Tính đến ngày 31-12-2005, Hà Nội còn khoảng 100.000 sổ đỏ ghi nợ nghĩa vụ tài chính nằm rải rác tại thành phố và các quận, huyện. Đây chính là lý do vì sao những ngày qua nhiều người dân kéo đến các Văn phòng đăng ký đất và nhà để làm thủ tục nộp tiền.

Vậy sẽ xử lý những trường hợp này thế nào? Ông Ngô Trọng Khang-Giám đốc Văn Phòng đăng ký đất và nhà Hà Nội cho biết: “Những hồ sơ này sẽ phải tạm dừng để chờ chính sách mới theo kiến nghị của Thành phố. Trường hợp đến làm thủ tục từ 1-1-2006 sẽ áp dụng theo mức giá đất mới”.

Tuy nhiên, theo ông Khang, trong những ngày đầu năm 2006 đến nay Văn phòng chưa tiếp nhận thêm một trường hợp nào như vậy. Lý do là nếu áp dụng theo khung giá đất mới, người dân sẽ rất thiệt thòi, tổng số tiền phải nộp (phí trước bạ, chuyển quyền, tiền sử dụng đất) có thể tăng từ 6 - 8 lần so với khung giá cũ.

Ông Ngô Trọng Khang phân tích, cho dù Chính phủ có đồng ý gia hạn thêm 6 tháng hay một năm, có thể người dân vẫn không thực hiện nghĩa vụ tài chính, nếu họ thấy không cần thiết. Như vậy, Hà Nội sẽ vẫn còn tồn đọng hàng chục nghìn hồ sơ “ghi nợ”. Thực tế, Chính phủ đã cho nợ nghĩa vụ tài chính trong suốt 5 năm qua (theo NĐ số 38 của Chính phủ), nhưng mỗi năm chỉ có từ 5-8 nghìn trường hợp đi “xoá nợ”. Đấy là những trường hợp có giao dịch mua bán nhà đất.

“Nhà nước nên xoá nợ cho dân. Thay vào đó, sẽ thu nghĩa vụ tài chính khi người dân thực hiện các giao dịch chuyển quyền sử dụng đất. Như thế sẽ còn giảm được các áp lực do quá tải đối với các cơ quan chuyên môn và người dân, như thời gian qua” - ông Khang bày tỏ ý kiến cá nhân.

Theo số liệu của Cục thuế TP Hồ Chí Minh, thành phố hiện còn hơn 100 nghìn trường hợp nợ tiền thuế sử dụng và thuế chuyển quyền sử dụng đất, trong đó hầu hết đều được cấp sổ đỏ từ năm 2004 trở về trước. Theo quy định tại Nghị định số 38 ngày 23-8-2000 của Chính phủ và Thông tư số 115 ngày 11-12-2000 của Bộ Tài chính cho phép các trường hợp có nguyện vọng chậm nộp nghĩa vụ tài chính TP Hồ Chí Minh cấp sổ đỏ đại trà, những trường hợp không đủ năng lực thực hiện nghĩa vụ thuế đất cho Nhà nước đều được giải quyết cấp sổ đỏ kèm theo ghi chú “chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính” tại trang 4.

Khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực vào ngày 1-7-2004, quy định mới không cho nợ nghĩa vụ nộp thuế sử dụng hoặc chuyển quyền sử dụng đất, các trường hợp nói trên đang đứng trước nguy cơ nộp thuế theo khung giá đất mới (năm 2006) cao gấp nhiều lần so với giá cũ. Ngoài ra, kể từ khi có quy định mới, Phòng quản lý đô thị các quận huyện và Sở Tài nguyên – Môi trường TP Hồ Chí Minh đã tạm ngưng không thụ lý, giải quyết các trường hợp là hộ dân, doanh nghiệp xin ghi nợ nghĩa vụ thuế khi làm thủ tục thuê đất, hợp thức hóa hoặc chuyển quyền sử dụng đất.

Mới đây, UBND TP Hồ Chí Minh đã xin chủ trương của T.Ư cho phép TP Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện cơ chế ghi nợ thuế hoặc thay vì nộp một lần thì cho phép các tổ chức, cá nhân được nộp nhiều lần. Tuy nhiên, tính đến thời điểm này, Chính phủ và Bộ Tài chính vẫn chưa có ý kiến phản hồi đề xuất của TP Hồ Chí Minh.

Theo ông Huỳnh Trương Phất, phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Kiến Á, kiến nghị của chính quyền TP Hồ Chí Minh là “lối thoát” cho hàng loạt dự án lớn mà tiền thuế đất đôi khi lên tới hàng trăm tỷ đồng, vượt xa khả năng đáp ứng về tài chính của các doanh nghiệp vốn đã “đuối sức” sau khi hoàn tất công tác đền bù giải tỏa, không thể huy động đủ vốn để nộp thuế một lần và triển khai dự án - đặc biệt là trong bối cảnh quy định mới không cho phép doanh nghiệp chuyển nhượng dự án để tạo vốn.