SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN
Lòng tin!

TS Nguyễn Đức Mậu
Vụ án cá độ bóng đá quốc tế lại nóng lên khi dư luận cho rằng Cơ quan điều tra đã tìm ra vị quan chức lớn hơn cả Bùi Tiến Dũng - Tổng GĐ PMU 18, cũng tham gia đánh bạc với số tiền lớn. Tất nhiên đó không thể là tiền mồ hôi nước mắt ông ta làm ra. Việc này đang được làm rõ theo hướng có liên quan đến tham nhũng hay không. Có nghĩa là đằng sau vụ đánh bạc này là tham nhũng.

Nhưng chống tham nhũng không chỉ là vấn đề lấy lại được bao nhiêu tiền cho Nhà nước, mà lớn hơn - đó là lấy lại lòng tin. Trong hết thảy, lòng tin đứng ở vị trị cao nhất trong các mối quan hệ xã hội!

Bấy lâu nay, chống tham nhũng, cách chống tham nhũng và những biểu hiện của sự quyết tâm chống tham nhũng, đã trở thành tâm điểm chú ý của dư luận xã hội.

Tuy nhiên, những thông tin từ các phương tiện thông tin đại chúng cũng như trong dư luận xã hội cho thấy, bệnh tham nhũng ngày càng trầm trọng. Tham nhũng thách thức ý chí Nhà nước và mục tiêu công phá của nó vượt ra cả câu chuyện của cải Nhà nước bị thất thoát, tiền của nhân dân bị tước đoạt. Đó là lòng tin.

Lòng tin được xây dựng khó khăn biết bao nhiêu thì lại dễ bị mất đi nhanh chóng bất nhiêu. Cách thức quản lý, cách thức chống tham nhũng cần được soi rọi kỹ, vì đây là nơi sinh ra nguyên nhân mất lòng tin.

Những vụ việc được đưa ra pháp luật để xử lý công khai là một nhẽ. Song, việc rất nhiều kẻ làm giàu bất chính bằng con đường tham nhũng không bị phanh phui bằng luật pháp, mà chỉ bị phanh phui bằng dư luận truyền miệng - đó là một nguyên nhân làm mất lòng tin.

Có vị quan chức vì đánh bạc mà từ đó pháp luật mới phát hiện ra chuyện tham nhũng, và cũng từ đó đã gây sự nghi kỵ về một quá trình tham nhũng kéo dài không bị phát hiện, dù có đầy đủ các cơ quan ban bệ kiểm soát - đó là một nguyên nhân gây mất lòng tin. Khi phát hiện tham nhũng thì lại không truy nguyên các trách nhiệm liên đới - đó cũng là một nguyên nhân gây mất lòng tin.

Từ một mặt khác của nguy cơ mất lòng tin, lại có thể thấy một niềm tin khác của kẻ tham nhũng, rằng có thể "chạy" được, có thể được che chở bằng các quan hệ "qua lại". Dư luận nghi kỵ đi vòng quanh các sự kiện.

Tham nhũng trước đây bị xã hội xem là một hành vi xuống cấp đạo đức, vô liêm sỉ, đáng xấu hổ , thì nay có nguy cơ không biết đến xấu hổ, không còn bị xem là mất nhân cách. Dư luận xã hội đã có biểu hiện thờ ơ với loại tham nhũng hạng "vừa" và "nhỏ", đã xem là chuyện thường, vì cho rằng nó đã có tính phổ biến!

Làm quan đã trở thành "chí hướng", là động cơ của không ít người vì đó là một cách làm giàu nhanh nhất, vừa "vinh thân" vừa "phì gia". Những điều vừa đề cập ở trên cũng là những nguyên nhân gây mất lòng tin.

Nếu việc chống tham nhũng quá kém thì sẽ trở thành vấn đề xã hội lớn, thành nguy cơ về sự nghi ngờ, nguy cơ về mất lòng tin, nguy cơ về tính trung thực... Và tất nhiên, những điều đó lớn hơn rất nhiều sự thất thoát tiền bạc do tham nhũng!