Một đoạn vỉa hè chừng 100m trên đường Thái Thịnh đang là điểm đến của nhiều người khi muốn sửa sang lại đầu tóc của mình. Đến đây cắt tóc, họ không những tuyệt đối an tâm về chất lượng, về những nguy cơ bệnh tật có thể lây nhiễm từ dụng cụ cắt tóc cạo râu, mà còn được trao đổi thoải mái về vấn đề HIV. Ở đây, có 15 ông thợ cạo với 15 quán cắt tóc được căng tấm vải bạt với dòng chữ chạy dài: "Cắt tóc kiêm tuyên truyền viên HIV".

Cắt tóc… 2 trong 1

Anh Hoàng, một đội viên đội tuyên truyền cho biết: "Chúng tôi luôn đảm bảo tuyệt đối vấn đề vệ sinh các dụng cụ cắt tóc mỗi khi cắt cho khách, đặc biệt dao cạo chỉ sử dụng một lần. Nếu khách hàng có nhu cầu, chúng tôi sẽ phát cho họ những tài liệu về HIV và cách phòng chống HIV. Có đợt chúng tôi còn phát cho khách cả bao cao su nữa…".

Anh Quang- thợ cắt tóc 32 tuổi kể. “Tôi cắt tóc được ngót nghét chục năm rồi. Chục năm làm nghề, nhưng chưa bao giờ tôi thấy được ý nghĩa thực sự của nghề như bây giờ. Ngoài trách nhiệm làm đẹp cho mọi người, giờ tôi còn góp phần tuyên truyền những kiến thức về HIV cho mọi người nữa."

Đội cắt tóc tuyên truyền viên HIV ở đây gồm 15 người do bác Bùi Tiến Hoạt làm đội trưởng. 15 ông thợ cạo được Tổ chức Sức khỏe gia đình quốc tế (FHI), ngành y tế Hà Nội cùng các tổ chức của thành phố tuyển chọn từ một vài địa điểm khác nhau trên địa bàn thành phố. Địa điểm để “tái định cư” cho cái quán cắt tóc của họ cũng được lựa chọn cẩn thận. Như đoạn vỉa hè đường Thái Thịnh này vừa rộng rãi, nhiều bóng mát của cây xanh, và đặc biệt ở khu vực xung quanh tập trung nhiều người, nhiều đối tượng trong “diện nghi vấn” nghiện hút, tiêm chích sinh sống. Các ông thợ cạo được chọn sẽ đi học một khóa ngắn hạn về những kiến thức HIV và cách phòng chống HIV, tâm lý của người nghiện và người nhiễm HIV… Sau 3 tháng, họ được trang bị mỗi người một bộ đồ nghề mới gồm có một hộp đồ cắt tóc, một gương, một ghế, một tấm vải bạt… tất cả đều mang dòng chữ: Đội viên đội tuyên truyền HIV. Họ được cấp những tài liệu về HIV và cách phòng chống để phát cho khách.

"Từ khi có thêm dòng chữ này ở tiệm, lượng khách hàng đến cắt chỗ tôi không những không giảm mà còn ngày một tăng. Đa phần những người đến đây cắt tóc là thanh niên…" Bác Hoạt cho biết. Hàng ngày bác cắt tóc và tuyên truyền, giải thích cho khoảng 15 đến 20 khách hàng. Khách hàng đến cắt tóc có thể trao đổi một cách thoải mái với những ông thợ cạo vui tính và am hiểu về HIV này. Bác Hoạt tâm sự: "Đa phần thanh niên đến cắt tóc đều ngại đề cập đến vấn đề này. Đặc biệt những đối tượng nghiện hút hoặc đã nhiễm HIV càng có mặc cảm lớn và không thích nói đến việc đó. Nhưng thông qua câu chuyện phiếm ban đầu với khách, chúng tôi dần đưa vào những thông tin về HIV. Có nhiều bạn trẻ khi đã "vào đề" hỏi và nói say sưa, quên mất mình ban đầu rất e ngại."

Cũng có những người tỏ ngay thái độ không thích khi ông thợ cạo đề cập đến vấn đề này, thậm chí xửng cồ mà quát: "Ông cắt tóc thì cứ cắt đi, lắm chuyện quá!". Cái khó của người thợ cắt tóc kiêm tuyên truyền viên HIV là dẫn dắt, đưa câu chuyện có liên quan đến HIV vào trao đổi với khách hàng sao cho tự nhiên và được người ta chấp nhận mới tạo hiệu quả tuyên truyền. Thái độ phản ứng như thế của khách cũng không làm nhụt tinh thần và trách nhiệm của một tuyên truyền viên HIV đã được chọn.

Cần nhân rộng một mô hình hiệu quả
Cắt tóc tuyên truyền viên HIV là một mô hình với sự kết hợp khá lạ lẫm và mới mẻ. Từ khi đi vào hoạt động, thực tế đã cho thấy mô hình này hoạt động rất tốt và có hiệu quả cao cho cả hai phía: người thợ cắt tóc thu hút được nhiều khách hàng, tăng thu nhập và ngược lại, khách hàng có thêm một địa điểm để có thể tăng hiểu biết về HIV.

Trên địa bàn thành phố Hà Nội, không thể thống kê hết được các tiệm cắt tóc, nhưng chỉ mới có 3 địa điểm được chọn để thử nghiệm mô hình "cắt tóc kiêm tuyên truyền viên HIV": một điểm ở Thái Thịnh, một điểm ở cạnh trường Sân khấu điện ảnh và một điểm trên đường Cầu Giấy. Các khu vực được lựa chọn, xung quanh đều tập trung nhiều đối tượng trong diện nghi vấn nghiện hút và nhiễm HIV.
Khi tình hình nghiện hút và nhiễm HIV trên địa bàn thành phố ngày một phức tạp và có chiều hướng gia tăng, thì mô hình cắt tóc tuyên truyền viên HIV này cần được nhân rộng hơn nữa. Chúng tôi xin kết thúc bài viết này bằng ý kiến của một đội viên đội cắt tóc tuyên truyền HIV: "Theo tôi được biết, hiện số lượng anh em hành nghề cắt tóc tự do, cắt tóc vỉa hè trên địa bàn thành phố Hà Nội rất nhiều. Tôi là một trong số ít người may mắn được lựa chọn vào đội, được trang bị đồ nghề, kiến thức và có địa điểm ổn định để hành nghề. Tôi thấy cần phải nhân rộng mô hình này trên nhiều địa điểm của thành phố. Tôi cũng mong rằng, tổ chức cần có sự đầu tư cho anh em chúng tôi hơn nữa về đồ nghề cắt tóc, về kiến thức và tài liệu phát cho khách để hoạt động của chúng tôi thực sự đem lại hiệu quả cao”.

Theo VOV