Theo đông y, đậu xanh vị ngọt mát, hơi tanh, có tác dụng giải nóng, tiêu khát, trừ bỏ phù thũng, lợi tiểu, chữa lở loét...

Giá đỗ là hạt đậu xanh ủ lên mầm. Giá đỗ có vị hơi nhạt, hơi the, tính mát, tác dụng vào hai kinh bàng quang và tỳ. Giá đỗ có tính thanh nhiệt, giải độc, chỉ khát. Ngoài ra, giá đỗ còn cung cấp vitamin C và E.

Cháo đậu xanh: Đậu xanh xay ra nấu cả vỏ cùng gạo. Đây là món ăn rất tốt cho mùa hè. Có thể ăn cháo đậu xanh với đường hay muối. Cháo đậu xanh trị tiêu khát, uống nhiều nước, giải độc, nóng, lợi tiểu, thanh nhiệt, hạ khí.

Có thể kết hợp đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, mỗi thứ 30g nấu chung với cam thảo, ăn cả bã lẫn nước. Một liệu trình khoảng 7 ngày có thể tránh được các chứng bệnh mùa hè (giải cảm, say nắng...).

Đậu tương chứa 40% protit, 20% lipit. Người ta cho rằng đậu tương là “thịt chay” vì thế nên chỉ dùng ở mức độ vừa phải. Ngoài ra, trong đậu tương có rất nhiều muối khoáng và các vitamin B1, B2, E...
Đậu phụ là chế phẩm được làm từ đậu tương. Đậu phụ vị ngọt, tính mát, nhuận tràng, bổ trong, giải độc. Đậu phụ thích hợp với mọi lứa tuổi, là món ăn chủ đạo trong ăn chay.
Giá đậu nành: Đối với phụ nữ, ăn giá đậu nành xào tái, thêm một chút gừng có thể cải thiện được mái tóc, làm cho mái tóc trở nên óng mượt và còn có thể làm giảm béo, vì trong giá đậu nành có rất nhiều vitamin C, caroten, chất khoáng.
Cháo đậu tương: Đậu tương ngâm nước, đãi sạch vỏ, cùng với một ít gạo nấu nhừ thành cháo. Cháo đậu tương giúp nhuận phế, tiêu đầy trướng hơi, lợi tiểu.
Đậu tương là thức ăn rất cần thiết cho trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ chậm phát triển; người bị bệnh tiểu đường, bệnh gút.

Đậu đen vị ngọt, tính hàn, bổ thận, gan, máu. Đậu đen trị được nhiều bệnh như trừ phong nhiệt, giải độc, giải nhiệt và dùng làm thuốc bổ dưỡng. Đậu đen rất thích hợp với người thận yếu hư, suy nhược khi cảm nặng, là món ăn giải nhiệt rất tốt cho mùa hè.

Cháo đậu đen: Đậu đen ngâm nước 2 giờ, cho thêm một ít gạo nấu nhừ thành cháo, ăn nóng hay nguội tùy thích. Ăn kết hợp với đậu phụ rán và cà pháo muối sẽ ngon hơn. Đây là món ăn giúp lợi tiểu, giải nhiệt rất tốt và thích hợp với mọi lứa tuổi.

Chữa kiết lỵ: Đậu đen, muối rang, nước rau má. Đậu đen rang cháy tán thành bột trộn với muối rang. Khi uống kết hợp với nước rau má tươi cô đặc. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 40g.
Đại tiện ra máu: Đậu đen tươi nấu chín, không cho thêm đường hay muối, ăn cả bã lẫn nước, rất hiệu nghiệm. Hoặc: đậu đen, củ mài, quế chi, đại hồi rang chín, tán nhuyễn thành bột mịn. Ăn hằng ngày vào buổi sáng và tối, mỗi lần ăn một chén con, có thể cho thêm đường.

* Đậu đỏ: Có tên là xích đậu. Theo y học cổ truyền, đậu đỏ vị ngọt chua, tính bình, không độc. Đậu đỏ trị được các chứng mụn lở, thủy thũng, đi tả, đau buốt cơ thể, nôn mửa...

Cháo đậu đỏ: Giúp tiêu phù, lợi tiểu, tránh độc. Cháo đậu đỏ nấu như cháo đậu xanh, đậu đen.

Đậu đỏ trị chứng quai bị: Một vốc đậu đỏ tán thành bột mịn rồi trộn với lòng trắng trứng thêm một ít giấm, xoa đều lên vùng da bên sưng nề.

Đậu đỏ trị chứng u, nhọt mới phát: Đậu đỏ tán bột trộn với nước bôi lên nhọt mới sưng sẽ khỏi.

Bác sĩ NGUYỄN NGHIÊM
Theo Sức khoẻ đời sống