Chuyện tiếp cận ở địa bàn “vườn ổi”

Nhóm Niềm tin xanh Hà Nội là một trong những đơn vị can thiệp về mảng MSM đầu tiên trên đất thủ đô. Anh Nguyễn Đình Đức, trưởng nhóm chia sẻ, nhóm được thành năm 2008, đã có kinh nghiệm hơn 8 năm tham gia các hoạt động dự phòng HIV/AIDS cho cộng đồng MSM (Men who have sex with men- đồng tính nam) như: phát bao cao su, tư vấn và xét nghiệm tự nguyện, chuyển gửi OPC. Đến nay, mạng lưới Niềm tin xanh đã phủ sóng trên nhiều tỉnh thành như: Hải Dương, Hải Phòng, Nha Trang...

Niềm tin xanh Hà Nội trong một buổi truyền thông -Ảnh: Bình Nguyên

Anh Đức cho biết, một trong những thành công của nhóm đó là việc tiếp cận và tư vấn cho nhiều khách hàng ở điểm nóng “vườn ổi” cách đây không lâu. “Vườn ổi” chính là khu vực cánh đồng Bông gần bến xe Mỹ Đình (Từ Liêm). Thành phố Hà Nội đã quy hoạch vùng này để chuẩn bị xây dựng khu đô thị. Trong thời gian chờ đền bù, dân quanh vùng trồng ổi. Chờ đợi lâu ngày vẫn chưa được tiến hành giải phóng mặt bằng nên những cây ổi nơi đây mọc lên um tùm và trở thành một rừng ổi. Đây trở thành địa điểm “lý tưởng” để người đồng tính tìm đến để gặp gỡ, “tâm sự”. Do hoạt động lén lút nên khả năng lây nhiễm các bệnh tình dục của người MSM ở “vườn ổi” rất cao. Trước tình hình đó, nhóm đã cử “quân” tiến hành tiếp cận khu vực này. Khi các tiếp cận viên đang tư vấn thì gặp rất tình huống trớ trêu như bị gạ tình, bị trêu ghẹo, có lúc còn bị công an bắt đưa về phường... Dù bị hiểu lầm, bị kỳ thị nhưng các bạn vẫn cố gắng duy trì tiếp cận đến tận lúc “vườn ổi” bị cơ quan chức năng xóa sổ.

Tham gia vào điểm nóng “vườn ổi”, anh Đức vẫn còn nhớ một kỷ niệm sâu sắc. Trong một lần tiếp cận ở đây, anh tình cờ quen một anh 36 tuổi tên M. Là người đồng tính, đã có vợ và 2 đứa con trai nhưng anh vẫn lén lút qua “vườn ổi” để được sống thật với chính mình. Anh Đức ấn tượng với cách nói chuyện từ tốn, chân thực của anh M. Sau khi tạo dựng được mối quan hệ thân thiết, anh khuyên nhủ anh M đi xét nghiệm. Anh M vô cùng khủng hoảng, hụt hẫng khi nhận được kết quả xét nghiệm dương tính với HIV. Thất vọng, hoang mang M quyết định không liên lạc với ai trong một thời gian dài.

Sau cùng, nhờ anh Đức thuyết phục, M quyết định tham gia điều trị. Đến bây giờ, nhờ sống tích cực và tuân thủ tốt chế độ điều trị anh M vẫn khỏe mạnh, thường xuyên trao đổi tâm sự với anh Đức. Trưởng nhóm Niềm tin xanh trải lòng, đây chỉ là một kỷ niệm nhỏ nhưng khiến anh và đồng nghiệp cảm thấy trân trọng, yêu quý công việc tuy vất vả nhưng có ích lợi cho cộng đồng.

Nguy cơ lây nhiễm HIV cao từ nhóm nam bán dâm

Anh Đức cho hay, ban đầu nhóm thuộc sự quản lý của Trung tâm Huy động cộng đồng Việt Nam phòng chống HIV/AIDS (VICOMC) do bác sĩ Đặng Văn Khoát làm Giám đốc. Đến khoảng 2012, dự án của nhóm tại VICOMC kết thúc. Cũng từ đấy nhóm xin tài trợ được của Qũy Toàn cầu dưới sự bảo trợ của Viện nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS). Địa bàn nhóm tham gia can thiệp là các điểm nóng trên địa bàn Hà Nội như công viên, cổng trường đại học, cơ sở tẩm quất xông hơi.

Điều mà nhóm đang lo lắng là cuối 2017, nhóm sẽ hết dự án với sự tài trợ của Quỹ Toàn cầu. Trong khi đó, nhu cầu thực tế rất cao vì tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng MSM đang có xu hướng tăng cao, rất cần sự can thiệp. Vì vậy, trong tương lai nhóm hy vọng sẽ nhận được sự quan tâm của các tổ chức trong và ngoài nước. Hiện tại, nhóm đặc biệt quan tâm đến vấn đề mại dâm nam trên địa bàn Hà Nội. Đây là nhóm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. Nhóm đã tiếp cận với nhiều nam bán dâm tại các cơ sở massage, xông hơi. Đồng thời truyền thông hướng đến việc thực hiện các hành vi tình dục an toàn, đưa các bạn đi xét nghiệm, phát bao cao su, chất bôi trơn.

Mặc dù phải tiếp cận trên địa bàn rộng nhưng nhóm chỉ có 9 thành viên. Nhiều thành viên đang là sinh viên, có người người đã lập gia đình nhưng họ vẫn rất tích cực tham gia các hoạt động. Tất cả đều được tập huấn các kĩ năng để phục vụ cho việc tiếp cận khách hàng. Mục tiêu của họ nhằm phát hiện ra những bạn có nguy cơ để giới thiệu đi xét nghiệm cũng như dự phòng lây nhiễm HIV trong cộng đồng MSM. Nhóm cũng là nơi để các bạn chia sẻ niềm vui nỗi buồn, giúp đỡ những trường hợp MSM bị xua đuổi và cô lập.

Anh Đức vui mừng chia sẻ, các cơ sở y tế đã có thái độ “cởi mở” hơn với người MSM. Trước đó 2 năm, một số bác sĩ tỏ thái độ không hợp tác, có lời nói và thái độ kỳ thị người đồng tính. Cả nhóm hy vọng sắp tới sẽ có trung tâm xét nghiệm dành riêng cho MSM vì khách hàng còn rụt rè, e ngại khi đi xét nghiệm ở các cơ sở y tế.

Hằng năm nhóm đều ra các chỉ tiêu về mặt tiếp cận cũng như chuyển gửi OCP để hoàn thành tốt công việc. Trung bình mỗi năm nhóm tiếp cận được khoảng 800 khách hàng, đồng thời chuyển gửi khoảng 70% đến các cơ sở tư vấn xét nghiệm.