Những bệnh nhân HIV/AIDS cư trú tại các nước đang phát triển có nhu cầu bức thiết dùng phiên bản thuốc điều trị AIDS mới nhất là thuốc điều trị kết hợp lopinavir/ritonavir vẫn đang tiếp tục bị ngăn cản không tiếp cận được với nguồn thuốc bởi chính nhà sản xuất của loại dược phẩm này, hãng Abbott Laboratories.

Đây là tuyên bố của Tổ chức nhân đạo y tế thế giới Bác sĩ không biên giới - Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières ( gọi tắt là MSF).

Theo đó, hãng dược phẩm có trụ sở tại Chicago nói trên đã chuyển giao công thức bào chế loại thuốc mới cho một số dự án hạn chế của MSF tại châu Phi với khoảng 500 đô la Mỹ cho mỗi bệnh nhân trên năm chỉ sau một thủ tục mất thời gian và nhiều phiền toái.

Tuy nhiên, Abbott lại từ chối không chịu bán thuốc cho MSF để tổ chức này sử dụng trong những chương trình của họ tại Thái Lan và Guatemala.

Để làm được điều đó, Abbott đã cố tình kéo dài thời gian đăng ký sản phẩm tại các quốc gia đang phát triển.

Kết quả là công thức mới bào chế thuốc lopinavir/ritonavir vẫn ở trong tình trạng chưa sẵn sàng và không thích hợp với đại đa số những bệnh nhân có nhu cầu điều trị.

Phiên bản mới của thuốc lopinavir/ritonavir, một thuốc điều trị AIDS dòng thứ hai do tổ chức y tế thế giới khuyến nghị sử dụng có những lợi ích vượt trội so với phiên bản cũ của loại thuốc này như: số lượng thuốc viên phải uống giảm xuống, bảo quản không cần tủ lạnh và người bệnh không phải tuân thủ chế độ ăn kiêng.

Song nếu không được đăng ký, loại thuốc này gần như không thể nhập vào với bất kể loại giá nào. Tại Trung Quốc, ngay cả những phiên bản cũ của loại thuốc này cũng không phải sẵn cho lắm mặc dù đã được đăng ký, Abbott đã chọn giải pháp không tiếp thị thuốc điều trị đó tại quốc gia đông dân châu Á này.

Bác sĩ David Wilson, nhân viên của MSF tại Thái Lan bình luận: “Với Thái Lan, nhiệt độ trong năm thường vượt quá 30^oC thì rõ ràng, với loại thuốc mới không cần bảo quản trong tủ lạnh sẽ là một ưu điểm vượt trội, song Abbott đã không chịu đăng ký bản quyền tại quốc gia này.

Thay vào đó, hãng Abbott cho biết, chúng tôi có thể tận dụng những loại thuốc cũ hơn, những loại thuốc mà không còn tồn tại ngay cả ở thị trường Mỹ nữa, đây rõ ràng là một loại sản phẩm tốt thứ hai và được bán ra với giá không dễ chịu chút nào.

Với việc hạn chế mức chi phí 500 đô la Mỹ cho những người nghèo nhất ở các nước đang phát triển, Abbott đang thực thi một chính sách cố tình loại trừ những đối tượng bệnh nhân nghèo nhiễm HIV/AIDS ở những nước đang phát triển khác”.

Có một thực tế là ở các quốc gia đang phát triển, nhu cầu sử dụng phác đồ điều trị dòng thuốc thứ hai dành cho những bệnh nhân đã điều trị thuốc kháng virus trong nhiều năm đang tăng mạnh.

Tuy nhiên, người ta lo ngại rằng, các chương trình điều trị trong nước và các tổ chức gây quỹ không có đủ tiền để chi trả cho những loại thuốc này bởi những loại thuốc đó giá thành cao hơn rất nhiều so với những thuốc điều trị dòng một.

Ở Thái Lan, với phiên bản cũ của thuốc lopinavir/ritonavir, người bệnh phải mất ít nhất 2,800 đô la Mỹ/năm, điều này có nghĩa là, để chuyển sang điều trị thuốc dòng hai, người bệnh sẽ phải tốn kém một khoản gần bằng mười lần số tiền vừa nêu đó.

Bác sĩ tido von Schoen-Angerer thuộc Chiến dịch tiếp cận dược phẩm thiết yếu của MSF nhận định: “Đây quả là ví dụ tiêu biểu cho thấy nạn độc quyền đã làm hại tới người bệnh như thế nào.

Chúng ta cần tạo được sự cạnh tranh về thuốc generic với những loại thuốc điều trị thiết yếu này, vì đó là cách duy nhất khiến chúng có giá hợp với túi tiền người bệnh hơn và phổ biến rộng rãi hơn.

Không nên để kéo dài tình trạng mọi sự quyết định đều nằm trong tay một giám đốc điều hành chuyên nghiệp của Abbott tại Chicago, ông ta không có quyền lựa chọn xem ai là người được phép sử dụng thuốc điều trị kéo dài sự sống”.

Dương Kim Thoa theo http://www.pnnonline.org