"Cùng nhau đưa ra thoả thuận tăng giá là một việc rất phản thị trường. Riêng với hành vi này, theo Luật Cạnh tranh đã có thể phạt VAMA được rồi", bà Phạm Chi Lan, chuyên gia Ban Nghiên cứu của Thủ tướng nhận xét về tuyên bố tăng giá xe mới đây của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô VN.

Thị trường chờ kịch bản giá xe sang năm. Ảnh: A.T.

VAMA tuyên bố giá xe ôtô lắp ráp trong nước chắc chắn sẽ tăng lên từ ngày 1/1/2006. Theo bà Lan, Luật Cạnh tranh cấm các thành viên trong hiệp hội không được liên kết cùng nhau gây những bất lợi cho người tiêu dùng. Vào hiệp hội là để khuyến khích cạnh tranh, khuyến khích đầu tư, nhưng VAMA không làm theo tôn chỉ lành mạnh đó.

Luật sư Phạm Liêm Chính, đoàn luật sư Hà Nội cũng cho rằng Hiệp hội ấn định giá là vi phạm Luật Cạnh tranh. Dự báo như vậy làm xã hội nghi ngờ giá xe sẽ tăng và đưa ra quyết định mua xe có lợi cho nhà sản xuất. Tuy nhiên, để có kết luận chính xác, phải có một hội người tiêu dùng hoặc ai đó đứng ra làm đơn khiếu nại VAMA lên Cục Quản lý cạnh tranh Bộ Thương mại, cơ quan này sẽ mở cuộc điều trần yêu cầu các nhà sản xuất ôtô chứng minh cho quyết định tăng giá xe. Bản thân Cục Quản lý cạnh tranh có thể tự nghiên cứu, điều tra khi thấy quyền lợi của số đông trong xã hội bị xâm phạm, nhưng để làm được điều này, nghiệp vụ của các chuyên viên phải rất sắc sảo.

Trao đổi với báo giới, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Cục trưởng Quản lý cạnh tranh cho rằng thông thường, nếu các doanh nghiệp có thị phần kết hợp càng cao thì khả năng cùng nhau gây hạn chế cạnh tranh sẽ càng lớn. Muốn kết luận VAMA có vi phạm Luật Cạnh tranh hay không thì phải có một cuộc điều tra theo đúng quy định.

Một quan chức của Bộ Công nghiệp lại nhận xét, khó có thể kết luận VAMA phạm luật bởi tuyên bố tăng giá được vin vào lý do thuế tiêu thụ đặc biệt tăng 10% từ đầu năm sau. Góp ý cho dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi trước đây, Bộ Công nghiệp chủ trương Nhà nước không nên tăng thuế, tránh tạo lý do để các lên doanh tăng giá xe đồng thời tạo ổn định về mặt chính sách. Quan chức này nói giá xe tại VN cao so với các nước trong khu vực chỉ có người tiêu dùng bị thiệt, chứ Nhà nước vẫn thu được các khoản thuế.

Cho dù các chuyên gia mỗi người đưa ra một ý, song họ đều có nhận định chung là việc điều tra xem liệu VAMA có vi phạm Luật Cạnh tranh vô cùng khó khăn. 3 năm nay, Bộ Tài chính tiến hành cuộc điều tra chống chuyển giá quốc tế nhằm xem xét tại sao giá xe con tại VN lại cao bất hợp lý, song chưa thu được kết quả gì.

Trong khi đó, phản ứng của người tiêu dùng vẫn rất dè dặt. Các liên doanh hy vọng, 2 tháng giáp Tết là "mùa vàng" để bán xe, các chiêu khuyến mại như Toyota - Mỗi tuần một xe Zace, Ford - Quà tặng đăc biệt, khuyến mại 10 triệu tiền xăng cho khách mua xe Mitsubishi... liên tiếp được tung ra song sức mua vẫn giảm mạnh so với cuối năm ngoái.

Công ty TNHH Nam Trung, đại lý chính thức của Vidamco, vào thời điểm này cuối năm ngoái bán khoảng 30 xe mỗi tháng. Nay số xe bán được đếm trên đầu ngón tay, mặc dù giá trung bình giảm 1.000 USD mỗi chiếc.

Cả tháng 11, Toyota tiêu thụ được 647 xe, bằng 70,9% so với cùng kỳ năm 2004; Ford 500 xe, bằng 52,5%; Mercedes 172 xe, bằng 44,3%.

Các nhà nhập khẩu xe nguyên chiếc cũng có tâm lý chờ thuế áp cho xe nhập giảm bớt vào năm sau. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, nhập khẩu xe nguyên chiếc trong tháng 11 chỉ đạt khoảng 1.000 xe.

Sức ép từ thị trường sẽ là nhân tố tác động lớn nhất đến chính sách giá của các nhà sản xuất ôtô VN. Tuy nhiên nếu không có đối trọng xe nhập khẩu, tuyên bố của VAMA sẽ trở thành sự thật. "Nói là non trẻ nhưng ngành này cũng đã có 10 năm để phát triển rồi mà không chịu tiến lên. Nếu họ không vươn lên được, không tồn tại được khi cạnh tranh thì để họ “dẹp” là hơn. Phải đặt lợi ích người tiêu dùng lên trên hết. Cứ để người tiêu dùng bị móc túi là bất hợp lý", bà Lan nói.

Trước đòi hỏi của các đối tác giảm thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc xuống 60-70% khi đàm phán WTO, các nhà hoạch định chính sách chủ trương giảm thuế có lộ trình.

Việt Phong

Ý kiến của bạn