Làm thế nào để điều trị nghiện dựa vào cộng đồng có hiệu quả?
Báo Tiếng Chuông - 10/07/2017
Điều trị nghiện dựa vào cộng đồng là phương pháp điều trị hiệu quả và ít tốn chi phí nhất dành cho những người sử dụng và lệ thuộc vào ma túy. Bằng chứng trên khắp thế giới cho thấy các bệnh nhân sử dụng dịch vụ điều trị dựa vào cộng đồng đã giảm đáng kể số ngày điều trị nội trú, số lần cấp cứu và phạm tội.

Theo Tài liệu Điều trị và chăm sóc người sử dụng và lệ thuộc vào ma túy dựa vào cộng đồng của Văn phòng Liên Hợp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC), điều trị dựa vào cộng đồng là một mô hình điều trị lồng ghép dành cho người sử dụng và lệ thuộc vào ma túy tại cộng đồng. Mô hình đã cung cấp một phương pháp chăm sóc điều trị liên tục từ việc tiếp cận người bệnh và cung cấp các dịch vụ cơ bản tại cộng đồng, đến việc cắt cơn giải độc và ổn định tình trạng bệnh lý, đến chăm sóc sau điều trị và hòa nhâp xã hội, bao gồm cả việc điều trị bằng thuốc duy trì. Phương pháp này đòi hỏi phải có sự kết nối một số dịch vụ y tế, xã hội và các dịch vụ không chuyên cần thiết khác để đáp ứng đầy đủ nhu cầu của bệnh nhân; đồng thời cũng hỗ trợ cho gia đình bệnh nhân và cộng đồng tổng thể các vấn đề liên quan đến tệ nạn nghiện rượu và ma túy, đảm bảo kết quả điều trị hiệu quả và lâu dài.

Các dịch vụ dựa vào cộng đồng cần được thiết kế phù hợp với mức độ sử dụng ma túy của từng cá nhân, vì chỉ số ít người sử dụng ma túy sẽ tiến đến sử dụng ma túy độc hại và lệ thuộc vào ma túy. Các công cụ sàng lọc như công cụ ASSIST của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ giúp phân biệt các cá nhân sử dụng ma túy ở giai đoạn đầu với những người bị lệ thuộc vào ma túy và từ đó, chuyển họ tới các dịch vụ thích hợp nhất.

Các can thiệp ngắn bao gồm các can thiệp đơn giản một lần có tính chất giáo dục, vận động hoặc giảm hại có thể được thực hiện trên đường phố, các nơi lưu trú cho người vô gia cư, các nhà bỏ hoang, trung tâm tư vấn y tế hoặc các chương trình bơm kim tiêm.

Những tuần đầu tiên của quá trình điều trị thường bao gồm các mục tiêu và hoạt động đơn giản và rõ ràng như dừng và giảm sử dụng ma túy và rượu, giảm những tác hại do việc tiếp tục sử dụng ma túy, sử dụng thuốc để kiểm soát hội chứng cai của việc cai nghiện.

Quá trình cai nghiện thời gian đầu, thường được gọi là thời kỳ “cắt cơn giải độc” hoặc nói một cách đơn giản là “giải độc” là trạng thái thể chất, tinh thần và cảm xúc. Trong hầu hết các trường hợp, việc quản lý hội chứng cai có thể  được thực hiện trong một cơ sở tại cộng đồng.

 

Một buổi tư vấn tại "Điểm tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ điều trị nghiện ma túy và tái hòa nhập cộng đồng". Ảnh Báo Bắc Kạn

 

Quá trình cắt cơn giải độc có thể là giai đoạn đầu trong quá trình điều trị lệ thuộc vào ma túy và rượu nhưng bản thân giai đoạn này ít có khả năng thay đổi đối với các trường hợp sử dụng ma túy trong thời gian dài.

Thuốc đóng vai trò chủ chốt trong suốt quá trình điều trị đối với bệnh nhân không những chỉ để kiểm soát triệu chứng cai mà còn để điều trị chứng rối loạn tâm thần; đồng thời kiểm soát biến chứng do sử dụng chất kích thích trong thời gian dài và cung cấp các liệu pháp duy trì đối với người lệ thuộc vào thuốc phiện. Các liệu pháp duy trì bằng thuốc tại cộng đồng, thường kết hợp với tư vấn và các liệu pháp về hành vi khác, là một phần quan trọng của việc điều trị hiệu quả người lệ thuộc vào heroin. Methadone and buprenorphine đã được chứng minh nhiều lần là có hiệu quả trong việc giúp làm ổn định và giảm liều lượng sử dụng heroin, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ phạm tội.

Sau thời gian điều trị tại cộng đồng là đến thời gian bình phục, nên cần phải chú trọng hơn nữa đến việc điều trị về nhận thức, bao gồm việc giáo dục về tác hại của sự lệ thuộc vào rượu và ma túy, các yếu tố gợi nhớ, cơn thèm thuốc, các kỹ năng nhận thức và các chiến lược phòng ngừa tái nghiện trở lại. Điều quan trọng là chủ động thường xuyên liên lạc với bệnh nhân, có sự tham gia của gia đình và bạn bè, giải quyết vấn đề sử dụng và lệ thuộc vào nhiều loại ma túy, giải quyết chứng rối loạn đa chức năng, bao gồm các vấn đề về sức khỏe tâm thần, đồng thời tạo điều kiện cho bệnh nhân học nghề và kiếm việc làm.