Nỗi đau Yên Bái
Lưu Quang

Con người chưa thể chế ngự hoàn toàn được thiên nhiên, nhưng nếu biết cách chuẩn bị ứng phó thật chu đáo với những hiện tượng thiên nhiên bất thường (như lũ, lụt, động đất, sóng thần...), thì có thể sẽ giảm thiểu tối đa những thiệt hại do thiên nhiên gây ra. Còn ngược lại, khi có bất kỳ một sự lơi lỏng, mất cảnh giác nào, thiên nhiên sẽ để lại những thảm hoạ khôn lường. Bài học từ cơn bão số 7 vừa qua lại một lần nữa khẳng định điều đó.

Cơn bão số 7 đổ vào các tỉnh duyên hải, mang theo gió mạnh tới cấp 11 - 12. Nhưng nhờ có sự phòng chống chủ động từ trung ương cho tới các địa phương, nên suốt một dải bờ biển từ Quảng Ninh tới Thanh Hoá, bão chỉ làm chết 2 người, bị thương 10 người - những con số thiệt hại về người rất thấp so với trước đây. Đây là một thành tích của nước ta mà báo chí nước ngoài cũng phải khen ngợi.

Vậy mà khi tưởng đã suy yếu, đi sâu vào đất liền, tới mảnh đất Yên Bái đầu nguồn, bão lại gây ra hậu quả thật kinh hoàng khi cuốn trôi 34 con người. Như vậy là trong trận bão này, thương vong về con người từ riêng Yên Bái đã vượt nhiều lần thương vong của cả nước.

Một lãnh đạo tỉnh cho biết trước khi bão đến, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Yên Bái đã chuẩn bị phòng, chống bão số 7 rất chu đáo. Những công trình hạ tầng trọng yếu được gia cố, công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện nghiêm ngặt, người dân tại các địa bàn nguy hiểm đã được cảnh báo, sơ tán...

Nhưng lũ quét lại bất ngờ đổ xuống xã Cát Thịnh - một lòng chảo hiền hoà thuộc huyện Văn Chấn. Nhiều người nói từ năm 1968 đến giờ, tại khu vực này không hề có lũ quét. Cũng không hề có dấu hiệu nào cho thấy trong bão số 7 này, lũ quét có thể xảy ra ở đây. Chính vì vậy, khi lũ đến, chính quyền bất ngờ - như một vị lãnh đạo tỉnh thừa nhận, người dân trở tay không kịp, và thương vong đã trở nên nặng nề không đáng có như đã nói ở trên.

Từ đầu năm đến nay, đây không phải là trận lũ quét đầu tiên gây thiệt hại về người xảy đến với Yên Bái. Còn nhớ sau trận lũ quét tháng trước ở ngay thị xã làm chết 7 người, công luận đã nói rất nhiều về việc cần thiết phải có thêm những hệ thống quan trắc, dự báo, cũng như lâu dài hơn là thay đổi tập quán sống, quy hoạch phân bố dân cư tại tỉnh miền núi này. Nhưng "cái khó bó cái khôn", bài toán kinh phí không cho phép Yên Bái thay đổi ngay mọi thứ trong một sớm một chiều.

Đây quả thực là nỗi đau lớn với Yên Bái - một trong những tỉnh nghèo nhất nước, GDP đầu người chỉ đạt 300USD/năm, với gần 9% số hộ là hộ nghèo đói. Hôm nay, tỉnh nghèo này lại đang phải vật lộn với những hậu quả nặng nề của lũ quét. Thật không nên không phải khi xát thêm muối vào vết thương lúc này. Nhưng dù sao vẫn phải nhắc lại: Không thể lơi lỏng, không thể "bị bất ngờ" trước thiên nhiên mãi được!