Không ai trong chúng ta không biết rằng, mỗi đại hội của Ðảng đều đánh dấu một mốc mới trong quá trình phát triển. Xin thử nhìn lại bốn kỳ đại hội trong 20 năm gần đây.

Ðại hội VI đề ra đường lối đổi mới toàn diện. Ðại hội VII là đại hội của Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ. Ðại hội VIII khép lại những năm tháng khủng hoảng kinh tế - xã hội, mở ra thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ðại hội IX đề ra Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2001 - 2010, theo đó trong 10 năm đầu của thế kỷ mới, đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, tạo nền tảng để đến năm 2020, trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Ðặc điểm chung của các kỳ đại hội ấy là đại hội sau bao giờ cũng kế thừa và phát triển những gì đại hội trước đã đạt được, trong đó phát triển sáng tạo luôn luôn là động lực.

Ðại hội X của Ðảng hiển nhiên không ra ngoài quy luật ấy. Dấu ấn của Ðại hội X sẽ được khắc ghi bằng chính nghị quyết của Ðại hội và tác động của nó đến cuộc sống tương lai.

Trước hết, đó là cuộc tổng kết về đổi mới. Mục tiêu Ðảng ta đề ra có phần khiêm tốn: "Tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn của 20 năm đổi mới". Thật ra, tổng kết không dừng lại ở một số vấn đề. Tổng kết có tính toàn diện và sâu sắc.

Ðổi mới được xem xét như là một quá trình cách mạng, không chỉ từ khi Ðại hội lần thứ VI của Ðảng (năm 1986) đề ra đường lối đổi mới toàn diện, mà còn trước đó khá lâu, khi những nhân tố đổi mới đầu tiên vừa mới manh nha và được thể hiện bước đầu trong các nghị quyết của Ðảng, như Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương khóa IV, năm 1979.

Ðổi mới được khẳng định là đã đạt thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử, làm thay đổi sâu sắc bộ mặt của đất nước và xã hội ta, cải thiện rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ta. Từ tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội trầm trọng, bị bao vây và cấm vận ngặt nghèo, nước ta đã vượt qua những thời đại khó khăn nhất, để rồi vươn tới thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, mở rộng quan hệ ngoại giao với hầu hết các nước trên thế giới, bao gồm tất cả các nước lớn. Ðối với nhân dân ta, đổi mới là sự tiếp nối cuộc cách mạng vĩ đại của mình vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ mới. Ðối với thế giới, đó là một điều thần kỳ, một bước nhảy sáng giá của Việt Nam. Ðổi mới về mặt lý luận là một sáng tạo giúp chúng ta nhận thức ngày càng sáng tỏ hơn chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, như nhiều người nói, là con đường của Việt Nam và theo kiểu Việt Nam.

Thứ đến là, kiểm điểm và đánh giá 5 năm thực hiện Nghị quyết Ðại hội IX. Xuyên qua các dự thảo văn kiện của Ðại hội được thảo luận tại các đại hội đảng bộ các cấp từ cơ sở trở lên, có thể thấy rõ đó là một sự kiểm điểm và đánh gía nghiêm túc, khách quan, dám nhìn thẳng vào sự thật.

Sự thật là 5 năm qua, thời cơ và thách thức, thuận lợi và khó khăn đan xen nhau, trong đó nhiều lúc, nhiều nơi, thách thức và khó khăn là mặt nổi trội và khó lường trước được. Vậy mà trong những điều kiện ấy, ta vẫn tiếp tục đạt được nhiều thành tựu và tiến bộ trên tất cả các lĩnh vực từ kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh, đối ngoại đến xây dựng Ðảng và xây dựng hệ thống chính trị. Chính những thành tựu được đánh giá là rất quan trọng ấy đã góp phần đáng kể vào việc tạo ra những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử của 20 năm đổi mới.

Sự thật còn là những thành tựu đạt được vẫn dưới tiềm năng và cách xa yêu cầu của sự đi lên. Ðất nước vẫn còn trong tình trạng kém phát triển và nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn tại. Vó ngựa chưa tung cao là bởi còn nhiều cản trở. Cản trở khách quan cần phải được vượt qua bằng chính nỗ lực chủ quan. Những yếu kém và khuyết điểm chủ quan cần phải được khắc phục bằng quyết tâm cao của cả Ðảng, Nhà nước và nhân dân.

Ba là, xác định chủ đề Ðại hội. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương dự kiến rằng chủ đề gồm bốn thành tố gắn kết hữu cơ: 1) nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Ðảng; 2) phát huy sức mạnh toàn dân tộc; 3) đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới; 4) sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển.

Trong bốn thành tố đó, thành tố thứ tư "sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển" chính là mục tiêu mà đất nước cần và nhất định phải đạt tới trong thời kỳ 5 năm 2006 - 2010. Mặc dù dư luận nước ngòai coi "Việt Nam hiện nay đang ở trình độ các nền kinh tế của các con hổ châu Á hồi thập kỷ 90 của thế kỷ trước" (Newsweek, 28-11-2005), chúng ta vẫn thấy mục tiêu đề ra là bức thiết. Chỉ có đạt được mục tiêu ấy thì đến thời điểm kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, đất nước ta mới thật sự cất cánh, dân ta mới thật sự đi lên theo nhịp bước của thời đại.

Xuất phát từ mục tiêu, có thể nói ba thành tố đầu của chủ đề Ðại hội là ba nội dung quan trọng nhất, cũng là ba sức mạnh, ba động lực cơ bản để đạt tới cái đích đề ra.

Chủ đề của Ðại hội X phải chăng chính là bản thông điệp mà Ðảng muốn gửi đến toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta? Một bức thông điệp có sức cổ vũ mạnh mẽ trong mùa xuân Bính Tuất này!