Sen, vị thuốc quý
Các Website khác - 11/11/2004
Sen là loài hoa dân dã có tác dụng trị bệnh tốt. Người ta có thể dùng mọi bộ phận của sen để chữa bệnh, từ ngó sen, lá sen, gương sen, hạt sen, tâm sen...

- Liên ngẫu: (Ngó sen) người ta thường dùng để làm thức ăn, thuốc cầm máu, dùng trong những trường hợp đi ngoài ra máu, tiểu tiện ra máu, nôn ra máu, máu cam, tử cung xuất huyết. Ngày dùng từ 6-12g dưới dạng thuốc sắc.

- Thạch liên tử: người ta vẫn gọi nhầm hạt sen chính là quả sen; có vỏ quả nếu bóc lấy hạt ta sẽ được liên nhục hay liên tử. Trong liên nhục người ta đã phân tích thấy có nhiều tinh bột, đường, protit, chất béo, cacbon hydrat, canxi, photpho, sắt.

- Công dụng: Thạch liên tử thường dùng để chữa lỵ cấm khẩu với liều từ 6-12g dưới dạng thuốc sắc. Liên nhục dùng làm thuốc bổ, cố tinh, chữa di tinh, mất ngủ, thần kinh suy nhược. Ngày uống từ 10-30g dưới dạng sắc hay thuốc bột.

Theo tài liệu cổ: liên tử có vị ngọt, tính bình. Có tác dụng bổ tỳ, dưỡng tâm, sáp trường, cố tinh. Dùng chữa tỳ hư sinh tiết tả (đi ngoài), di mộng tinh, băng lậu, đới hạ.

- Liên phòng: là gương sen già sau khi đã lấy hết quả rồi phơi khô. Trong liên phòng có protit 4,9%, chất béo 0,6%, cacbon hydrat 9%, carrrotin 0,00002%, nuclein 0,00009%, vitamin C 0,017%. Công dụng và liều dùng: Làm thuốc cầm máu: dùng chữa bệnh đi đại tiện ra máu, bệnh băng đới. Ngày dùng 15-30g dưới dạng thuốc sắc.

Theo tài liệu cổ: liên phòng có vị đắng, chát, tính ôn, vào 2 kinh can và tâm bào. Có tác dụng tiêu ứ, cầm máu. Dùng chữa ứ huyết bụng đau, đẻ xong nhau chưa ra, băng huyết, tiểu tiện ra máu, tiểu tiện khó khăn.

- Lá sen: Trong lá sen có chừng 0,20%-0,30% tanin, một lượng nhỏ ancaloit.

- Đơn thuốc chữa băng huyết sau khi đẻ: Gương sen 5 cái, hương phụ 80g. Đốt cháy, tán nhỏ. Ngày uống 8-24g, chia 2-3 lần uống. Người ta thường cho lá sen vào cùng một công dụng với gương sen. Nhưng khi bệnh cấp thì dùng lá sen. Liều dùng 15-20g: dưới dạng thuốc sắc. Theo tài liệu cổ lá sen có vị đắng, tính bình, vào 3 kinh can, tỳ và vị. Có tác dụng thăng thanh tán ứ, thanh thử hành thuỷ. Dùng chữa thử thấp tiết tả, thủy chí phù thũng, lôi đầu phong, nôn ra máu, máu cam, băng trung huyết lỵ.

- Liên tu: tức là tua nhị đực của hoa sen bỏ hạt gạo đi, rồi phơi khô.

Có tác dụng chữa băng huyết, thổ huyết, di mộng tinh. Ngày uống 5-10g dưới dạng thuốc sắc.

Một số bài thuốc được dùng trong dân gian

Theo tài liệu cổ lá sen có vị đắng, tính bình, vào 3 kinh can, tỳ và vị. Có tác dụng thăng thanh tán ứ, thanh thử hàng tốt (có thể lấy lá, núm cuống lá sen để thay).

- Chữa chứng đái buốt và nóng: Lấy củ sen tươi, củ sinh địa tươi, hai thứ giã vắt lấy một bát nước gạn trong, cho vào một chút muối và vắt vào nửa quả chanh cho uống lúc khát.

- Chữa cảm sốt khát nước:

Trong lúc cảm cúm miệng khát như cào, lấy một chén nước ngó sen hòa vào thìa mật ong hoặc mật mía hay nước mía tươi cho uống dần dần từng ngụm nhỏ.

- Chữa rơi ngã, ứ máu, nhổ ra máu: Lấy ngó sen phơi khô 500g, tán nhỏ ngâm với một lít rượu. Mỗi lần uống 1 thìa. Ngày uống 2 lần. Có thể lấy núm cuống lá sen thay thế cho ngó sen cũng được.

- Chữa chứng nôn ra máu:

Bỗng nhiên bị nôn ra máu. Lấy ngó sen và núm lá sen giã lấy một bát nước cho uống dần dần từng thìa nhỏ. Có thể pha lẫn vào một thìa mật ong càng tốt (có thể lấy lá, núm cuống lá sen để thay).

- Chữa chứng khát nước sau khi bị đi ngoài: Sau khi đi ngoài đã khỏi nhưng còn bực bội khát nước háo ruột. Lấy lá sen non còn cuộn và cuống lá sen non thái làm rau ăn ghém như cách ăn rau sống ngày thường.

- Chữa chứng di tinh đái đục:

Lấy hạt sen bóc vỏ, bỏ lõi, rang vàng, tán nhỏ, uống thường xuyên với nước lọc. Uống càng lâu càng tốt. Nếu có thể tìm mua thêm được vị bạch linh cho vào cùng tán nhỏ mịn thì càng có tác dụng nhanh chóng.

- Chữa chứng đi tiểu buốt ra máu: Lấy bông gương sen rang gần cháy (tồn tính) tán nhỏ cho uống mỗi lần hai thìa nhỏ với nước cháo nếu không tìm được bầu gương sen thì có thể lấy lá để thay thế cũng được.

- Chữa mụn nhọt sưng: Lấy núm cuống lá sen nấu nước đặc để rửa ngâm. Sau lại lấy độ vài cái lá sen giã với cơm nếp để đắp lên nhọt.

- Chữa viêm mũi, ngạt mũi kinh niên: Lấy cánh hoa sen thái nhỏ phơi khô 100g và mua một trăm gam bạch chỉ (ở cửa hàng dược) tán nhỏ trộn vào với nhau, rồi lấy giấy quấn thuốc lá quấn lại thành từng điếu. Người ta thường cho lá sen vào cùng một công dụng với gương sen. Nhưng khi bệnh cấp thì dùng lá sen. Liều dùng 15-20g: dưới dạng thuốc sắc.

- Chữa kiết lỵ ra máu: Lấy núm cuống lá sen giã vắt lấy nước, đun sôi, để gần nguội cho uống.

Theo Tư vấn tiêu dùng