Sửa lỗi hệ thống

Lê Thanh Phong
Tiếp xúc với đại diện cử tri tại Hải Phòng tuần trước, Chủ tịch Nước Trần Đức Lương nói: "Cần phải rút ra những kết luận mang tính chung để ngăn ngừa từ gốc, sửa sai những lỗi có tính hệ thống trong công tác cán bộ của Đảng, nếu không sẽ còn có những vụ tham nhũng khác".

Cũng trong ngày hôm đó, trong buổi gặp gỡ doanh nghiệp tại Tân Cảng Sài Gòn, ông Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM kêu gọi: "Chúng tôi rất biết ơn nếu các doanh nghiệp chỉ đạo cho nhân viên mình không kẹp tiền vào hồ sơ khi làm thủ tục hải quan". Phát biểu về việc sửa lỗi hệ thống của Chủ tịch Trần Đức Lương là vấn đề đặt ra rất lớn, nhưng đối chiếu với câu chuyện xin đừng kẹp tiền của ông cục trưởng, tưởng cũng có mối liên hệ cần phải bàn.

Xin thưa với các ông cán bộ thích nhận phong bì, không có bất cứ doanh nghiệp nào tự dưng lại chỉ đạo cho nhân viên của mình lấy tiền cho không quý vị. Rất nhiều doanh nghiệp làm thủ tục phải kẹp tiền theo hồ sơ để cúng cho nhân viên hải quan. Họ làm thế bởi nếu chậm một ngày, đôi khi phải trả giá trong kinh doanh, và điều này đã từng xảy ra với nhiều doanh nghiệp. Họ đút tiền cho hải quan, nhưng không phải do sáng kiến của họ, càng không phải do tấm lòng thương người của họ, mà họ bị ép buộc phải làm như vậy. Cho nên, ngược lại với câu nói đầy trách nhiệm của ông cục trưởng, cộng đồng các doanh nghiệp cũng xin được thưa rằng: "Chúng tôi rất biết ơn ông nếu ông chỉ đạo cho nhân viên của mình không cầm tiền, không nhũng nhiễu doanh nghiệp nữa".

Không phải chỉ đối với ngành hải quan, một bộ phận người làm việc trong các cơ quan nhà nước tự thấy mình là quan chức. Thay vì nhận thức mình là công chức, thực hiện một công việc chuyên nghiệp của cơ quan công quyền và được Nhà nước trả lương, thì họ lại cho rằng mình là những ông quan. Ở các cửa công, có thể thấy một nhân viên quèn cũng quát nạt dân, còn chuyện hành dân, hành doanh nghiệp thì quá phổ biến, dân kêu khản cổ, báo chí tốn bao giấy mực cũng không có kết quả.

Tệ nạn tham nhũng, quan liêu, nền hành chính rối rắm được các nhà nghiên cứu cho rằng xuất phát từ lỗi của hệ thống. Nên với nạn cửa quyền, nhũng nhiễu, hành hạ công dân và doanh nghiệp cần phải sửa chữa từ lỗi của hệ thống, chứ không phải bằng biện pháp cá biệt hoặc lời kêu gọi chung chung. Cụ thể là phải xây dựng chính quyền, trong đó những người thừa hành công vụ là những công chức, trình độ chuyên môn và tính chuyên nghiệp cao, kèm theo đó là có thu nhập cao để bảo đảm cuộc sống và để dưỡng liêm.

Hệ thống này phải được xây dựng hoàn chỉnh, hiện đại, tư duy tiến bộ và được vận hành trên cơ sở pháp luật, không có bất cứ một cá nhân, tổ chức nào được đứng trên pháp luật có quyền can thiệp. Không sửa được lỗi hệ thống thì sai lầm và tiêu cực tiếp tục phát sinh, và chuyện kêu gọi "đừng kẹp tiền" như trên chỉ là chuyện của những người thích đùa.