Ðường và nhà chênh cao

Cốt nền hay cao độ mặt đường có vai trò quan trọng trong xây dựng và quản lý đô thị. Nếu quản lý và tuân thủ chặt chẽ theo cốt nền được quy định sẽ bảo đảm thoát nước, tạo điều kiện sinh hoạt thuật lợi cho người dân.

Dự án cải tạo, xây dựng nút giao thông Ngã Tư Sở được khởi công cách đây không lâu. Theo chủ đầu tư, mục tiêu của dự án là giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông thường xuyên tại khu vực này, đồng thời làm đẹp cảnh quan đô thị khu vực cửa ngõ ra vào thành phố. Thế nhưng, sau bốn tháng triển khai, khi các đơn vị thi công đang hối hả đổ bê-tông các mố, trụ cầu vượt, làm đường... thì khoảng 40 hộ dân ở bên số lẻ phố Tây Sơn (đoạn từ số nhà 273 đến số 317) bỗng phát hiện ra cốt nền nhà mình mới xây dựng thấp hơn mặt đường từ 0,5m đến 1m. Ngược lại, bên số chẵn, đoạn từ số nhà 378 đến số 424, mặt đường bị đào sâu hàng chục cm, làm trơ cả móng nhà. Sự cố nhà và đường chênh cao như vậy làm cho việc đi lại, sinh hoạt các hộ dân rất khó khăn, đồng thời cảnh quan nút giao thông mới mở rất xấu.

Ông Nguyễn Văn Khay, Phó Giám đốc Ban quản lý các dự án trọng điểm phát triển giao thông đô thị Hà Nội, chủ đầu tư dự án xây dựng nút giao thông Ngã Tư Sở, giải thích: "Khu vực xảy ra sự cố nói trên nằm ở phần cuối cầu vượt. Vì đây là đường cua, bán kính 250m, nên bắt buộc phải thiết kế làm đường một mái, siêu cao ở phía lưng đường cong để bảo đảm an toàn cho các phương tiện khi tham gia giao thông. Ðơn vị thi công chỉ thực hiện đúng như thiết kế dự án đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt và Bộ Giao thông vận tải thẩm định và phê duyệt".

Ông Khay cũng cho biết: Phần lớn các nhà mặt phố bây giờ, cách đây nửa năm trước, đều ở sâu trong ngõ 20-30m. Khi các hộ dân bên ngoài phá dỡ nhà cửa để bàn giao mặt bằng, thì những hộ bên trong đã tranh thủ xây mới hoặc cải tạo, nâng cấp nhà. Tình trạng phổ biến ở khu vực này là xây dựng không phép, nếu xây dựng có phép thì đã không xảy ra tình trạng này. Các hộ dân tự lấy cốt nền nhà bằng cách lấy cốt mặt đường thời điểm đó (thời điểm phá dỡ), rồi làm cao hơn vài chục cm. Hơn nữa, chủ đầu tư cũng không có trách nhiệm phải cung cấp số liệu về cốt nền.

Như vậy, theo đại diện phía chủ đầu tư, sự cố đường cao hơn nhà dân do người dân không tìm hiểu cốt nền khu vực trước khi xây dựng. Thế nhưng trên thực tế, trong số các nhà mới xây dựng, một số gia đình mặc dù đã xin giấy phép xây dựng và xây dựng theo giấy phép nhưng vẫn rơi vào tình trạng này.

Bà Trần Thị Tiến ở số nhà 307 phố Tây Sơn cho biết: "Gia đình tôi làm nhà theo giấy phép xây dựng số 295/GPXD do Sở Xây dựng cấp ngày 12-8-2004. Tuy nhiên, do trong giấy phép không ghi rõ cao độ nền đường, nên bây giờ nhà tôi cũng lâm vào tình cảnh nhà thấp hơn đường".

Chị Phạm Thị Hà, nhà số 285 phố Tây Sơn bức xúc nói: "Về vấn đề kỹ thuật, chúng tôi không có ý kiến gì, nhưng lẽ ra phía dự án phải thông báo công khai cho chúng tôi biết quy hoạch cụ thể từng cao trình để dân chúng tôi biết mà làm theo. Trước khi khởi công dự án, thành phố cũng treo sơ đồ quy hoạch mặt bằng dự án, nhưng chúng tôi xem cũng chẳng hiểu gì, trong khi cái chúng tôi cần biết là cốt nền đường thì không có. Chúng tôi đã phòng xa bằng cách xây cao hơn nền đường cũ đến 60 cm. Vậy mà đường mới làm cao như con đê trước mặt, chắn mất tầng 1 của nhà tôi".

Ðiều đáng nói, khu vực nút giao thông Ngã Tư Sở đã có quy hoạch chi tiết từ cách đây rất lâu, nhưng giữa quy hoạch và triển khai quy hoạch còn nhiều bất cập do sự phối hợp không đồng bộ giữa các cơ quan chức năng.

Ông Hoàng Anh Tuấn, chuyên viên Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, cho biết: Quy hoạch chi tiết khu vực nút giao thông Ngã Tư Sở đã được phê duyệt từ tháng 3-2002, quy hoạch khá đồng bộ cảnh quan, hệ thống hạ tầng khu vực, trong đó có độ cao nền. Trong khi đó, đại diện đơn vị tư vấn, thiết kế của dự án (Viện Ccầu và kết cấu Nhật Bản) và cơ quan thẩm định dự án (Cục Giám định thuộc Bộ Giao thông vận tải) đều khẳng định rằng, khi tiến hành lập thiết kế, thẩm định dự án vào năm 2003, họ chỉ được cơ quan này cung cấp chỉ giới đường đỏ, mà không có số liệu chính thức về cao độ, cốt quy hoạch của khu vực.

Về phía cơ quan cấp phép xây dựng lại cho rằng, việc họ không cung cấp số liệu về cao độ nền đường cho các hộ dân do những bất cập trong quy trình cấp phép xây dựng của thành phố. Ông Phan Văn Ðược, Trưởng Phòng quản lý cấp phép - Sở Xây dựng Hà Nội, cho biết: Khi xảy ra sự cố nền đường chênh cao hơn cốt nền nhà dân ở khu vực dự án nút giao thông Ngã Tư Sở, nhiều người cho rằng trách nhiệm thuộc về cơ quan cấp phép. Tuy nhiên, hiện nay, việc cấp phép xây dựng trên địa bàn Hà Nội được thực hiện theo Quyết định 109/2001/QÐ-UB của UBND thành phố Hà Nội, trong đó không quy định cơ quan cấp phép phải cung cấp cao độ nền khi cấp phép cho công trình xây dựng.

Trước những bức xúc của các hộ dân khu vực nút Ngã Tư Sở, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, thiết kế, cùng các ngành chức năng xem xét, đề xuất các giải pháp khắc phục sự cố tại nút giao thông đang thi công này. Ðơn vị tư vấn, thiết kế và chủ đầu tư đang nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp trình UBND thành phố Hà Nội và các ngành chức năng thẩm định, phê duyệt. Yêu cầu đặt ra là phương án điều chỉnh phải bảo đảm an toàn giao thông cho các phương tiện khi tham gia giao thông trên tuyến đường, đồng thời giảm độ chênh giữa đường và nhà dân, bảo đảm thoát nước khu vực.

Phương án điều chỉnh được đơn vị tư vấn đề xuất là không áp dụng làm đường siêu cao, một mái như hiện nay, mà làm đường hai mái, dốc thoai thoải sang hai bên, giảm độ chênh giữa đường và nhà dân hai bên đường... Tuy nhiên, thực hiện theo phương án nào thì cũng phải cần thời gian nhất định để các cơ quan chức năng xem xét, phê duyệt, sau đó lại điều chỉnh dự toán, phê duyệt dự toán, bóc đường cũ đi để làm lại... Thời gian thi công sẽ bị kéo dài ra, kinh phí dự án chắc chắn sẽ đội lên rất nhiều.

Trong khi sự cố tại khu vực này chưa được giải quyết, thì nhiều hộ dân ở phường Phương Liên và Nam Ðồng, sau khi GPMB xây dựng đường Kim Liên - Ô Chợ Dừa nay ra mặt đường mới mở đang làm thủ tục trình UBND quận Ðống Ða cấp phép xây dựng nhà. Nhưng cho đến nay, UBND quận vẫn chưa nhận được số liệu chính thức về cốt nền đường, nên chưa tiến hành cấp phép xây dựng cho các hộ dân. Nếu thành phố Hà Nội không sớm rút kinh nghiệm, khắc phục những bất cập nêu trên trong công tác quản lý cốt nền, công bố công khai quy hoạch cao độ nền đường, hè tại khu vực dự án đường Kim Liên - Ô Chợ Dừa, chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng tương tự như tại nút Ngã Tư Sở.