Nhảy liều từ trên núi

Đang có công ăn việc làm đàng hoàng bỗng nghỉ ngang để thành lập một công ty dẫu biết rằng dễ bị phá sản. Nhảy liều xuống vực thẳm bất cần sống chết ra sao. Những hành động liều lĩnh tương tự đang có xu hướng nổi lên ở Mỹ

THỂ THAO THÍ MẠNG

“5, 4, 3, 2, 1... nhảy!”. Chance McGuire, 25 tuổi, bắt đầu phóng xuống từ cái đập nước cao 200 mét. Trong giây đầu tiên, anh rơi gần 5 mét, giây thứ hai rơi 20 mét, giây thứ ba 42 mét... McGuire “bay” 105 km/giờ. Anh cầu nguyện sao cho cái dù bung ở hướng cách xa cái đập, cái tán dù không bị hỏng, cái chốt hoạt động tốt và không có ngọn gió tai quái nào ập đến khiến anh phải va vào bức tường bê tông lạnh băng.

Cuối cùng, McGuire đáp xuống an toàn. Anh vội vã gấp dù, hét một tiếng thật to vọng lên tới những người liều lĩnh như mình đang đứng trên bờ đập, vọng đến những con diều hâu đang bay lòng vòng trên hẻm núi. Đó là tiếng thét của chiến thắng thách thức . McGuire đã sống sót, sau một cú nhảy BASE (viết tắt từ building, antenna, span bridge và earth cliff). Trong đó, nhảy liều từ trên cao là trò không thể thiếu, một trong những môn thể thao có tỉ lệ chết người nhiều nhất.

Trong lịch sử 18 năm của môn thể thao chết người này, nhảy liều đã biến 46 người thành cái xác bẹp dúm. Nhảy liều thật ra còn chưa nguy hiểm bằng nhiều trò khác, chẳng hạn phóng xe đạp từ vách đá cao hơn 900 mét! Tuy nhiên, nó tỏ ra hấp dẫn hơn bao giờ hết, nhất là đối với thanh niên Mỹ.

Tại sao lại thế? Các nhà tâm lý học cho rằng các trò nguy hiểm mà môn nhảy liều là một ví dụ đã khai mở một xó xỉnh trong tâm hồn con người thường bị lèn chặt. Đó là khuynh hướng muốn thoát ra khỏi những quy luật bình thường, lối sống rập khuôn và những luật lệ xã hội bị cho là quá gò bó. Trong trường hợp này, các môn thể thao nguy hiểm là phương tiện hữu hiệu.

Không chỉ trong lĩnh vực thể thao nguy hiểm, các lĩnh vực khác mang tính liều mạng và rủi ro cao cũng có hấp lực đáng kể. Muốn làm giàu nhanh chóng thì đầu tư cổ phiếu, còn sống liều thì nhảy vào “lĩnh vực” tình dục không an toàn, hít heroin... Trong nhiều cách khác nhau, thế hệ trẻ Mỹ tham gia vào những chuyện liều lĩnh mà cha mẹ họ kinh hãi và ông bà họ xua tay khinh bỉ vì cho là “ngu ngốc” hay “ngớ ngẩn”.

Hiện nay, hơn 30% gia đình trẻ Mỹ chơi cổ phiếu dưới nhiều dạng khác nhau, tăng 12% so với cách đây 10 năm. Ngay cả những người từng ôm bằng MBA (thạc sĩ quản trị kinh doanh), hiểu rất rõ về tính rủi ro của đầu tư cổ phiếu, cũng sẵn sàng tham gia trò kinh doanh hồi hộp này. Có đến 30% sinh viên tốt nghiệp Đại học Harvard Khoa Kinh thương năm nay đã tham gia vào các trò chơi nguy hiểm như đầu tư tài chính và thiết lập công ty kỹ thuật cao, tăng 12% so với cách đây 4 năm. Thế hệ trẻ Mỹ cũng thay đổi việc làm xoành xoạch và có khi tự nguyện thất nghiệp để “nếm mùi” hưởng trợ cấp ra sao. Tỉ lệ bỏ việc làm – tính riêng cho thành phần tự nguyện – đang ở mức 14,5% tại Mỹ, tỉ lệ cao nhất trong một thập niên.

YẾU TỐ TÂM LÝ

Lập luận của những “cao bồi Chí Phèo” nhiều khi rất ngớ ngẩn. Eric Perlman, chuyên gia leo núi và cũng là nhà làm phim chuyên về đề tài thể thao nguy hiểm, nhận định: “Con người với 2 chân, 2 tay đang tự hỏi chúng ta sẽ nhanh cỡ nào, mạnh cỡ nào và sức chịu đựng đến đâu. Chúng ta được tạo dựng để trực nghiệm hay để chết?”.

Trong chừng mực nào đó, một số doanh nghiệp tại Thung lũng Silicon cũng từng hành động như những nhà thể thao chơi trò nguy hiểm. Mike McCue – 32 tuổi, Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch Tellme Networks – đã liều mạng bỏ công việc kiếm được hàng triệu USD để lập một công ty riêng mà anh biết có rất nhiều rủi ro. Thật ra, công ty này là “cú liều” lần thứ 3 của McCue. Anh cũng là vận động viên leo vách đá. “Khi leo, tôi biết rằng nếu thắt sai nút, mình sẽ chết” – McCue nói.

Nhà tâm lý Frank Farley thuộc Đại học Temple cho rằng sự mạo hiểm có ý thức đang vượt qua rào cản bản năng của chúng ta. Cho nên, theo ông, những người sống liều là thành phần có nhân cách “loại T”, mang ý nghĩa tiêu cực vì thường dẫn đến hành động tội lỗi như gây án, sử dụng chất kích thích, có cách hành xử mang tính hủy hoại.

Tổ chức ngăn chặn AIDS cho biết họ đã thực hiện cuộc thăm dò khoảng 22.000 chàng gay (đồng tính ái) từ năm 1994-1997 và nhận thấy trong thời gian này, số gay dùng bao cao su giảm từ 70% xuống 61% tuy họ hiểu thấu đáo rằng việc quan hệ tình dục không an toàn giữa họ khiến mắc phải AIDS là chuyện không thể tránh khỏi.

Michael Scarce - 29 tuổi, sinh viên y khoa từng nghiên cứu dân gay trong suốt 2 năm - lý giải họ sống liều như vậy thay vì sống trong sợ hãi và tự vấn rằng không biết khi nào mình nhiễm HIV. Vấn đề được đặt ra ở đây là mức nguy hiểm như thế nào mới được xem là tột đỉnh và liều mạng cỡ nào mới được gọi là “đủ”? Khó có thể xác định được “liều lượng” của sự liều lĩnh. “Nếu bạn không nhận một lượng liều lĩnh nào đó thì bạn đang đánh mất một lượng cuộc đời” – câu nói này của chuyên gia nhảy dù lướt Wade Ellet, 51 tuổi, cho thấy vấn đề này dính dáng đến tâm lý nhiều hơn xu hướng xã hội.

Lê Thảo Chi (Tổng hợp)