Trung Đông:
10 năm không có Y.Rabin

Cuộc tuần hành ở Tel Aviv hôm 12.11, kỷ niệm 10 năm ngày mất của Y.Rabin.

10 năm sau khi bị một kẻ cực đoan ám sát, đối với đại đa số người dân Israel, cố Thủ tướng Yitzhak Rabin vẫn giữ nguyên vị trí là nhà lãnh đạo lỗi lạc nhất kể từ khi Nhà nước Do Thái được thành lập năm 1948 đến nay.

Tiến tạo hoà bình
Lễ kỷ niệm chính thức 10 năm ngày mất của cố Thủ tướng Rabin được tổ chức vào ngày 14.11 theo lịch Do Thái, mở đầu bằng lễ tưởng niệm trước ngôi mộ giản dị bằng đá cẩm thạch trắng tại Mount Herzl ở Jerusalem, với sự tham dự của đương kim Thủ tướng Israel Ariel Sharon cùng giới chức sắc đến từ khắp thế giới, gồm cả cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton và Ngoại trưởng Mỹ C.Rice (đang trong chuyến công du Trung Đông).

Để chuẩn bị cho sự kiện lớn này, nhà chức trách Israel đã tăng cường kiểm soát an ninh với sự hiện diện dày đặc của cảnh sát trên các đường phố. Các khu vực lớn ở Jerusalem và Tel Aviv đều được đóng cửa, giao thông tạm gián đoạn, Quốc hội Israel nhóm họp phiên đặc biệt vào lúc chiều tối, một trung tâm mang tên Yitzhak Rabin chính thức ra mắt ở Tel Aviv...

Được mệnh danh là "Vị tướng trở thành nhà kiến tạo hoà bình", trong bối cảnh vô cùng phức tạp khi giữ ghế Thủ tướng Israel 10 năm trước, ông Rabin không chỉ được nhiều người ngưỡng mộ mà còn trở thành mục tiêu thù ghét của không ít người ngay trong nội bộ đất nước mình, bởi quyết định ký kết Hiệp định Oslo năm 1993 về quyền tự trị của Palestine. Với sáng kiến hoà bình này, ông Rabin cùng Ngoại trưởng Israel thời đó là ông Shimon Peres (nay là Phó Thủ tướng) và Chủ tịch Palestine nay đã quá cố Yasser Arafat đã được đồng trao giải thưởng Nobel Hoà bình năm 1994.

Và một ngày đen tối trong lịch sử Israel đã diễn ra hôm 4.11.1995, khi ông Rabin bị Yigal Amir - một kẻ cuồng tín Do Thái - bắn chết, lúc ông vừa rời khỏi một cuộc diễu hành hoà bình ở Tel Aviv.

Cũng trong khuôn khổ các hoạt động tôn vinh Thủ tướng Rabin, hôm 12.11 tại Tel Aviv đã diễn ra một cuộc tuần hành hoà bình thu hút hơn 200.000 người tham gia. Những người tham dự hát những khúc ca hoà bình, đốt nến tưởng niệm và cùng bày tỏ hy vọng ký ức về Thủ tướng Rabin sẽ giúp khuấy động lại các nỗ lực mới thúc đẩy tiến trình hoà bình Israel - Palestine.

Di sản để lại
Cho tới nay, đa số dân chúng Israel vẫn coi vụ ám sát Thủ tướng Rabin là sự kiện quan trọng thứ ba trong lịch sử Nhà nước Do Thái, sau vụ Yom Kippur 1973 và cuộc chiến Trung Đông năm 1967.

Kết quả cuộc thăm dò dư luận mới nhất do Báo Maariv thực hiện cho thấy, 84% số người dân Israel tin rằng, ông Rabin vẫn là vị thủ tướng lỗi lạc nhất của đất nước họ. Và thực tế cho thấy, ngoài việc phải tính toán lại những cái giá quá đắt phải trả cho các vụ bắn giết kéo dài liên miên giữa Israel - Palestine suốt 10 năm qua, thì điểm cốt lõi nhất trong di sản mà ông Rabin để lại nay cũng đã được minh chứng. Đó chính là niềm tin của vị cố thủ tướng rằng, Nhà nước Do Thái nên từ bỏ dải Gaza và các khu vực khác ở bờ Tây - hai vùng lãnh thổ bị chiếm đóng khi ông Rabin còn là Tham mưu trưởng quân đội trong cuộc chiến Trung Đông năm 1967 - để đổi lấy một nền hoà bình thực sự là vô cùng cần thiết.

Tháng 9 vừa qua, đương kim Thủ tướng Sharon vốn từng chỉ trích mạnh mẽ quan điểm hoà bình này của ông Rabin, nay lại là người biến ước mơ của cố Thủ tướng Rabin thành sự thực, khi bất chấp mọi sức ép và đe doạ "bị biến thành mục tiêu ám sát" để thực thi kế hoạch triệt thoái khỏi dải Gaza và một phần bờ Tây. Linh Quyên (Theo AFP, BBC...)