Từ vấn đề ban đầu chỉ là một đề nghị nhỏ, giờ đây vấn đề làm xét nghiệm HIV đã trở thành “chứng chỉ về chất lượng” với những người mon men tới vị trí đứng đầu quốc gia ở đất nước châu Phi này.

Hiệp hội bác sĩ y khoa Zambia (có vẻ rất quan tâm tới tình hình sức khỏe của các ứng cử viên tổng thống) đã đưa ra đề xuất gây nhiều tranh cãi, đó là việc yêu cầu các ứng viên công bố trước dư luận về tình trạng HIV/AIDS nếu có của họ.

Trong khi đề nghị này bị các nhóm bảo vệ quyền con người hết lời chỉ trích thì nó lại nhanh chóng nhận được sự đồng tình của dư luận. Tuy nhiên, đề xuất này dường như có ý nhằm vào một số ứng cử viên mà tình trạng sức khỏe đã phần nào “hơi đuối”.

Đáp lại áp lực này, hai nhà lãnh tụ phe đối lập đã cùng tiến hành làm xét nghiệm và công bố kết quả trứoc dư luận. Ông Michael Sata của Mặt trận Patriotic cho biết ông không nhiễm.

Trong khi các ứng cử viên khác còn dè dặt chưa dám nhiều lời bình luận thì tổng thống Levy Mwanawasa cho biết, ông không sợ làm xét nghiệm nhưng đồng thời ông cũng chỉ trích yêu cầu khiếm nhã này của nhóm bác sĩ, theo ông đề xuất của họ sẽ gây ra những tì vết trong điều luật nhân quyền của nước này.

Trong tình trạng hiện nay, HIV/AIDS đã ảnh hưởng tới 16% trong tổng số 10 triệu cư dân Zambia với rất nhiều chuyên gia, lãnh đạo nhà nước cũng đã trở thành nạn nhân của đại dịch. Do vậy tán đồng với những lo lắng của Hiệp hội bác sĩ y khoa Zambia, nhiều người dân không muốn bầu lên một vị tổng thống có thể chết bất cứ lúc nào.

Nhưng rất nhiều nhóm bảo vệ quyền con người đã trích dẫn Công bố toàn cầu về quyền con người. Ngay cả Ủy ban nhân quyền và Mạng lưới nhân quyền và phát triển liên châu Phi cũng đã chỉ trích đề nghị của các bác sĩ, họ cho rằng đó là cách làm vô tình khuyến khích sự phân biệt đối xử.

Bất kể điều này thì việc xét nghiệm vẫn đang là vấn đề chính trị sống còn và nó cho thấy vẫn có những ứng cử viên không quan tâm mấy đến vấn đề này. Điều nguy hiểm là ở chỗ sẽ có những người không làm xét nghiệm hoặc có làm xét nghiệm nhưng lại giấu kín kết quả xét nghiệm, khi đó họ sẽ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công chính trị và nhìn chung, cảm nhận của công chúng với họ là hết sức tiêu cực.

Đỗ Dương theo http://allafrica.com.html