Kết quả hai cuộc điều tra cấp quốc gia tại Việt Nam về hiểu biết của vị thành niên và thanh niên về phòng chống HIV là có tới 55,4% cho thấy dấu hiệu của thái độ phân biệt đổi xử với người có HIV. Để giảm tình trạng kỳ thị này cũng như giảm số người bị nhiễm HIV cần có sự hoạt động mạnh mẽ hơn nữa của các phương tiện truyền thông, nhất là việc sử dụng các phương tiện truyền thông đặc thù.

Các diễn giả cho rằng các phương tiện truyền thông cần có cái nhìn phù hợp hơn với tâm lý vị thành niên và thanh niên trong xã hội hiện nay để có phương pháp truyền thông hữu hiệu nhất

Hai cuộc điều tra cấp quốc gia tại Việt Nam về hiểu biết của vị thành niên và thanh niên về phòng chống HIV diễn ra vào năm 2004, 2009, công bố kết quả vào năm 2010 trên các nhóm đối tượng điều tra có độ tuổi từ 14-25, sống cùng gia đình tại 41 tỉnh, thành phố (lần 1) và 63 tỉnh, thành phố (lần 2) cho thấy: vị thành niên, thanh niên biết thông tin về HIV qua các phương tiện thông tin đại chúng như ti vi, đài, báo, truyền thanh phường, xã… nhưng vai trò của các tổ chức xã hội còn rất hạn chế trong vấn đề này và gia đình không phải là nguồn thông tin quan trọng về HIV cho thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, có một bộ phận còn hiểu sai về đường lây truyền HIV (như qua đường hô hấp, qua đường ăn uống… ) dễ dẫn đến thái độ kỳ thị đối với người nhiễm HIV.

Tăng cường truyền thông về HIV trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như trao đổi thông tin giữa các thành viên trong gia đình

Theo bác sĩ Jean-Baptiste Dufourcq, không chỉ đẩy mạnh công tác tuyên truyền mà phải có chiến lược cung cấp thông tin hướng tới từng đối tượng người dân, từng nhóm đối tượng đặc thù (như truyền thông đối với người nghiện, người đồng tính… ). Nếu chúng ta sử dụng phương tiện truyền thông đại chúng áp dụng cho tất cả các đối tượng sẽ không mang lại hiệu quả cao, do đó nên sử dụng phương tiện truyền thông đồng đẳng và cần đưa ra các thông điệp chi tiết hơn các thông điệp chung chung, nhằm giúp thanh thiếu niên hiểu đúng về HIV và các đường truyền nhiễm.

Đặc biệt, truyền thông cần nhìn nhận vấn đề HIV trong bối cảnh xã hội hiện đại khi vị thành niên và thanh niên quan niệm cởi mở hơn, “thoáng” hơn về vấn đề tình dục. Các tổ chức quần chúng, trường học, cơ sở y tế ở địa phương cần lôi cuốn nhiều thanh thiếu niên tham gia sinh hoạt phòng chống HIV.

Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức của các thành viên trong gia đình, người lớn tuổi, nhất là các bậc làm cha mẹ, động viên cha mẹ trao đổi với con cái về HIV. 
 

Giảm thái độ kỳ thị đối với người nhiễm HIV

Ngoài việc tuyên truyền, giáo dục để vị thành niên và thanh niên hiểu rõ, đúng về HIV, các phương tiện truyền thông còn có vai trò quan trọng trong việc giảm kỳ thị đối với người nhiễm HIV. 

Vị thành niên và thanh niên có thể hiểu rõ HIV lây truyền qua những con đường nào, song họ vẫn bị nhiễm HIV, vì sao? Lý giải cho vấn đề này, Bác sĩ Vũ Minh Phương cho biết, thực tế ở Việt Nam tỷ lệ người nhiễm HIV qua đường tình dục đang có xu hướng tăng, nhất là trong độ tuổi từ 14-29 bởi giới trẻ hiện nay nhìn nhận, quan niệm về tình dục tương đối “thoáng” và quan hệ tình dục một cách “ngẫu hứng” nên không dùng biện pháp phòng chống HIV.

 
Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong 6 tháng đầu năm 2011, Việt Nam có 4.146 người bị nhiễm mới HIV. Đây thực sự là một con số rất đáng báo động. Do vậy, bên cạnh việc cùng nhau chung tay làm giảm nguy cơ mắc bệnh, lây nhiễm... thì mặt khác, xã hội cần có thái độ không kỳ thị đối với người nhiễm HIV, cần gần gũi và khai thác phần nhân bản, phần thiện trong con người họ giúp họ tự tin hòa nhập và trở thành người có ích cho xã hội, cho cộng đồng.

Đồng tình với quan điểm này, PGS.TS Vũ Mạnh Lợi cho rằng cần nhìn và đối xử với người nhiễm HIV như một người bệnh rồi mới xét đến các vấn đề khác. Và truyền thông cũng góp phần không nhỏ và điều quan trọng nhất của truyền thông  là làm sao để khơi lên lòng vị tha ở mỗi người dân để sự kỳ thị đối với người nhiễm HIV giảm đi./.

Hoàng Minh (ThanhtraVietnam)