Bé tr­ëng TrÇn ThÞ Trung ChiÕn :

LTS

NhËn thøc ®­îc HIV/AIDS lµ ®¹i dÞch nguy hiÓm, lµ mèi hiÓm ho¹ ®èi víi søc khoÎ con ng­êi vµ t­¬ng lai nßi gièng cña d©n téc, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng cam kÕt m¹nh mÏ vÒ phßng, chèng HIV/AIDS thÓ hiÖn qua viÖc ban hµnh c¸c ChØ thÞ cña §¶ng, Ph¸p lÖnh cña Quèc héi vµ NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ phßng chèng HIV/AIDS. §ã lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng ®Ó chóng ta tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng phßng chèng HIV/AIDS.

Quan ®iÓm vµ cam kÕt cña Nhµ n­íc ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trong ChØ thÞ sè 52/CT-TW ngµy 11/3/1995 cña Ban BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng Kho¸ VII vÒ l·nh ®¹o c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS. Trong ®ã, yªu cÇu c¸c cÊp ñy §¶ng t¨ng c­êng l·nh ®¹o c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS vµ ®Æt ra ba nhiÖm vô cô thÓ gåm:    

1. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc c¸c c¸n bé ®¶ng viªn, ®oµn viªn, héi viªn, ®Æc biÖt lµ thanh niªn vµ thiÕu niªn, tuyªn truyÒn cho mäi c¬ quan, ®oµn thÓ tÇng líp nh©n d©n thÊy râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh vµ tù gi¸c, chñ ®éng tham gia phßng chèng HIV/AIDS.

2. L·nh ®¹o c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, c¬ quan y tÕ khÈn tr­¬ng gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu vÒ ®¶m b¶o an toµn, v« trïng trong c¸c dÞch vô y tÕ, ®Æc biÖt c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn m¸u. KÕt hîp chÆt chÏ c¸c nhiÖm vô phßng chèng HIV/AIDS vµ phßng chèng tÖ n¹n x· héi, tr­íc hÕt lµ chèng n¹n nghiÖn hót, tiªm chÝch ma tuý vµ n¹n m¹i d©m.

 3. Tæ chøc chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt, huy ®éng réng r·i vµ phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, ®oµn thÓ theo mét ch­¬ng tr×nh chung do ®ång chÝ Chñ tÞch hoÆc Phã Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n trùc tiÕp phô tr¸ch.

C¸c c¬ quan lËp ph¸p vµ hµnh ph¸p ®· thÓ chÕ ho¸ ChØ thÞ cña §¶ng b»ng nhiÒu v¨n b¶n quan träng. HiÖn nay ®· ban hµnh trªn 80 v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS. §Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh trùc tiÕp vÒ phßng chèng HIV/AIDS nh­ Ph¸p lÖnh phßng chèng nhiÔm vi-rót g©y ra héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i ë ng­êi ®­îc ñy ban Th­êng vô Quèc Héi ban hµnh th¸ng 5/1995; NghÞ ®Þnh sè 34/N§-CP cña ChÝnh phñ ban hµnh th¸ng 6/1996 h­íng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh phßng chèng nhiÔm vi-rót g©y ra héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i ë ng­êi; ChØ thÞ sè 02/CT-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh th¸ng 2/2003; C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y phßng chèng HIV/AIDS tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng; C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ tµi chÝnh, chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé lµm c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS vµ ng­êi bÞ nhiÔm HIV/AIDS. Do nhËn thøc ®­îc tÝnh cÊp thiÕt cña viÖc ban hµnh mét v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cao nhÊt trong lÜnh vùc phßng chèng HIV/AIDS, Uû ban Th­êng vô Quèc héi ®· ®ång ý cho phÐp ban hµnh LuËt phßng chèng HIV/AIDS. T¹i kú häp thø 8 cña Quèc héi khãa XI, Quèc héi ®ang xem xÐt ®Ó th«ng qua LuËt nµy.

ViÖt Nam còng lu«n ý thøc râ tÇm quan träng cña hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS vµ ®· chñ ®éng tham gia  c¸c cam kÕt quèc tÕ. ViÖt Nam ®· tham gia ký kÕt c¸c v¨n b¶n, ®iÒu ­íc quèc tÕ quan träng vÒ HIV/AIDS nh­: b¶n tuyªn bè Thiªn niªn kû ®­îc 189 nguyªn thñ quèc gia ký kÕt vµo th¸ng 9/2000, trong ®ã vÊn ®Ò phßng, chèng HIV/AIDS ®­îc coi lµ mét trong c¸c môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû. ViÖt Nam ®· cam kÕt trong Tuyªn bè cam kÕt vÒ HIV/AIDS t¹i kho¸ häp ®Æc biÖt cña §¹i Héi ®ång Liªn Hîp quèc vÒ HIV/AIDS th¸ng 6/2001 (UNGASS). Chóng ta ®· göi B¸o c¸o quèc gia vÒ thùc hiÖn tuyªn bè cam kÕt vÒ HIV/AIDS tíi Tæng th­ ký Liªn Hîp quèc.

GÇn ®©y nhÊt, t¹i Héi nghÞ cÊp Bé tr­­ëng Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng lÇn thø 2 vÒ HIV/AIDS ë Bangkok, Th¸i Lan ngµy 11/7/2004, ViÖt Nam ®· cïng c¸c n­íc cam kÕt chèng l¹i sù l©y lan cña HIV/AIDS vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c toµn cÇu v× sù ph¸t triÓn trªn 3 mÆt: ChÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, huy ®éng nguån lùc vµ sù tham gia cña céng ®ång. Cô thÓ nh­ sau:

VÒ ChÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, ViÖt Nam cam kÕt t¨ng c­êng c¸c khung ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch quèc gia phï hîp ®Ó b¶o ®¶m cã ®­îc luËt vµ chÝnh s¸ch kh«ng mang tÝnh ph©n biÖt ®èi xö, t¹o sù tiÕp cËn c«ng b»ng trong dù phßng vµ ®iÒu trÞ. Cã chÝnh s¸ch vµ hµnh ®éng phèi hîp liªn ngµnh ®Ó ®¸p øng cã hiÖu qu¶ víi t×nh h×nh dÞch. ñng hé c¸c nguyªn t¾c cña “S¸ng kiÕn 3x5” ®Ó c¶i thiÖn sù ®iÒu phèi c¸c ®¸p øng quèc gia ®èi víi dÞch AIDS. T¨ng c­êng nç lùc chung ®Ó gi¶i quyÕt c¸c ­u tiªn mang tÝnh xuyªn biªn giíi trong c«ng t¸c dù phßng, ch¨m sãc vµ ®iÒu trÞ HIV/AIDS th«ng qua c¸c s¸ng kiÕn khu vùc bao gåm c¶ hîp t¸c Nam-Nam

VÒ vÊn ®Ò huy ®éng nguån lùc, ViÖt Nam cam kÕt ph©n bæ ng©n s¸ch quèc gia cã tÝnh ®Õn møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau vµ ®¶m b¶o c¸c nguån lùc bªn ngoµi bao gåm c¶ c¸c nguån tµi lùc vµ nguån vèn x· héi ®Ó b¶o ®¶m sù tiÕp cËn c«ng b»ng cho mäi ng­êi trong dù phßng, ®iÒu trÞ vµ ch¨m sãc. HiÖn nay, ViÖt Nam cã mét  ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia 80 tû ®ång/n¨m vµ huy ®éng quèc tÕ kho¶ng 75 triÖu USD/n¨m. ViÖt Nam cam kÕt c¸c nguån lùc míi sÏ bæ trî chø kh«ng thay thÕ hoÆc lµm gi¶m nh÷ng cam kÕt hiÖn cã vÒ nguån lùc quèc tÕ vµ ng©n quü quèc gia. T¨ng c­­êng n¨ng lùc tæng thÓ cña c¸c hÖ thèng ch¨m sãc søc kháe víi sù chó träng ®Õn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó b¶o ®¶m sù cung cÊp c¸c dÞch vô hiÖu qu¶ thiÕt yÕu cho c«ng t¸c dù phßng, ch¨m sãc vµ ®iÒu trÞ HIV/ AIDS.

VÒ sù tham gia cña céng ®ång, t¹i thêi ®iÓm nµy, ViÖt Nam ®· cã h¬n mét chôc tæ chøc phi chÝnh phñ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phßng chèng HIV/AIDS. Nh»m huy ®éng nguån lùc ñng hé, ViÖt Nam cam kÕt  t¨ng c­­êng mèi quan hÖ céng t¸c gi÷a c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, t«n gi¸o, céng ®ång vµ chÝnh phñ, phi chÝnh phñ kÓ c¶ th«ng qua c¸c tæ chøc AIDS cÊp quèc gia ®Ó ®Èy m¹nh ®¸p øng mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n víi ®¹i dÞch.  MÆt kh¸c, ñng hé nh÷ng ng­­êi sèng chung víi HIV/ AIDS  tham gia ®Çy ®ñ vµ b×nh ®¼ng.

          §Ó thùc hiÖn cam kÕt cña m×nh vÒ lÜnh vùc phßng chèng HIV/AIDS,  n­íc ta ®· thùc hiÖn kÕ ho¹ch phßng chèng HIV/AIDS ng¾n h¹n ®Çu tiªn vµo n¨m 1989. Giai ®o¹n 1991 – 1993  thùc hiÖn kÕ ho¹ch ng¾n h¹n lÇn thø 2. Giai ®o¹n 1994 – 1996 thùc hiÖn kÕ ho¹ch trung h¹n lÇn thø nhÊt. Giai ®o¹n 1996 – 2000 thùc hiÖn kÕ ho¹ch trung h¹n  lÇn thø hai vµ giai ®o¹n nµy Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh phßng chèng HIV/AIDS lµ ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia. ChiÕn l­îc quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020 ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 36/2004/Q§-TTg ngµy 17/3/2004. B¶n chiÕn l­îc ®­a ra quan ®iÓm, môc tiªu, gi¶i ph¸p, ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn.

          N­íc ta ®· triÓn khai ®ång bé c¸c ho¹t ®éng trong phßng chèng HIV/AIDS tõ c«ng t¸c qu¶n lý, chØ ®¹o ®Õn viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n, kü thuËt, t¨ng c­êng sù phèi hîp liªn ngµnh vµ hîp t¸c quèc tÕ trong phßng chèng AIDS.

N¨m 2005, Bé Y tÕ ®· phèi hîp víi c¸c bé, ban, ngµnh, ®oµn thÓ ®Ó chñ ®éng triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch trªn c¬ së b¶n “H­­íng dÉn triÓn khai c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS n¨m 2005” nh»m triÓn khai m¹nh mÏ vµ ®ång bé c¸c ho¹t ®éng th«ng tin, gi¸o dôc truyÒn th«ng thay ®æi hµnh vi, tËn dông c¸c kªnh truyÒn th«ng, c¸c lo¹i h×nh truyÒn th«ng hiÖn cã, n©ng cao sè l­îng, chÊt l­îng c¸c tµi liÖu vµ th«ng ®iÖp truyÒn th«ng nh»m ®¹t ®­­îc môc tiªu vµ chØ tiªu cña ChiÕn l­­îc quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020.

             §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®Æt ra, trong thêi gian tíi, chóng ta cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a sù tham gia cña c¸c cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn, c¸c bé ngµnh, c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n, coi c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS lµ nhiÖm vô träng t©m, cÊp b¸ch vµ l©u dµi, phÊn ®Êu khèng chÕ tû lÖ nhiÔm HIV/AIDS trong céng ®ång d©n c­ d­íi 0,3% vµo n¨m 2010 vµ kh«ng t¨ng sau 2010. S¾p tíi, Ban BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng sÏ ban hµnh ChØ thÞ míi vÒ ”T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng trong phßng, chèng HIV/AIDS” - §©y lµ mét ®Þnh h­íng chÝnh trÞ quan träng ®Ó chóng ta tËp trung l·nh ®¹o, chØ ®¹o thùc hiÖn th¾ng lîi ChiÕn l­îc Quèc gia phßng chèng HIV/AIDS ®Õn 2010 vµ tÇm nh×n 2020. §Æc biÖt, chó träng viÖc triÓn khai thùc hiÖn 9 ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChiÕn l­îc. C¸c ®Þa ph­¬ng coi c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô ­u tiªn cña ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña m×nh.

NÕu ®­îc Quèc héi th«ng qua LuËt Phßng, chèng HIV/AIDS, th× mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong thêi gian tíi lµ viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®­a LuËt nµy vµo cuéc sèng. Tr­íc m¾t lµ x©y dùng c¸c v¨n b¶n h­íng d©n vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng can thiÖp gi¶m thiÓu t¸c h¹i phßng l©y nhiÔm HIV/AIDS trong nhãm nguy c¬ cao.

TËp trung n©ng cao hiÓu biÕt cña ng­êi d©n vÒ dù phßng l©y nhiÔm HIV/AIDS.  B¶o ®¶m ng­êi nhiÔm HIV/AIDS ®­îc ch¨m sãc vµ ®iÒu trÞ thÝch hîp. Chèng kú thÞ vµ ph©n biÖt ®èi xö víi ng­êi nhiÔm HIV/AIDS. TiÕp tôc t¨ng c­êng ®Çu t­ c¸c nguån lùc vµ ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ, cam kÕt thùc hiÖn c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt hoÆc gia nhËp trong phßng chèng HIV/AIDS. Huy ®éng mäi tæ chøc, c¸ nh©n vµ céng ®ång tham gia c«ng t¸c phßng chèng HIV/AIDS.

Cuèi n¨m nay, Uû ban quèc gia phßng, chèng HIV/AIDS vµ phßng chèng tÖ n¹n ma tuý, m¹i d©m sÏ tæng kÕt kÕ ho¹ch n¨m 2001-2005 vµ 2 n¨m thùc hiÖn ChiÕn l­îc quèc gia phßng chèng HIV/AIDS. §©y lµ mèc thêi gian quan träng ®Ó chóng ta nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ nh÷ng ho¹t ®éng ®· ®­îc thùc hiÖn trong thêi gian qua, vµ x©y dùng kÕ ho¹ch cho thêi gian tíi.