Tại cửa khẩu Lào Cai những mặt hàng từ Trung Quốc chuyển về Việt Nam qua cửa khẩu chính thường là hoa quả, bánh kẹo và giày dép. Cửa khẩu Lào Cai có ba cửa chính (dành cho khách bộ hành, dành cho ô-tô, xe thồ) để kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu, thì chỉ có cửa kiểm tra khách bộ hành là bảo đảm chính xác nhất, hai cửa còn lại chủ yếu kiểm tra bằng cảm quan. Hàng hóa vận chuyển bằng ô-tô thì gần như không kiểm tra nổi. Riêng hàng vận chuyển bằng xe thồ đẩy, nhân viên hải quan cũng chỉ kiểm tra sơ qua, vì chỉ cần làm kỹ một chút sẽ gây ách tắc cả đoạn dài.

Sang đến thị trấn Hà Khẩu (Trung Quốc), tại các gian hàng bán những mặt hàng bị cấm ở Việt Nam như đao, kiếm và dùi cui điện các loại, khách du lịch có thể thoải mái mua và có dịch vụ mang qua biên giới. Tại khu chợ Biên Mậu (Hà Khẩu), các chủ hàng gốc người Vĩnh Phúc (Việt Nam) trấn an khách mua rằng chỉ cần thêm 50 nghìn đồng là loại gì cũng có thể lọt vào Việt Nam. Mấy anh chàng du học sinh Việt Nam, nhân chuyến về nước ăn Tết tay ôm con chó giống Trung Quốc ghé vào chợ mua thêm mấy thanh kiếm và một chiếc dùi cui điện... để phòng thân.

Ông chủ hàng nhanh nhảu nhận lời sẽ chuyển giúp luôn cả con chó. Trao chiếc chứng minh thư cho người mua làm tin, chủ hàng hẹn một giờ sau sẽ giao hàng bên kia biên giới. Thấy tôi tỏ ý nghi ngờ, ông chủ hàng tên là Phong cho biết: "Đến các loại nội tạng động vật em còn tăng bo sang được nữa là". Nghe tôi hỏi chuyển bằng đường nào, gã cười bí hiểm và chỉ ra sông Hồng đang mùa cạn: "Qua sông!".

Phó Chi cục trưởng Hải quan cửa khẩu Lào Cai Nguyễn Quyết Chiến cho biết: Thủ đoạn của bọn buôn lậu rất tinh vi như xé lẻ hàng rồi vận chuyển trái phép qua các đường tiểu ngạch. Họ thường sử dụng thuyền nan, bè mảng, phao bơi, lợi dụng mùa nước cạn để vận chuyển hàng hóa qua biên giới. Đặc biệt, hoạt động buôn lậu ở Lào Cai diễn ra không theo quy luật nào. Đối tượng buôn lậu tổ chức lực lượng cảnh giới ngày đêm và liên lạc với nhau qua điện thoại di động dùng "sim" Trung Quốc.

Ngay tại cửa khẩu chính, hiện nay hải quan cũng không kiểm tra tràn lan mà chuyển sang kiểm tra có trọng điểm; khi nào có thông tin chính xác, tiến hành kiểm tra.

Chỉ tính ngày 15-1-2006, cán bộ hải quan liên tục phát hiện nhiều vụ vận chuyển pháo giấu lẫn trong hàng hóa khác. Có người mang đến hàng trăm cây pháo hoa, ruột gà đông lạnh, dùi cui điện... giấu trong chăn bông, cặp số ung dung qua trạm kiểm soát.

Từ đầu năm 2006 đến nay (16-1-2006), hải quan cửa khẩu Lào Cai đã phát hiện 17 vụ vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Điển hình như vụ Đỗ Thị Dung (phường Kim Tân-Lào Cai) vận chuyển xúc xích gà; Bùi Minh Loan (Yên Bái), Nguyễn Thị Mẫn (phường Cốc Lếu-Lào Cai) đã vận chuyển hàng cây pháo hoa và pháo dây. Có không ít vụ, khi bị hải quan cửa khẩu phát hiện đã bỏ lại hàng hóa, giấy tờ tùy thân chạy trốn.

Các cán bộ hải quan và QLTT bày tỏ nỗi lo ngại: Từ nay đến giáp Tết, buôn lậu trên tuyến đường này sẽ còn rầm rộ, phức tạp hơn.