Người nhiễm HIV bỏ thuốc giữa chừng hoặc uống thuốc không đúng giờ, đúng liều; tự mua thuốc về uống; chia sẻ thuốc cho người thân có HIV... đều làm tăng tính nguy hiểm của HIV kháng thuốc.

Uống thuốc đúng giờ vì... sợ chết

Trong một chuyến công tác đến Trung tâm Tư vấn và hỗ trợ cộng đồng quận 8 (TP. HCM), chúng tôi tình cờ gặp chị T.A. Nếu không thấy chị vào phòng dành cho người có HIV và ký nhận thuốc ARV, có lẽ không ai nghĩ chị mang trong người thứ virus chết người kia.

Chị đẹp thon thả với làn da sáng, chỉ có đôi mắt buồn thăm thẳm. Chị T.A giải thích sự có mặt của mình ở Trung tâm: "Mình và ông xã quê ở Long Khánh (Đồng Nai), nhưng ngại đến cơ sở điều trị ở địa phương vì sợ gặp người quen. Nhờ người thân làm việc ở Trung tâm quận 8 này, mình đăng ký điều trị ARV ở đây đã hơn 6 tháng nay".

Nhân viên Trung tâm phòng chống AIDS Đồng Nai đang chuẩn bị thuốc ARV cho bệnh nhân (Ảnh: Phương Liễu)

Chị tâm sự, chỉ một lần không kiềm chế được trong lúc say rượu, chồng chị đã quan hệ với gái mại dâm rồi về lây cho vợ. Đến khi chị bị ho dữ dội, đi xét nghiệm máu thì được phát hiện đã nhiễm HIV.

Nói đến đoạn trường uống thuốc, chị cho biết: "Sợ chết quá nên phải tuân thủ thôi. Những ngày đầu mới điều trị, toàn thân mình nổi đầy đốm đỏ, tóc rụng cả nắm. Còn chồng thì nôn ói, mất ngủ, vàng da... Sau mấy tháng điều trị mới hết dị ứng thuốc". Cứ mỗi 10 giờ sáng và 10 giờ tối, anh chị lại nhắc nhau uống thuốc.

Còn anh T.L ở phường Thanh Bình (Biên Hòa) đang điều trị ARV ở Trung tâm Phòng chống AIDS tỉnh được hơn 3 tháng. Trung tâm tọa lạc ngay giữa chợ Biên Hòa đông đúc nên trước đây anh thường gửi xe thật xa rồi đi bộ vào, mang cả kính đen, đội nón bảo hiểm và đeo khẩu trang. "Bây giờ quen dần nên chẳng ngại nữa. Hiện tôi được nhận thuốc về uống theo tuần" - anh kể.

Về việc điều trị ARV của mình, anh nói: "Uống thuốc cực lắm. Hàng ngày phải uống đúng giờ, đúng liều, lại phải tuân thủ nhiều nguyên tắc trong ăn uống, sinh hoạt. Sợ quên, tôi cài luôn báo thức vào điện thoại di động. Cứ mỗi 7 giờ sáng và 7 giờ tối là: "Ba ơi, tới giờ uống thuốc". Điều trị mấy tháng, sức khỏe tôi khá lên thấy rõ, công việc vì thế cũng ổn hơn, gia đình bớt lo".

Thuốc "kén" người điều trị

Theo thống kê, Đồng Nai có khoảng hơn 6.999 người nhiễm HIV. Bác sĩ Võ Thị Kim Loan - Giám đốc Trung tâm Phòng chống AIDS tỉnh cho biết: "Hiện mới có khoảng 40 người đang trực tiếp điều trị thuốc ARV tại trung tâm. Nhưng thực tế còn khoảng 200 bệnh nhân của Đồng Nai đang tham gia điều trị tại các trung tâm, khoa phòng chống AIDS ở TP. HCM và hơn 100 hồ sơ khác đang chờ được điều trị ARV miễn phí từ nguồn thuốc của các dự án quốc tế".

Trao đổi với chúng tôi về nguồn thuốc ARV tại Việt Nam, ông Prasada Rao - thành viên Ban thư ký Ủy ban AIDS châu Á cho biết: "Hiện nay có rất nhiều dự án quốc tế đang hỗ trợ nguồn thuốc ARV cho các nước nghèo và các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Một số công ty dược của Việt Nam cũng đã được phép sản xuất thuốc ARV. Do đó, nguồn thuốc ARV ở VN không phải quá hiếm và quá đắt".

Điều trị bằng ARV làm chậm lại sự phát triển của virus HIV. Song, không giống các loại bệnh thông thường khác, ARV chỉ là thuốc điều trị, chứ không chữa khỏi nên người có HIV phải uống suốt đời. Ngoài ra, người dùng thuốc cũng bị các tác dụng phụ như phát ban, nôn ói, tiêu chảy, rụng tóc... Đó là lý do vì sao nhiều người không chịu điều trị hoặc "bỏ ngang xương".

Các bác sĩ khuyến cáo, thuốc ARV có rất nhiều độc tố, nếu điều trị dở dang, virus sẽ kháng thuốc làm bệnh nặng hơn và người bệnh tử vong nhanh hơn so với không điều trị bằng thuốc. Ở VN hiện nay chỉ có khoảng 40% số người có HIV "trụ" được với phương pháp điều trị bằng ARV nhờ có sự tự nguyện chấp thuận của bệnh nhân, sự giám sát và chỉ định của ngành chức năng cũng như hỗ trợ tích cực từ phía gia đình bệnh nhân.

Theo Phuơng Liễu