Chúng tôi tin vào khả năng chiến thắng
Các Website khác - 20/09/2005
Đoàn luật sư Mỹ (từ phải sang):
Jonathan Moore,
Constantine Kokkoris,
Jonathan Cartee, Stan Morris.
Đoàn luật sư Mỹ gồm bốn người đã đến Việt Nam và cùng bàn bạc với Hội Nạn nhân chất độc da cam Việt Nam (VAVA) suốt tuần qua nhằm chuẩn bị cho văn bản tranh tụng nộp lên tòa phúc thẩm Hoa Kỳ vào ngày 30-9 tới. Ông Jonathan Moore, trưởng đoàn luật sư Mỹ, nói về những lý lẽ giúp ông tin rằng vụ kiện có khả năng chiến thắng trong phiên phúc thẩm sắp tới.
* Đâu là lý lẽ quan trọng nhất mà các ông đưa ra trong văn bản tranh tụng?

- Luật sư Jonathan Moore: Lý lẽ mạnh nhất là chứng minh cho tòa thấy rằng các bị đơn (các công ty hóa chất Mỹ) không sử dụng chất diệt cỏ thông thường. Họ đã sử dụng chất diệt cỏ có chứa chất độc ở nồng độ mà theo như tòa sơ thẩm đã nói là 10 ppm, tức mười phần triệu là mức có thể chấp nhận được, nhưng thực tế đó là mức rất cao có thể gây tổn thương đến hàng triệu người, không chỉ người Việt Nam mà còn là những cựu chiến binh Mỹ.

Lý lẽ thứ hai là bị đơn đã sản xuất thuốc diệt cỏ có chứa chất độc ở nồng độ mà họ hoàn toàn có thể hạ thấp xuống, thậm chí không có mặt chất độc đó trong sản phẩm của họ, và Chính phủ Mỹ không đặt hàng loại sản phẩm có chứa độc tố như vậy. Hành động đó của các bị đơn đã vi phạm luật tập quán quốc tế đã có từ thời điểm đó. Đây không phải là sự hồi tố, mà ngay tại thời điểm đó các bị đơn đã biết trong sản phẩm của mình không cần và không được có những độc tố như vậy.

Lập luận lớn nhất của chúng tôi là làm sao bác bỏ và cho thấy tòa sơ thẩm đã phán quyết sai. Tòa đã không nhìn nhận đúng sự việc: đây là một vụ kiện về việc sử dụng chất diệt cỏ có chứa chất độc chứ không phải là sử dụng chất diệt cỏ đơn thuần. Chúng tôi thấy lạ khi tòa đã phán quyết đây chỉ là việc sử dụng chất diệt cỏ.

* Vậy đâu là khó khăn lớn nhất?

- Khó khăn lớn nhất mà chúng tôi phải đối mặt ở tòa phúc thẩm sắp tới là làm sao để thuyết phục rằng tòa sơ thẩm đã hiểu sai và áp dụng sai luật pháp đối với trường hợp của chúng ta, vì vậy phải lật ngược lại bản án. Nhưng chúng tôi rất quyết tâm và cho rằng có khả năng để thành công.

* Tòa sơ thẩm đã lập luận rằng việc Mỹ chấm dứt sử dụng chất độc da cam ở Việt Nam trước khi Mỹ đồng ý phê chuẩn luật quốc tế cấm sử dụng các chất diệt cỏ. Liệu lý lẽ này có bác được lập luận của phía Việt Nam là việc sử dụng chất diệt cỏ là vi phạm hay không?

Vào ngày làm việc cuối cùng (16-9), hai bên đã ký kết biên bản ghi nhớ về những thống nhất đạt được trong quá trình làm việc. Bản dự thảo tranh tụng đã được chuẩn bị, dày 145 trang. Ông Trần Xuân Thu, đại diện VAVA, khẳng định: “Lòng tin đối với công lý của chúng tôi sau khi bàn bạc với các luật sư Mỹ đã được củng cố và phát triển”.


- Lập luận của chúng tôi về việc quân đội Mỹ đã vi phạm luật pháp quốc tế vào thời điểm đó không chỉ dựa trên việc họ có phê chuẩn luật pháp quốc tế cấm các hành động của họ hay không. Như các bạn đã biết, nghị định thư Geneva năm 1925 đã được Mỹ ký trước đó. Và ngay khi ký, mặc dù chưa phê chuẩn cũng vẫn phải tuân thủ các nghĩa vụ ghi trong nghị định thư, chứ không phải cứ phê chuẩn mới có nghĩa vụ thực hiện nó. Ngoài ra, chúng tôi còn dựa trên một loạt công ước quốc tế khác và kể cả tập quán luật pháp quốc tế lúc bấy giờ.

* Nếu phán quyết sắp tới của tòa phúc thẩm bất lợi cho Việt Nam, liệu còn cơ hội kiện tiếp để đòi lại công lý hay không?

- Chúng tôi không nghĩ rằng chúng tôi sẽ thua. Nhưng nếu bị thua, chúng tôi sẽ tiếp tục đưa vụ kiện lên tòa án tối cao. Hy vọng ở tòa án tối cao công lý sẽ thuộc về người dân Việt Nam và tòa án tối cao sẽ khẳng định việc sử dụng chất diệt cỏ vào thời gian chiến tranh đó là vi phạm luật pháp quốc tế.

* Kinh nghiệm của các ông trong những vụ kiện tương tự ?

- Luật sư Stan Morris: Tôi đã có kinh nghiệm 21 năm trong nghề. Trong một vài trường hợp tôi thua ở tòa sơ thẩm, và rồi tôi lại thắng ở phiên tòa cao hơn. Điều này không có gì lạ. Trong những phiên tranh tụng cần đưa ra những lý lẽ khiến người ta phải lắng nghe. Nếu bạn chiếm ưu thế nhiều lần, bạn sẽ thắng. Trong văn bản tranh tụng chúng tôi sẽ gửi đi có một số trường hợp thành công mà chúng tôi nêu lên làm ví dụ. Điều đó cho thấy chúng tôi có một cơ sở vững chắc.

* Dư luận ở Mỹ về vụ kiện này ra sao?

- Luật sư Moore: Không may là dư luận Mỹ không quan tâm tới sự kiện nhiều như chúng tôi mong đợi. Nhưng chúng tôi hy vọng mối quan tâm sẽ ngày càng lớn hơn, để đi tới mục đích cuối cùng là có thể giúp Việt Nam tẩy độc, trung hòa lại những vùng đất nhiễm độc, giúp đỡ những nạn nhân chất độc da cam.

Theo Tuổi trẻ