Nghiên cứu tiên phong nói trên có thể giúp giải thích được lý do, tại sao với một số loại thuốc trị HIV, bệnh nhân mới chỉ dùng được khoảng 2% lượng thuốc điều trị đã dẫn tới tình trạng phát triển virus HIV kháng thuốc trong khi với một số loại thuốc khác, sự kháng thuốc chỉ xảy ra khi người bệnh dùng gần hết lượng thuốc được chỉ định điều trị.

Tính sung sức của virus nhằm chỉ khả năng tái tạo và gây bệnh của virus HIV. Việc bệnh nhân dùng thuốc không đầy đủ khiến cho virus HIV có khả năng biến đổi và kháng lại các hiệu quả tác động của thuốc, trong khi đó với các loại thuốc được đưa vào cơ thể lần lượt lại khiến cho các virus mới kháng thuốc khác bớt sung sức đi.

Nghiên cứu nói tên do ông David Bangsberg, chuyên gia nghiên cứu về AIDS của Đại học California, San Francisco chủ nhiệm và được xuất bản trên tạp chí AIDS ra ngày 9/1. Những kết quả từ nghiên cứu này có thể dẫn tới việc thay đổi cơ chế hoạt động của thuốc hoặc các khía cạnh dùng thuốc khác nhau để tránh tình trạng kháng thuốc.

Các liệu pháp điều trị hiện nay gồm hoặc một loại NNRTI hay một chất ức chế protein (không được tăng cường hoặc được tăng cường bằng một lượng chất ức chế protein có hiệu lực mạnh khác) và hai thuốc kháng virus khác thuộc dòng thuốc nucleoside reverse transcriptase inhibitor.

Cả NNRTI và các chất ức chế protein không được tăng cường đều là những thuốc kháng virus cực mạnh có hiệu quả được chứng minh bằng khả năng ngăn chặn virus HIV khi dùng chung với các thuốc kháng virus khác với mức liều lượng thuốc cao theo chỉ định.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy, kiểu loại thuốc điều trị cũng là nhân tố đáng kể. Khả năng sung sức của loại virus kháng thuốc đã biến đổi nếu các loại thuốc kháng virus trong điều trị là khác nhau.

Đồng thời họ cũng phát hiện, những bệnh nhân có thể ngăn ngừa hoàn toàn virus HIV đều đã phải uống tất cả hoặc gần như tất cả các loại thuốc được chỉ định, các chủng virus kháng thuốc hoặc là không có hoặc là có nhưng đã bị ngăn chặn.

Ông Bangsberg bình luận: “Chẳng hạn một chất non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor (NNRTI), thai phụ có thể uống thuốc này một lần để phòng ngừa lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, và khi đó virus HIV kháng lại NNRTI cũng có thể sẽ phát triển”.

Mặc dù những bệnh nhân sử dụng chất ức chế protein không được tăng cường (PI) không gặp phải nguy cơ đỉnh điểm của tình trạng phát triển virus HIV kháng lại PI trừ khi họ uống hết số thuốc PI của họ nhưng cũng sẽ không thể ngăn chặn hoàn toàn lượng virus.

Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy, loại virus kháng lại NNRTI có lợi thế là một loài virus nhạy cảm, ngay cả ở một mức thuốc cực thấp.

Điều đó xảy ra vì chỉ cần một thay đổi đơn lẻ để tạo ra sự kháng thuốc NNRTI ở mức cao và những thay đổi như thế này tạo ra tác động rất nhỏ lên khả năng tự tái tạo của virus HIV.

Các virus kháng lại PI thì trái lại, chúng đòi hỏi nhiều thay đổi, mỗi một thay đổi trong số đó góp phần quan trọng trong việc làm yếu khả năng tái tạo của virus.

Chính vì thế, các virus kháng PI này chỉ xuất hiện nếu phải đương đầu với lượng thuốc tập trung cao.

Nhìn chung, các phát hiện của nghiên cứu cho thấy, tình trạng kháng thuốc NNRTI ít xảy ra hơn kháng PI trong số những người bệnh dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Ông Steven Deeks, giáo sư hợp tác về y học của Chương trình sức khỏe người nhiễm virus dương tính của UCSF tại SFGHMC đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu nói trên cho rằng: “Chúng tôi tin tưởng rằng khi các dòng thuốc điều trị mới ra đời, sẽ có nhiều sự quan tâm chú ý hơn trong việc xác định xem việc định nghĩa về sự sung sức của virus như thế nào, về các khả năng khác nhau trong việc dùng thuốc điều trị có thể dẫn tới tình trạng kháng thuốc”.

Đặng Dương theo http://drugresearcher.com