Trái phiếu Chính phủ do Quỹ hỗ trợ phát triển phát hành, có Chính phủ đứng ra bảo đảm. Vậy mà loại chứng khoán này vẫn luôn trong tình trạng ế ẩm cả trên thị trường sơ cấp và thứ cấp.

Sau những phiên đấu thầu thất bại vừa qua, những ngày cuối tháng 8 này, tại hai trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP HCM sẽ diễn ra các đợt đấu thầu trái phiếu Chính phủ do Quỹ hỗ trợ phát hành. Với quy định về lãi suất trần trong các phiên đấu thầu như hiện nay, giới phân tích cho rằng việc phát hành trái phiếu Chính phủ sẽ khó tránh khỏi sự thất bại một lần nữa.

Theo kế hoạch trong năm 2005, Quỹ hỗ trợ phát triển sẽ phát hành 6.500 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, trong đó lượng phát hành qua đấu thầu tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán loại 5-10-15 năm lên tới 2.750 tỷ đồng.

Đại diện Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, khi nhận xét về những nguyên nhân khiến cho việc đấu thầu trái phiếu Chính phủ không thành công như mong muốn, cho biết: “Các thành viên không tham gia đấu thầu một cách thường xuyên mà chủ yếu chỉ có một vài thành viên tham gia. Việc tham gia hạn chế và không đều của các thành viên đấu thầu làm giảm tính cạnh tranh của các đợt đấu thầu trái phiếu Chính phủ”.

Lý do chính dẫn đến việc thất bại của các đợt đấu thầu hiện nay được nhận định là thời điểm phát hành. Trong bối cảnh tình hình lạm phát có xu hướng gia tăng, nhiều tổ chức ngân hàng có chính sách tăng lãi suất tiền gửi để huy động vốn, trong khi cơ chế điều hành lãi suất trái phiếu Chính phủ không dễ thay đổi linh hoạt theo thị trường. Không có việc mua đi bán lại, do các tổ chức mua trái phiếu Chính phủ chủ yếu là ngân hàng thương mại, nên trái phiếu được giữ chờ đến ngày đáo hạn nhận lãi.

Để các phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ thành công, cũng như để trái phiếu Chính phủ có tính thanh khoản hơn, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội cho rằng, Bộ Tài chính phải phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước về việc hoạch định và điều hành chính sách lãi suất. Trên cơ sở này xây dựng khung lãi suất phù hợp cho các loại trái phiếu giữa các hình thức phát hành đang được áp dụng như hiện nay.

Tuy nhiên, nếu Bộ Tài chính tăng lãi suất trái phiếu Chính phủ, sẽ kéo theo một loạt các phản ứng dây chuyền: Lãi suất huy động sẽ tăng theo, đẩy lạm phát đang trong tình trạng vượt ngưỡng 6,5% tiếp tục tăng, giá đầu vào của doanh nghiệp tăng.

Phía các nhà đầu tư là các ngân hàng thương mại, các thành viên tham gia đấu thầu cho rằng, nếu chưa giải quyết được vấn đề lãi suất thì giải pháp lúc này là đưa trái phiếu Chính phủ do Quỹ hỗ trợ phát triển vào giao dịch tại thị trường liên ngân hàng và loại trái phiếu này phải được cầm cố, vay vốn. Đồng thời, tạm thời bỏ thuế thu nhập 20% đánh vào lãi suất trái phiếu mà các tổ chức đang phải nộp.

Ngoài ra, Quỹ hỗ trợ phát triển nên xem xét và thực hiện phát hành đa dạng các hình thức trái phiếu như trái phiếu series, mà theo đó các trái phiếu được xác định trước lãi suất danh nghĩa, việc phát hành có thể chia làm nhiều đợt nhưng đảm bảo có cùng thời điểm đáo hạn, giá bán trái phiếu có thể cao hoặc thấp hơn mệnh giá tùy thuộc vào tương quan giữa lãi suất đấu thầu và lãi suất danh nghĩa.

(Theo TBKTVN)