"Đang vào đợt cao điểm phòng dịch nên muốn vào trại gà phải tới Trung tâm trước một ngày một đêm. Trước khi vào phải tắm rửa sạch sẽ ", ông Phùng Đức Tiến, Giám đốc Trung tâm Gia cầm Thụy Phương cảnh báo tôi như vậy. Bởi quy định có phần hơi... kỳ quặc ấy và một chút tò mò, tôi quyết định phải "mục sở thị" nơi đang lưu giữ giống gốc của gần 40 dòng gia cầm ở nước ta.

Muốn bước vào cổng Trung tâm Gia cầm Thụy Phương, khách buộc phải lội qua một vũng nước dài gần 2m ngay trên đường vào, cách cổng chừng 5m. Đó là cách... khử trùng đơn giản nhất được thực hiện ở đây, nhằm hạn chế sự xâm nhập của virus qua đường... đế giày. Cả Trung tâm có chừng 20 hố đựng thuốc khử trùng như thế. Nhưng không đơn giản cứ lội qua hết hố thuốc khử trùng này tới hố khác là có thể vào tới khu vực trại gà.

Nếu muốn vào thăm các trại lưu giữ giống gốc gà và chim bồ câu, khách được đón tiếp theo cách đặc biệt hơn nhiều. Trước hết, khách buộc phải đến tá túc ở Trung tâm ít nhất là một ngày một đêm và thực hiện các biện pháp theo dõi, khử trùng, cách ly. Điều này là nguyên tắc bất di bất dịch, được Trung tâm thực hiện từ cuối năm 2003, khi dịch cúm gia cầm bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam. Kể cả cơ quan thú y tới theo dõi định kỳ sức khỏe cho đàn gà và đàn chim bồ câu cũng phải tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc này. Không một nhân viên nào, cũng như không vị khách nào được bỏ qua nguyên tắc đó. Ông Tiến bảo, riêng tiền vôi bột và tiền thuốc sát trùng, mỗi tháng, 8,54 ha trại gà đã tiêu tốn 50-60 triệu đồng. Nguyên tắc tổng cách ly là không thể lơ là, vì chỉ cần sai một ly là có thể đi... nhiều nghìn dặm. Chỉ một con gia cầm bị nhiễm bệnh là có thể phải tiêu hủy cả đàn gà hơn chục nghìn con.

Sau chương trình cách ly, khách muốn vào trong trại gà buộc phải... tắm và mặc quần áo riêng do Trung tâm phát. Hai phòng tắm dành riêng cho nam và nữ nằm ngay trước cổng trại gà, mỗi phòng rộng chừng 30m. Bước vào phòng tắm, khách phải đi qua một hành lang hình chữ Z: Hệ thống cảm ứng sẽ tự nhận biết, nếu khách bước vào trong hành lang và sẽ tự động phun nước bằng hệ thống vòi hoa sen, bất kể khách đã sẵn sàng tắm hay chưa. Trong nước có chất sát trùng nhẹ, có thể loại bỏ được virus trước khi khách bước chân qua cổng để vào trại gia cầm. Quy trình đặc biệt đó được thực hiện không chỉ với những người khách lạ, mà cả với hệ thống 300 nhân viên đang làm việc trong Trung tâm (dù nhân viên đó phải ra - vào trại nhiều lần trong ngày cũng phải tuân thủ nguyên tắc bất di bất dịch này).

Vì quy trình "khử trùng" thực hiện nghiêm ngặt và... rắc rối như vậy nên Trung tâm cũng rất hạn chế số người ra - vào trại. Nhân viên trực tiếp phục vụ công tác chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại sẽ bị "cấm trại" trong ngày. Bữa trưa sẽ được mang vào cho nhân viên ăn tại trại. Riêng số nhân viên trông coi phòng ấp trứng gà và trại gà con mới nở được bố trí ăn ở tại chỗ trong vòng 20 ngày, sau đó mới được ra khỏi trại cho ca khác vào thay.

Ở đây, cây cối cũng được chặt trụi để tránh chim di cư tới đậu, mang theo nguồn lây nhiễm bệnh. Cứ 3 tháng, cơ quan thú y lại tới để kiểm tra tình trạng của đàn gà và đưa các mẫu đi xét nghiệm.

Cả trại hiện có 24 dòng gà, 10 dòng ngan, 3 dòng chim bồ câu với tổng số gần 27.000 con gia cầm. Với khoảng 14.000 con gà đang sinh sản, mỗi tuần trại có 20.000 - 25.000 quả trứng. Trong một tháng, có khoảng 80.000 - 100.000 gà con ra đời. Nếu ý tưởng về gà thương phẩm sạch chưa ra đời, số lượng gà khổng lồ này sẽ khiến Trung tâm "khốn đốn".

Ông Nguyễn Quý Khiêm, Thư ký Giám đốc Trung tâm rất hồ hởi khi giới thiệu với chúng tôi về thịt gà sạch được Trung tâm bán ra thị trường giữa những ngày đại dịch cúm gia cầm đang hoành hành ở 22 tỉnh, thành phố trong cả nước. Trong lúc người dân được khuyến cáo không ăn thịt gia cầm có dấu hiệu bị bệnh hoặc không rõ nguồn gốc, Trung tâm đã đưa gia cầm vào giết mổ tập trung và được người dân hào hứng đón nhận, vì vẫn được thưởng thức món thịt gà khoái khẩu mà không sợ bị lây nhiễm bệnh. Xuất xứ thịt gà từ Trung tâm Gia cầm Thụy Phương đủ làm cho người dân an tâm.

Kể từ khi Trung tâm bắt đầu tung thịt gà sạch ra thị trường ngày 25 tháng 11 tới nay, mỗi ngày Trung tâm chỉ bán ra 150 con gà sạch, được giết mổ tập trung theo quy trình quản lý nghiêm ngặt về giết mổ của Trạm Nghiên cứu chế biến sản phẩm chăn nuôi (thuộc Viện Chăn nuôi). Gà được bán hết veo trong buổi sáng. Thậm chí, không ít người phải tiu nghỉu ra về vì không còn gà để mua. Nhiều người đang hy vọng, Tết năm nay sẽ vẫn được ăn thịt gà, nhưng là thịt gà sạch từ Trung tâm Gia cầm Thụy Phương. Kế hoạch bán thịt gà sạch vẫn được Trung tâm duy trì tới năm 2006, như một bước thử nghiệm thị trường.

Ở Thụy Phương, gà sạch không đơn thuần chỉ là thịt gà rõ nguồn gốc, được kiểm nghiệm không có virus H5N1, mà là gà sạch mang đúng nghĩa "sạch" theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế và tiêu chuẩn Codex, do Tổ chức Vệ sinh thực phẩm thế giới đưa ra. Cả một quy trình chăn nuôi được kiểm định chặt chẽ, từ con giống của gà bố mẹ không có nguồn bệnh tới thức ăn không có nấm mốc, hoóc-môn sinh trưởng và lượng kim loại nặng tồn dư. Thậm chí, nơi nuôi gà cũng được kiểm định chặt chẽ về nguồn nước và vệ sinh môi trường. Khâu giết mổ được kiểm tra chặt chẽ để thịt gà chỉ bị nhiễm vi sinh vật trong giới hạn cho phép. Tất cả quy trình khép kín đó đã cho ra những con gà không có kháng sinh tồn dư trong thịt, không có vi khuẩn gây thối, gây độc và bảo đảm được các điều kiện cần thiết để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Trong câu chuyện với chúng tôi, ông Tiến hé lộ ý tưởng của Trung tâm cho ra đời một mô hình sản xuất theo hướng từ trang trại sạch tới bàn ăn sạch. Mô hình này sẽ được thực hiện với sự quản lý nghiêm ngặt tất cả các quy trình sản xuất thịt gà. Đây cũng là nội dung chính trong đề tài khoa học "Nghiên cứu sản xuất thịt gà an toàn chất lượng cao " do Trung tâm đang thực hiện.

Bước thử nghiệm bán thịt gà ra thị trường như trên với sự quản lý chặt chẽ các khâu trong quá trình sản xuất là một tiểu phần quan trọng của Đề tài nghiên cứu, được thực hiện từ năm 2004, khi dịch cúm gia cầm "gõ cửa" ngành chăn nuôi gia cầm nước ta. Đến nay, đề tài đã trải qua những giai đoạn quan trọng và đã đạt được thành công nhất định. Kế hoạch của Trung tâm là năm 2006 sẽ mở rộng thêm 5-7 cơ sở tương tự chăn nuôi gia cầm sạch với quy mô mỗi cơ sở khoảng 10.000 con gà/năm. Việc quản lý các quy trình sẽ được thực hiện chặt chẽ như tại Trung tâm. Cùng với mô hình chăn nuôi sạch, hiện nay, Trung tâm cũng đang nghiên cứu phối hợp để thực hiện mô hình giết mổ gia cầm sạch, bảo đảm tất cả các khâu trong quy trình sản xuất ra một con gà sạch.