"Chúng ta phải tìm cách giảm dần gánh nặng cho ngân sách thành phố", đại biểu HĐND TP HCM Nguyễn Văn Quang nhận xét về khoản tiền 467,7 tỷ đồng thành phố phải chi năm 2005 để trợ giá cho các tuyến xe buýt trên địa bàn. Sở Giao thông công chính ước tính con số này lên đến 580 tỷ đồng trong năm sau.

"Không thể năm nào cũng bỏ ra trên 500 tỷ đồng để trợ giá cho xe buýt hoạt động", ông Quang phát biểu như vậy tại buổi làm việc giữa Ban Kinh tế Ngân sách HĐND với Sở GTCC về việc phát triển phương tiện vận tải hành khách công cộng sáng 8/11.

Xe buýt tại TP HCM muốn hoạt động vẫn phải chờ ngân sách trợ giá. Ảnh: Việt Hùng

Hiện nay, trên địa bàn TP HCM có tổng số 3.109 xe buýt hoạt động trên 161 tuyến trong và liên kế thành phố. Sản lượng vận chuyển hành khách bằng xe buýt năm 2005 ước đạt 202 triệu lượt, trung bình mỗi ngày có 555.130 người chọn xe buýt làm phương tiện đi lại trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên xe buýt mới chỉ đáp ứng 4% nhu cầu đi lại của người dân.

Theo phân tích của Sở GTCC, phần lớn hành khách đi lại bằng xe buýt đều sử dụng vé lượt, chỉ có 8,3% sử dụng vé tháng và vé quý, 3% dùng vé tập và 3,2% được miễn vé. Số tiền bán vé không đáp ứng được chi phí hoạt động của xe buýt. "Thành phố vẫn phải trợ giá 1.226 đồng/vé xe buýt loại 2.000 đồng" - ông Lê Trung Tính, Phó phòng Quản lý Vận tải công nghiệp, Sở GTCC thừa nhận.

"Mặc dù chủ trương của UBND TP HCM trợ giá để thu hút nhân dân đi xe buýt nhằm giảm bớt nạn ùn tắc giao thông, nhưng đến thời điểm này, đa số người dân đã nhận thức rõ những cái lợi do đi xe buýt mang lại. Đã đến lúc nên điều chỉnh giá vé cho sát với giá thực", đại biểu Hoàng Hồng Hớn nêu ý kiến.

Ông Phạm Đình Đức, Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành Vận tải hành khách công cộng cho rằng, phải điều chỉnh giá từ từ. "Chỉ sau 7 ngày điều chỉnh giá ở 5 tuyến có chiều dài trên 31 km mà lượng khách trên các tuyến này đã giảm 6%", ông Đức nói.

Sở GTCC trình ra HĐND việc xây dựng đề án thành lập Quỹ hỗ trợ vận tải hành khách công cộng. Theo ông Dương Hồng Thanh, Phó Giám đốc sở GTCC, thì TP HCM nên thực hiện thu phí xe cá nhân lưu thông trên địa bàn thành phố. Nếu thực hiện thu phí xe máy với mức 100.000 đồng/xe/năm và ôtô thu 1 triệu đồng, thì với 2,5 triệu xe máy và 260.000 ôtô, mỗi năm thành phố sẽ có trên 500 tỷ đồng để bù vào khoản trợ giá xe buýt. Đây cũng là giải pháp để hạn chế xe cá nhân.

Nhiều đại biểu HĐND đồng ý với kiến nghị của Sở GTCC. "Nếu có đề án cụ thể, HĐND sẽ đưa ra UBND quyết định", ông Lê Minh Hoàng, Trưởng Ban Kinh tế Ngân sách HĐND TP khẳng định.

Tuy nhiên, ngay sở GTCC cũng lo ngại nhiều vấn đề nảy sinh. "Nếu thu phí xe cá nhân để bù vào trợ giá xe buýt thì ngành nào đứng ra thu, thu như thế nào và làm thế nào để tránh tiêu cực, là cả một vấn đề", ông Lê Hồng Thanh nói.

Việt Hùng