Ở một số người, mầm răng thay vì mọc trên xương hàm thì lại đi lạc và chui vào các xoang. Các thống kê cho thấy, răng lạc chỗ nằm nhiều nhất ở xoang trán, có thể có một hoặc vài cái.

Xoang là hệ thống cửa ngõ của đường hô hấp, được hình thành từ lớp trung mô ở tuần thứ tư của thai kỳ. Tất cả các xoang đều được hình thành bởi một tế bào sàng. Tế bào này phát triển dần vào các xương hàm, xương trán và xương bướm để tạo ra các xoang tương ứng. Chính vì thế khi có viêm nhiễm, các xoang đều cùng bị ảnh hưởng. Các xoang dần dần được hoàn thiện từ khi ra đời và ngừng phát triển ở độ tuổi 20. Trong lòng các xoang, không khí luôn luôn được luân chuyển qua các lỗ thông của xoang với mũi. Chúng làm nhẹ đi khối xương mặt, làm nhiệm vụ dẫn lưu, thông khí, phát âm.

Hệ răng cũng được hình thành từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 8 của thai kỳ, qua các giai đoạn lá răng, mầm răng, giai đoạn nón, giai đoạn hình chuông... Hệ thống răng này phát triển về phía xương hàm trên và dưới để tạo ra các răng sữa và răng vĩnh viễn. Trong quá trình phát triển đó, một số mầm răng có thể lạc chỗ, chui vào các xoang.

Khi có răng mọc lạc chỗ, bệnh nhân thường đau nhức vùng trán, hốc mắt hoặc vùng má ở một bên mặt; thuốc giảm đau rất ít tác dụng. Răng nằm choán vào đường dẫn lưu của xoang, gây tắc dịch, phù nề kéo dài, dẫn tới viêm xoang. Khi đó, bệnh nhân bắt dầu có biểu hiện của viêm xoang kết hợp như ngạt tắc mũi, chảy mũi mủ... Những bệnh nhân có răng mọc lạc chỗ thường bị thiếu răng trên cung hàm.

Các trường hợp viêm xoang do răng nằm trong xoang thường không khỏi sau khi điều trị nội khoa. Khi chụp X-quang, do thấy khối cản quang rõ giống như tổ chức xương nên hay được chẩn đoán là u xương. Chụp CT scanner sẽ thấy hình răng. Tuy nhiên, bác sĩ chỉ có thể chẩn đoán xác định khi đem khối xương lấy từ trong xoang ra làm giải phẫu bệnh lý và nhận thấy cấu tạo của răng.

Cách điều trị duy nhất là phẫu thuật xoang lấy bỏ răng lạc chỗ, kết quả rất khả quan. Sau phẫu thuật, bệnh nhân dần dần mất hết toàn bộ những triệu chứng kể trên trong vòng hai tháng.

ThS Phạm Bích Đào, Sức Khỏe & Đời Sống