Thời gian này, đến các công ty lữ hành, nhất là các công ty lữ hành Hàn Quốc có văn phòng đặt tại Việt Nam, khách du lịch dễ dàng “đặt” một suất hướng dẫn viên người Hàn Quốc.

Mượn danh, mượn thẻ hành nghề

Đầu tiên phải kể đến chuyện “giành đất” làm ăn với các hướng dẫn viên người Việt. Do nguồn khách Hàn Quốc đến Việt Nam hiện nay chủ yếu do các công ty lữ hành Hàn Quốc có văn phòng đại diện tại Việt Nam thực hiện. Để hướng dẫn các đoàn khách Hàn, các công ty này thường sử dụng hai hướng dẫn viên, trong đó có một người Hàn và một người Việt. Hoàng Thanh, một hướng dẫn viên du lịch ở Hà Nội cho biết: “Theo lý thuyết, chúng tôi sẽ là người dẫn chính, còn hướng dẫn viên người Hàn chỉ có nhiệm vụ dịch lại từ tiếng Anh sang tiếng Hàn. Song thực tế chúng tôi chỉ là phụ”.

Mạnh Tùng, 30 tuổi, hướng dẫn viên của một công ty lữ hành lớn vào loại nhất nhì ở Việt Nam, không ngại nói thẳng ra bản chất vấn đề: “Thực tế các công ty lữ hành và hướng dẫn viên Hàn Quốc thuê chúng tôi chỉ là mượn danh, mượn thẻ để hoạt động thôi. Mỗi khi đoàn thanh tra du lịch xuất hiện thì họ yêu cầu chúng tôi phải chìa thẻ ra và lúc đó hướng dẫn viên Hàn sẽ đóng vai khách du lịch. Nhưng thanh tra đi rồi thì chúng tôi lại trở thành người thừa vì mọi việc hướng dẫn viên người Hàn đều tranh làm cả. Dẫn khách đi đâu, làm gì là quyền của họ. Chuyện các công ty bảo họ phiên dịch lời tiếng Anh của chúng tôi thì càng ngụy tạo vì hầu hết các hướng dẫn viên tiếng Hàn mà tôi và bạn bè tôi từng tiếp xúc đều nói tiếng Anh rất kém.

Hướng dẫn viên người Việt thực sự là một cái bóng trong mỗi đoàn khách người Hàn.” Dĩ nhiên, tiền thù lao trả cho mỗi hướng dẫn viên Việt Nam cũng bị vẹt đi nhiều do phải san cho hướng dẫn viên Hàn Quốc. Thông thường, mỗi ngày dẫn khách các hướng dẫn viên sẽ được công ty lữ hành trả 300-450 nghìn đồng. Nhưng theo nhiều hướng dẫn viên cho biết, khi công ty lữ hành “gài” thêm một hướng dẫn viên Hàn Quốc thì mỗi hướng dẫn viên người Việt chỉ được trả 100.000-150.000 đồng/ngày, số còn lại thuộc về hướng dẫn viên Hàn Quốc.

Những ảnh hưởng xáo trộn thị trường

Những hướng dẫn viên du lịch người Hàn còn đang gây ra một sự xáo trộn lớn trong hoạt động kinh doanh du lịch của nước ta. Ông Trần Đình Hoà, Trưởng phòng Kế hoạch - Đầu tư Tổng công ty Du lịch Hà Nội, cho biết: “Ngành du lịch hiện nay đang xuất hiện hiện tượng hướng dẫn viên Hàn câu nối với hàng trăm nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi giải trí... của người Hàn Quốc đang làm ăn ở Việt Nam để tự tổ chức tour, săn tìm khách từ Hàn Quốc đưa sang Việt Nam”.

Để hợp thức hóa, khi khách sang đến nước ta, các hướng dẫn viên và công ty lữ hành Hàn “nguỵ trang” bằng cách thuê một hướng dẫn viên người Việt đi theo, rồi tha hồ muốn làm gì thì làm. Điều này vô cùng bất cập, bởi lượng khách Hàn vào Việt Nam được coi là đông thứ hai sau Trung Quốc nhưng thực tế người Việt mình được hưởng lợi không được bao nhiêu. Bởi cái gì bây giờ cũng của Hàn Quốc: nhà hàng, khách sạn Hàn Quốc, đến hướng dẫn viên cũng của Hàn Quốc. Một điều nữa khiến rất nhiều người lo ngại là giá trị văn hoá lịch sử, đất nước, con người Việt Nam có nguy cơ bị méo mó khi những hướng dẫn viên Hàn Quốc không thực sự hiểu sâu, chính xác về đất nước ta.

Lâu nay, chúng ta vẫn kêu ca về tình trạng hướng dẫn viên người Việt chưa hiểu hết được chiều sâu lịch sử, văn hoá của nước ta, nói gì người Hàn. Hoàng Thanh kể cho chúng tôi một chuyện bức xúc là hướng dẫn viên người Hàn thường bảo khu phố cổ Hà Nội nhiều cướp giật, nghiện hút; các cửa hàng hay “chém giá” và bán toàn hàng dởm. Họ nói vậy không phải vì thiếu tri thức mà vì lợi nhuận. Họ muốn khách không mua sắm, ăn uống ở đây mà đến các cửa hàng, nhà hàng, khách sạn... đã được móc ngoặc trước để ăn hoa hồng”.

Thậm chí, một quan chức của Tổng cục Du lịch cũng xót xa khi kể đã từng gặp trường hợp khách Hàn Quốc trên đường tới Hạ Long hỏi tại sao lại có những người Việt Nam đội nón, trùm khăn kín mặt thì được các hướng dẫn viên Hàn Quốc trả lời không đùa rằng ở Việt Nam có rất nhiều... mafia!

Những giải pháp tình thế về quản lý

Ông Trần Hữu Bình, Phó giám đốc Sở Du lịch Hà Nội khẳng định, hiện nay các hướng dẫn viên Hàn Quốc tác nghiệp tại Việt Nam là hoàn toàn trái pháp luật, vì theo Pháp lệnh Du lịch và Luật Du lịch đã ban hành thì hướng dẫn viên ở Việt Nam phải có quốc tịch Việt Nam, ngoài ra đều phạm luật.

Tuy nhiên, vấn đề hóc búa là nước ta đang thiếu hướng dẫn viên tiếng Hàn trầm trọng. Theo số liệu của Sở Du lịch Hà Nội, đến nay miền Bắc mới chỉ có 12 hướng dẫn viên tiếng Hàn trong tổng số gần 1.000 hướng dẫn viên các thứ tiếng. Trong khi đó, số lượng khách Hàn vào Việt Nam đang bùng nổ. Chỉ tính riêng khu vực Hà Nội, theo số liệu thống kê của Sở Du lịch Hà Nội, từ đầu năm 2005 đến nay đã có hơn 74.000 lượt khách Hàn vào các tỉnh phía Bắc. Con số này trên cả nước lên đến hàng trăm nghìn lượt. Sự bùng nổ này do nhiều nguyên nhân như: nước ta bỏ visa với thị trường Hàn Quốc, các chuyến bay giữa Việt Nam với Hàn Quốc được gia tăng, trong khi Việt Nam vẫn nổi lên là một điểm đến an toàn, thân thiện... Sự gia tăng đột ngột lượng khách Hàn trong khi nước ta thiếu hướng dẫn viên tiếng Hàn trầm trọng là cơ hội để hướng dẫn viên Hàn Quốc thi nhau tràn vào Việt Nam.

Để giải quyết tình trạng trên, một chuyên gia của Sở Du lịch Hà Nội cho rằng mặc dù luật quy định trên lãnh thổ Việt Nam thì hướng dẫn viên phải là người Việt Nam, nhưng trong thời điểm hiện nay nên có giải pháp linh hoạt là tập hợp các hướng dẫn viên Hàn Quốc lại, đào tạo họ để họ hiểu rõ hơn về phong tục, văn hoá, luật pháp của Việt Nam, đồng thời yêu cầu họ ký hợp đồng với các công ty lữ hành quốc tế của Việt Nam cũng như tuân thủ một số quy định theo pháp luật trong khi tác nghiệp tại Việt Nam. Có thể cấp thẻ tạm thời cho họ trong giai đoạn “chúng ta chưa chủ động được nguồn hướng dẫn viên tiếng Hàn”.