Đổi mới cách thức truyền thông cho phù hợp với văn hóa, xã hội và nhận thức của đồng bào dân tộc là điều cần thiết. Nắm bắt được những đặc điểm của người dân địa phương, Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Y tế Cộng đồng (CCRD) đã thực hiện truyền thông thông qua biểu diễn văn nghệ cộng đồng và chiếu phim lưu động tại các bản, làng.

Ảnh VAAC

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án “Cộng đồng phòng chống HIV/AIDS tại các tỉnh phía Bắc” do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ thông qua CCRD trong giai đoạn 2014-2017, nhằm xây dựng một giải pháp phòng chống HIV/AIDS bền vững dựa vào cộng đồng.

Trong 2 năm qua, Dự án đã hỗ trợ thực hiện 22 buổi lưu diễn văn nghệ và 18 buổi lưu chiếu phim tại 32 xã trên 6 huyện vùng sâu, vùng xa của tỉnh Điện Biên, thu hút hơn 14 nghìn lượt người xem. Với hình thức truyền thông giáo dục thông qua các chương trình giải trí, các thông điệp chính về giảm kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và lợi ích của xét nghiệm, điều trị HIV sớm đã được lồng ghép khéo léo vào tiểu phẩm kịch, phim ngắn cũng như các tiết mục văn nghệ và phần giao lưu hỏi–đáp với khán giả trong các buổi lưu diễn.

Kết quả khảo sát nhanh trên một số khán giả tại cộng đồng cho thấy số người trả lời đúng các thông điệp trên đã tăng từ 62% trước khi xem văn nghệ lên trên 99% sau khi xem văn nghệ và tỷ lệ này tăng từ 63% lên 94% đối với phim ngắn lưu chiếu tại cộng đồng.

Điều đặc biệt là đội kịch cộng đồng gồm 8 thành viên là những người dân bản tại huyện Điện Biên, được CCRD phối hợp với Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe tỉnh Điện Biên và Trung tâm Y tế huyện Điện Biên hỗ trợ về kịch bản, kỹ thuật và tổ chức lưu diễn. Ngoài ra, các tiết mục văn nghệ trong các buổi lưu diễn này còn có sự đóng góp của các đội văn nghệ xã, bản nơi diễn ra buổi biểu diễn. Chính tính chất cộng đồng này đã góp phần thu hút sự quan tâm và tham gia đông đảo của người dân địa phương, đồng thời nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng tính bền vững của hoạt động. Mô hình truyền thông này đặc biệt hiệu quả đối với các địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số tại vùng sâu, vùng xa, còn hạn chế về khả năng tiếp cận thông tin.