Chính sách về Trung Đông:
Thế giới Arab bất đồng với Mỹ

Ngoại trưởng Bahrain S.K bin Mohammad al-Khalifa (trái) và Ngoại trưởng Mỹ C.Rice.

Hội nghị quốc tế có tên gọi "Diễn đàn vì tương lai" do Mỹ khởi xướng nhằm thúc đẩy sự thay đổi dân chủ và kinh tế ở Trung Đông đã kết thúc hôm 12.11 tại Bahrain mà không đạt được thoả thuận nào. Đây được coi là một thất bại mới nhất trong chính sách của Tổng thống Mỹ G.Bush đối với khu vực đầy bất ổn này.

Tại hội nghị trên, các ngoại trưởng của 36 nước, trong đó có đại diện của Mỹ và Anh, đã thảo luận về những cam kết nhằm cải thiện tình hình dân chủ, mà Washington coi là "liều thuốc giải độc" cho chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan ở khu vực.

"Mục đích dân chủ không thể chỉ đạt được bằng các cuộc biểu tình hay bầu cử đơn lẻ" - Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice nói.

Các quan chức Mỹ cho biết, điểm mấu chốt của hội nghị là thảo luận để thông qua một tuyên bố chung, trong đó mở rộng các hành vi dân chủ, tăng cường vai trò của xã hội dân sự, trong đó có các tổ chức phi chính phủ...

Nhưng sau nhiều giờ tranh cãi khá sôi nổi, bản dự thảo đã không đạt được sự nhất trí chung, với sự phản đối mạnh mẽ của Ai Cập. Ai Cập muốn tuyên bố này quy định rõ ràng rằng, các tổ chức phi chính phủ (NGO) cần phải đăng ký và hoạt động theo luật pháp quốc gia.

Trong tuyên bố chung, NGO là khái niệm được dùng để gọi cho cả các tổ chức viện trợ nhân đạo như Hội Chữ thập Đỏ, hay các nhóm thúc đẩy các cải cách chính trị và xã hội. Và Ai Cập muốn chính phủ có quyền kiểm soát lớn hơn và sâu rộng hơn đối với các nhóm dân chủ nhận quỹ tài trợ từ bên ngoài. Nhưng các quan chức Mỹ tranh luận rằng, yêu cầu này sẽ làm xói mòn mục đích chung của bản tuyên bố.

Phía Mỹ đã không thể thuyết phục được quan điểm cứng rắn của Ai Cập về vấn đề trên, đến nỗi Ngoại trưởng Ai Cập Aboul Gheit đã rời khỏi phiên họp trước buổi họp báo kết thúc hội nghị.
Còn các quan chức Mỹ thì tỏ ra quá bất ngờ khi một đồng minh thân cận như Ai Cập - nước nhận viện trợ lớn thứ nhì của Mỹ ở khu vực (chỉ sau Israel) lại trở thành rào cản.

"Chúng tôi đã bỏ lỡ tuyên bố chung rất quan trọng" - một quan chức Mỹ giấu tên thất vọng. Còn một người khác bức xúc: "Tôi rất ngạc nhiên bởi đây không phải là vấn đề gì to tát với họ (Ai Cập) và không hiểu sao họ lại đẩy nó lên thành những trở ngại với mình, và với các nước khác".

Những quan chức Mỹ tự tin hơn thì vớt vát rằng, dẫu sao đây là lần đầu tiên các quốc gia Trung Đông đã chấp thuận coi dân chủ là nền tảng để thảo luận về cải cách. Nhưng các bộ trưởng Arab khẳng định rằng tiến trình dân chủ ở khu vực sẽ rất khó, không muốn nói là không thể thực hiện, nếu không có hoà bình vĩnh viễn ở Trung Đông.

"Hoà bình và ổn định ở khu vực sẽ là chất xúc tác cho sự thành công của mọi nỗ lực cải cách" - Ngoại trưởng Bahrain cho biết. "Vòng xoáy bạo lực và chống bạo lực đã nuôi dưỡng cảm giác của sự bất ổn và vô vọng ở khu vực" - Ngoại trưởng Morocco Mohammed Bin Issa nói.

Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế liên kết giữa cải cách với những nỗ lực giải quyết tình trạng xung đột ở Trung Đông và tìm một giải pháp tạm thời rồi vĩnh viễn cho cuộc xung đột Palestine - Israel. Hoà bình phải có trước, sau đó mới đến dân chủ, đó là quan điểm chung của các ngoại trưởng Arab. TR.M (Theo AP)