm chí đàng hoàng ở nội thành Nha Trang vẫn được đề nghị cấp...đất, đã khiến những bức xúc ngày càng tăng.

Ông Trần Văn Đồng (Phó Văn phòng Tỉnh uỷ Khánh Hoà) khi trả lời phỏng vấn của chúng tôi đã "buột miệng": "25 hộ ở khu vườn dừa Sông Lô cũng bị thu hồi đất rừng, nay đã được giao đất ở rồi. Hồi đó là chủ trương của tỉnh...".

Chúng tôi đã "lần mò" điều tra theo hướng mở này:

"Cơn mưa" văn bản theo ý lãnh đạo

Thứ trưởng Bộ TN-MT Đặng Hùng Võ chắc khó có thể quên được hình ảnh này khi về tiếp xúc với người dân Sông Lô trong đợt kiểm tra đất đai vừa qua.

Không dễ tiếp cận những văn bản mang tính chỉ đạo "chủ trương" như ông Đồng đã nói. Tuy nhiên, thông tin từ đồng nghiệp cho biết: Ông Bùi Mau và ông Phạm Văn Chi, 2 Phó Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hoà, trong một lần trả lời phỏng vấn đã thừa nhận "có chủ trương như vậy".

Rốt cuộc, chúng tôi cũng đủ dữ kiện ráp nối một "bức tranh" dù khá rời rạc về thời gian, mô tả lại việc triển khai một chủ trương của tỉnh Khánh Hoà:

Ngày 31/7/2002, Văn phòng Tỉnh uỷ Khánh Hoà có văn bản thông báo kết luận của Thường trực Tỉnh uỷ về việc đồng ý giải quyết đất định cư cho 34 hộ bị giải toả trong phạm vi dự án, cùng với 23 quan chức như chúng tôi đã nêu, theo hình thức ưu tiên chọn vị trí.

Đây là bước khởi đầu cho "cơn mưa văn bản" từ phía chính quyền từ cấp tỉnh đến cấp thành phố cụ thể hoá ý chí lãnh đạo.

Ngày 5/11/2002, trên cơ sở tờ trình số 1151 của UBND thành phố Nha Trang, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà Trần Minh Duân ký văn bản 2696 đốc thúc “UBND thành phố Nha Trang sớm triển khai giao đất để các hộ ổn định nơi ở”.

Trường hợp “các hộ thuộc 25 lô khu vực Vườn Dừa”, ông Duân thận trọng ghi chú thêm là “những hộ trước đây đã có quyết định giao đất của UBND thành phố” .

Tuy vậy, hiện tượng 23 quan chức không hề có nhà ở hay hộ khẩu thường trú ở Sông Lô lại được phân đất tái định cư ở mặt tiền đại lộ như cái gai trước mắt công luận. Vụ "ngồi lầm chỗ" này từng gặp chút ít trắc trở.

Những lô đất được cấp cho cán bộ như thế này từng gặp chút ít "trắc trở" nhưng đến nay đã hoàn tất thủ tục. Còn người dân thì vẫn phải "miệt mài" khiếu kiện!

Ngày 14/4/2003, quyền Chủ tịch UBND thành phố Nha Trang Nguyễn Trọng Hoà (nay là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà) đã ký thông báo số 90/UB gửi các đơn vị thực hiện, trong đó "cẩn thận" dẫn nguyên văn ý chỉ cấp trên:

"Chấp hành chỉ đạo của Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hoà tại thông báo số 218 -TB/UB ngày 11/4/2003: "Riêng 23 hộ trước đây UBND TP. Nha Trang cho mượn đất tại khu vực 25 lô Vườn Dừa đã được cấp đất mặt tiền thì phải thu hồi ngay lại quyết định và sẽ được xem xét giao đất các lô ở khu vực phía sau".

Thông báo 90 yêu cầu: Ngừng thực hiện thủ tục cắm mốc giao đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho nhóm 23 hộ, tham mưu văn bản để thành phố quyết định thu hồi đất đối với 23 hộ. Thông báo cho 23 hộ giữ nguyên mặt bằng trống, thu hồi ngay giấy phép xây dựng....

Những tưởng 23 hộ từ đây đành phải "chia tay" với những lô đất mặt tiền. Tuy nhiên, thông báo "đổi" vị trí đất này cũng không tồn tại được bao lâu.

Chỉ 2 tháng sau, đến ngày 20/6/2003, cũng chính ông Hoà ký thông báo (số 175) "thu hồi thông báo số 90/UB", tiếp tục yêu cầu: "Phòng Địa chính thành phố, Ban Quản lý dự án Hòn Rớ tiếp tục thực hiện các thủ tục cắm mốc giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thu tiền sử dụng đất đối với các hộ nói trên".

Không nói thì ai cũng biết, lãnh đạo TP. Nha Trang làm sao dám tự tiện "chỏi" lại ý cấp trên!

Không ai "có gan đội đá vá trời"!

Bị thu hồi đất, nhiều người dân ở Sông Lô (Phước Đồng, Nha Trang) đã trở lại với nghề cũ mà họ đã từ bỏ nhiều năm trước: Lên núi phá rừng đốt than.

Trở lại với nội dung công văn 324/ĐC có bút phê của nguyên Chủ tịch tỉnh Phạm Văn Chi đồng ý duyệt cấp đất 5 lô đất tái định cư "đổi" bằng đất rừng cho 5 Trần Xủn, Nguyễn Văn Tự, Trần Văn Đồng, Huỳnh Quang Thắng, Nguyễn Ngọc Hân. Trên thực tế, thành phố Nha Trang chưa có cơ hội thực hiện chỉ đạo của ông Chi vì Dự án rừng tái sinh Sông Lô chưa triển khai.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, chưa có một công văn nào khác phủ nhận hiệu lực chỉ đạo trong nội dung bút phê này.

Đất tái định cư cấp cho cán bộ bỏ hoang, còn những người dân cần tái định cư thì vẫn tiếp tục "đội đơn" cầu cứu các cấp, nhờ báo chí lên tiếng giúp cho tình cảnh của họ.

Trong quá trình tìm kiếm tư liệu cho loạt bài điều tra này, chúng tôi đã phỏng vấn GĐ Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Khánh Hoà Mai Đức Chính.

Ông Chính mặc dù liên tục từ chối trả lời với lý do "đang có thanh tra", nhưng cũng không ngần ngại cho biết chưa nhận được bất kỳ sự phê phán hay "gợi ý kiểm điểm" nào liên quan đến vai trò "tham mưu" trong chuyện đề nghị cấp đất tái định cư cho 5 người nêu trên.

Với lý do bản thân “không có gan đội đá vá trời”, ông Chính "nhấp nhá" với chúng tôi rằng ông có đủ căn cứ chứng minh: ông chỉ đơn giản làm công việc của cấp thừa hành.

Nhìn lại, liên quan việc bố trí lại vị trí các lô đất tái định cư cho 23 hộ (đã nêu trên), ông Nguyễn Trọng Hoà trong thông báo 90/UB cũng phải "cẩn trọng" dẫn: "Chấp hành chỉ đạo của Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hoà".

Những người dân, CBCNV chúng tôi đã gặp ở Khánh Hoà trong quá trình viết loạt bài này "bình luận": "Chẳng qua là "bánh ít cho đi, bánh quy biếu lại" thôi mà".

Báo chí chất vấn các lãnh đạo tỉnh vấn đề này, ai cũng trả lời là "Chủ trương của tỉnh". Chủ trương bao giờ cũng của tập thể. Chẳng lẽ lý do "của tập thể" đã thành nếp, nên không có cá nhân nào thấy phải băn khoăn (?!).

Sau khi bị cưỡng chế, nhiều gia đình ở Sông Lô đã lâm cảnh "màn trời chiếu đất" như thế này.

Đáng tiếc, sau nhiều lần liên hệ, chúng tôi cũng không thể đặt nổi một cuộc hẹn để có được câu trả lời chính thức từ người đứng đầu Tỉnh uỷ Khánh Hoà về chủ trương trên.

Đoàn Thanh tra thứ 3 của Chính phủ còn đang làm việc tại Khánh Hoà. Đúng - sai trong chuyện cấp đất tái định cư là một trong vài nội dung chính cần phải làm rõ. Trưởng đoàn Đinh Hồ Nguyễn bày tỏ mong muốn đợt thanh tra này là đợt cuối cùng về Sông Lô.

Người dân Sông Lô cũng mong như vậy. Được thế, chuỗi ngày cơ cực, hành trình khiếu kiện đằng đẵng của họ mới có cơ may kết thúc.

• Nhóm PV Điều tra

Bài 1: Đất Sông Lô bao giờ hết "nóng"?
Bài 2: Tái định cư theo tiêu chuẩn... quan chức!
Ý kiến độc giả về vấn đề này