- Một nghiên cứu của thế giới cho rằng AIDS là bệnh của người trẻ tuổi, từ lâu tôi cũng có suy nghĩ như vậy. Khi tôi viết xong dự án gửi tới Hội Kế hoạch hóa gia đình Ðông-Nam châu Á và châu Ðại Dương (IPPF), thật bất ngờ sau vài tháng đã được phê duyệt ngay, trong khi các dự án khác phải từ một đến vài năm. VTN-TN là người từ 10 đến 24 tuổi, ở giai đoạn này biến đổi cơ thể rất nhanh, các cơ quan sinh dục phát triển dẫn đến tâm lý thay đổi theo quá trình dậy thì, nhận thức thay đổi đặc biệt là xung động tình dục phát triển mạnh. Tính dục sinh ra đã có, rồi bùng lên chi phối rất mạnh hành vi, tâm lý, nhận thức của tuổi dậy thì mà nhà phân tâm học X.Phrớt cho rằng đó là một trong hai xung động của con người, nếu rối loạn sẽ gây ra bệnh tật tâm thể và không kiểm soát được thì có hành vi tình dục lệch hướng rất tai hại. Xung động tình dục và tính dục là niềm kích hoạt sức sống, làm thăng hoa trí tuệ, sáng tạo nghệ thuật và muôn hình muôn vẻ tạo ra tính đa dạng của hành vi, nhưng cũng rất khó kiểm soát dẫn đến hành vi sai lầm như tính dục quá sớm, nạo phá thai, mất ý chí tiến thủ, sa vào mại dâm, ma túy, rượu, đánh bạc, đua xe máy, v.v. Chính vì vậy, toàn thế giới đã quan tâm vấn đề sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của VTN-TN.

LHQ đã nêu ra là trong một tỷ VTN-TN thì có năm vấn đề lớn: Một phần tư sống ngoài lề, thêm những nguy cơ cho phụ nữ trẻ, HIV/AIDS bệnh của người trẻ tuổi, thúc đẩy hành vi lành mạnh hơn, Dịch vụ cho sức khỏe sinh sản cho VTN. Xem xét cụ thể hơn bức tranh về kiểm soát tình dục VTN-TN toàn thế giới không mấy lạc quan. 15 triệu phụ nữ tuổi từ 15 đến 19 đã sinh con. Số vị thành niên có quan hệ tình dục ở độ tuổi sớm hơn 14-16 ngày càng tăng, một nửa số đó không hề biết gì về sức khỏe tình dục và ngăn ngừa thai nghén. Khoảng 20% số vị thành niên mắc các bệnh qua đường tình dục. Khoảng năm triệu người ở độ tuổi từ 15 đến 19 đã nạo phá thai hằng năm. Trẻ sơ sinh của các bà mẹ này thường chết yểu.

Nhiễm HIV hiện đang là tai vạ của toàn thế giới và càng nghiêm trọng ở các nước đang phát triển, bạo lực tình dục mại dâm tội phạm ở lứa tuổi vị thành niên đang là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội. Tỷ lệ nạo phá thai ở nước ta là một trong ba nước cao nhất thế giới. Trong đó, 20% là lứa tuổi vị thành niên. Tại Hà Nội 15% số thanh niên 15 - 19 tuổi quan hệ trước khi cưới. Ðặc điểm quan trọng nhất là VTN-TN và tuổi lao động chiếm tỷ lệ tuyệt đối trong tổng số người nhiễm HIV. Thứ nữa, dịch HIV đe dọa có nguy cơ cao lan ra trong cộng đồng và ở một số tỉnh có nguy cơ bùng phát. Thế giới đánh giá phòng, chống lúc này là sống còn đối với Việt Nam.

- Vừa qua, tôi được nghe các chuyên gia giáo dục cho hay họ bắt gặp rất nhiều những lá thư tình ở độ tuổi học sinh THCS, thậm chí tiểu học. Nếu như ta không có cách giáo dục trẻ em sẽ ngộ nhận trong tình cảm và mất phương hướng. Cổ vũ mạnh mẽ cho giáo dục truyền thông là vắc-xin duy nhất hiện có để phòng, chống HIV/AIDS trong VTN-TN.

Có lẽ không gì đúng hơn áp dụng phát huy năng lực làm chủ cảm xúc cho VTN-TN để làm chủ cảm xúc ham muốn tình dục, ma túy và nỗ lực bản thân để hướng cảm xúc mãnh liệt đó vào chí hướng, hoài bão cho tương lai. Con gái nên bắt đầu sinh hoạt tình dục từ tuổi 19, con trai từ tuổi 24. Sở dĩ việc giáo dục càng chậm có quan hệ tình dục càng tốt vì ở đây đang nói đến hai mặt của một vấn đề. Nếu như TN làm chủ được cảm xúc, có tình yêu và biện pháp phòng, tránh thì giúp thăng hoa trí tuệ, dồi dào sinh lực, có thêm nghị lực để học tập và làm việc. Nếu còn quá trẻ sa đà vào chuyện tình ái, không có biện pháp phòng, tránh sẽ dẫn đến chán nản, bỏ học, có thai ngoài ý muốn sẽ dẫn đến tổn thương tinh thần, sức khỏe suy sụp, cha mẹ bỏ rơi... Mức độ lây nhiễm HIV qua con đường tình dục ở Việt Nam chưa nhiều, nhưng rõ ràng trong tương lai đây sẽ là con đường lây chủ yếu trở thành dịch trong cộng đồng trong thời gian tới.

- Ý tưởng mới của dự án này là cách tiếp cận rộng nhằm xây dựng văn hóa tình dục lành mạnh, chung thủy một bạn tình, tình dục an toàn. Hiệu ứng của dự án không những có tác dụng phòng, chống HIV cả gói mà còn tác dụng đóng góp vào sự bền vững của gia đình và thuyết phục VTN-TN về nhận thức tình dục có hai chức năng: Thỏa mãn nhu cầu hạnh phúc của con người nhưng cũng còn chức năng khác là duy trì nòi giống là nền tảng của xã hội và quốc gia. Vì vậy, phải có văn hóa tình dục trong thế giới ngày nay, một thế giới mà giá trị tinh thần của tình dục dường như đang bị suy giảm. Ðiểm mới của dự án nữa là phát huy vắc-xin giáo dục, là vắc-xin duy nhất hiện có và phân chia rõ ràng ba nhóm đối tượng tác động và gửi họ những thông điệp mang tính nhân văn, đề cao sự tham gia giải quyết của họ. Dự án tổ chức diễn đàn với các nhà hoạt động chính sách, lãnh đạo cơ quan truyền thông đại chúng và lãnh đạo cộng đồng từ cấp trung ương đến cấp tỉnh. Tổ chức hội thảo định hướng, các cuộc họp tư vấn và vận động các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo các ban, ngành hữu quan, lãnh đạo cộng đồng cấp trung ương, địa phương tại các địa bàn của dự án. Tổ chức tập huấn để cung cấp kiến thức truyền thông và cung cấp các dịch vụ phòng, chống AIDS.