Chuyên gia Kinh tế trưởng Công ty tài chính Quốc tế (IFC) Michael Klein cho biết, trong báo cáo Môi trường kinh doanh 2006, VN xếp thứ 99/155 quốc gia về mức độ thuận lợi trong kinh doanh. VN có sự tiến bộ trong một số lĩnh vực như xin cấp phép, đăng ký tài sản... Song, việc bảo hộ các nhà đầu tư còn yếu kém.

Ông Michael Klein.

- Ông nhận xét gì về môi trường đầu tư của VN?

- Nói một cách ví von thì môi trường kinh doanh của VN cũng giống như một bầu trời có mây nhưng chưa mưa. Tất nhiên là còn rất phức tạp nhưng nhìn chung đang được cải thiện theo chiều hướng tốt. Tôi còn nhớ hồi đầu những năm 90, VN nợ rất nhiều và môi trường kinh doanh còn rất yếu kém, không ai tưởng tượng được sự thay đổi mà VN có được trong những năm qua.

- Lĩnh vực nào của VN còn yếu kém mà báo cáo Môi trường kinh doanh 2006 đã chỉ ra?

- Bảo vệ nhà đầu tư là một trong những lĩnh vực VN thực hiện chưa tốt. Trong bản báo cáo này, VN được xếp trong số 10 nước có mức độ bảo vệ nhà đầu tư ít nhất. Điều này cũng gây những tác động không tốt đến môi trường kinh doanh của VN.

Trên thực tế, các nhà đầu tư cần được bảo vệ khỏi những hành vi thông đồng bất chính như sử dụng tài sản của công ty để kiếm lợi cá nhân. Nếu việc bảo vệ các nhà đầu tư được thực hiện kém hiệu quả có nghĩa rằng sẽ có ít khoản đầu tư vào cổ phiếu.

Một nghiên cứu gần đây về các giao dịch cổ phiếu tư nhân đã cho thấy, ở những nước có rủi ro về việc lạm dụng vốn cao, tỷ trọng vốn đầu tư trong GDP chỉ bằng một nửa tỷ trọng ở những nước thực hiện tốt việc bảo vệ các nhà đầu tư. Khi các nhà đầu tư gặp phải rủi ro cao do bị chiếm dụng vốn, họ sẽ không đầu tư nữa. Khi đó, thị trường sẽ không phát triển được, số lượng công ty niêm yết cũng giảm đi. Vì vậy, việc bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư sẽ mang lại lợi ích to lớn.

- Hiện nay, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ của VN cho biết, họ rất khó khăn trong việc tiếp cận với các nguồn tín dụng của IFC. Vậy làm thế nào để họ tiếp cận được những nguồn tín dụng này?

- Thực ra, những dự án mà các doanh nghiệp VN gửi đến chúng tôi xem xét thường là quá nhỏ so với tầm cho vay của IFC. Những khoản cho vay của IFC hiếm khi ít hơn 5 triệu USD, và thường trong khoảng 5-10 triệu USD. Chúng tôi không có thành kiến gì trong vấn đề này, tuy nhiên, quả thật là VN vẫn chưa có được những dự án đủ lớn, nếu có chúng tôi rất sẵn lòng cho vay, kể cả các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài đang làm ăn ở VN.

- IFC đang hoạt động ở VN và cũng đã tiến hành những khảo sát ở đây. Vậy tại sao IFC không thay đổi chiến lược cho vay để phù hợp với điều kiện của VN?

- Chúng tôi có thể linh hoạt, nhưng vấn đề là mô hình kinh doanh của chúng tôi không phải là làm việc với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cho nên khi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay thì theo đúng nguyên tắc, chúng tôi phải cho vay thông qua các ngân hàng.

Các doanh nghiệp nhỏ thường hay chứa đựng những rủi ro lớn và thực tế là nhiều tổ chức tín dụng không sẵn sàng cho họ vay tiền. Có tới 50% doanh nghiệp vừa và nhỏ trên khắp thế giới phá sản trong vòng 5 năm qua. Năm ngoái, 20% khoản cho vay của IFC cũng dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên thế giới nhưng không phải trực tiếp mà thông qua ngân hàng. Tôi hy vọng có thể tăng được tỷ lệ này trong tương lai, song sẽ vẫn phải giữ ngưỡng tối thiểu là 5 triệu USD. Thỉnh thoảng chúng tôi cũng cho vay những khoản vài trăm nghìn USD nhưng chỉ mang tính chất khơi mào cho những lĩnh vực mới.

Hà Vy