Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn. Ảnh: V.A.

Lần đầu tiên Việt Nam thí điểm thành lập các tập đoàn báo chí. Đây là bước đột phá trong chiến lược phát triển thông tin đến năm 2010. Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thông tin Đỗ Quý Doãn đã trao đổi với VnExpress về mô hình, tiêu chí thành lập cũng như cơ chế tài chính của mô hình này.

- Tại sao VN lại chọn thời điểm này để thí điểm xây dựng tập đoàn báo chí?

- Mô hình tập đoàn báo chí đang là xu hướng phát triển ở nhiều nước trên thế giới. Ngay ở châu Á, các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, các tập đoàn báo chí hoạt động rất hiệu quả. Ở nước ta, nền báo chí đã có sự phát triển vượt bậc trong thời gian qua và thực tế cũng đang manh nha hình thành các tập đoàn báo chí.

Tháng 9 vừa qua, Thủ tướng phê duyệt chiến lược phát triển thông tin đến năm 2010, trong đó có đề cập đến việc thử nghiệm xây dựng các tổ hợp xuất bản, tập đoàn báo chí, kết hợp với các hoạt động kinh doanh, dịch vụ theo quy định pháp luật để tạo nguồn thu đầu tư cho hoạt động báo chí.

- Vậy mô hình tập đoàn báo chí ở VN sẽ như thế nào, thưa thứ trưởng?

- Mô hình tập đoàn báo chí là một lĩnh vực mới mẻ ở VN và còn quá sớm để nói mô hình cụ thể sẽ như thế nào. Tập đoàn phải có hạt nhân là một cơ quan báo chí, có thể là báo in, truyền hình, phát thanh, Internet. Những hoạt động bổ trợ của tập đoàn cũng phải phục vụ phát triển báo chí. Một yếu tố nữa là tập đoàn đó không chỉ thuần tuý làm một ấn phẩm mà phải có nhiều ấn phẩm báo chí.

Tuy nhiên, một tập đoàn báo chí không phải là phép cộng cơ học các toà báo. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để đưa ra định nghĩa, tiêu chí thành lập tập đoàn báo chí ở VN.

- Thứ trưởng có nói là đã nghiên cứu nhiều mô hình tập đoàn của các nước. Theo quan điểm cá nhân, ông thấy mô hình nào có thể áp dụng ở VN?

- Trong 1 năm vừa qua, chúng tôi cũng đã nghiên cứu rất nhiều loại mô hình tập đoàn báo chí của Thụy Điển, Nhật Bản, Trung Quốc... Đặc biệt là Trung Quốc, mấy năm gần đây phát triển rất mạnh mô hình này với trên 30 tập đoàn lớn, nhỏ. Đây là một nước gần chúng ta.

Mỗi mô hình đều có những ưu điểm nhưng chúng ta không thể áp dụng rập khuôn bởi mỗi nước có những thể chế chính trị, điều kiện kinh tế xã hội, dân trí khác nhau. Ví dụ, một tập đoàn phải có Chủ tịch, nhưng ở VN Chủ tịch tập đoàn có quyền bổ nhiệm Tổng biên tập không? Các tổ chức trong tập đoàn sẽ hoạt động như thế nào? Chúng ta cần nghiên cứu kỹ, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không thể vội vã.

- Hoạt động tài chính của tập đoàn báo chí ở VN sẽ thế nào?

- Ở Trung Quốc hiện nay các tập đoàn báo chí đều tự chủ về mặt tài chính, tự trang trải kinh phí hoạt động. Ở một số quốc gia các tập đoàn truyền thông đóng góp rất lớn cho ngân sách nhà nước, thậm chí chỉ đứng sau ngành viễn thông. Khi thí điểm thành lập tập đoàn báo chí ở VN là Chính phủ muốn các tờ báo đó mạnh lên, đóng góp cho ngân sách nhà nước. Nếu thành lập tập đoàn mà nhà nước lại phải tiếp tục rót ngân sách thì có lẽ không nên thành lập tập đoàn.

- Một số tờ báo đang manh nha hoạt động theo mô hình tập đoàn. Bộ Văn hoá Thông tin sẽ định hướng thế nào để họ phát triển thành những tập đoàn đúng nghĩa?

- Một số cơ quan báo chí hiện nay đã manh nha hoạt động theo mô hình tập đoàn ví dụ như Saigon Times Group. Tuy nhiên, chưa có cơ quan báo chí nào ở VN có đầy đủ thực lực và cơ cấu thích hợp để hình thành tập đoàn thực sự. Cái khó nhất hiện nay của chúng ta là tính chuyên nghiệp trong quản lý của các toà soạn và tính chuyên nghiệp của các nhà báo. Điều kiện cơ sở vật chất của các toà soạn cũng còn hạn chế. Khi phát triển thành tập đoàn chúng ta sẽ phải giải những bài toán này. Trước mắt, Chính phủ sẽ thành lập một trường báo chí quốc gia nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ hoạt động báo chí.

Việt Anh thực hiện