Quạt lạnh (quạt hơi nước, quạt thổi đá) có cấu tạo gồm một thùng chứa nước hoặc đá lạnh, màng thẩm thấu nước và một quạt nhỏ để tạo thổi hơi nước ra ngoài tạo nên một luồng khí mát lạnh. Quạt lạnh có thể làm không khí trong căn phòng của bạn trở nên mát mẻ rất nhanh, có khi còn nhanh hơn cả máy điều hòa nhiệt độ. Thiết bị này có thể được đặt ở bất kỳ đâu trong nhà bạn và cách thức sử dụng rất đơn giản. Giá cả của sản phẩm chỉ từ 1-2 triệu, không đắt hơn chiếc quạt điện thông thường bao nhiêu, mà điện năng tiêu thụ thì cũng chỉ gần như quạt thường. Chính vì vậy, chúng đang trở thành "điểm ngắm" của nhiều gia đình khi lựa chọn một sản phẩm chống nóng trong mùa hè năm nay.

Tuy nhiên, chính ưu điểm nổi trội nhất lại cũng là nhược điểm lớn nhất của loại quạt này là chúng sử dụng hệ thống làm mát bằng hơi nước. Nếu sử dụng điều hòa nhiệt độ, không khí sẽ khô hơn khi nhiệt độ hạ xuống, thì khi quạt lạnh hoạt động, độ ẩm trong không khí sẽ tăng lên. Mùa hè ở nước ta, cùng với cái nóng nung người thì độ ẩm trong không khí vốn đã rất cao, có khi lên đến hơn 90%. Dùng quạt lạnh lâu ngày, độ ẩm trong căn phòng có thể trở nên bão hòa, tạo điều kiện cho nấm mốc, các loại vi khuẩn, vi trùng có hại cho sức khỏe phát triển rất nhanh. Đây là nguyên nhân gây nên nhiều bệnh mãn tính ở đường hô hấp, dị ứng hay các bệnh ngoài da...

Mùa hè lại là mùa dịch bệnh. Màng thẩm thấu của quạt lạnh lại làm bằng vải nên lồng quạt luôn ẩm ướt. Đây chính là "ổ" để vi khuẩn, nấm mốc sinh sôi rồi phát tán theo gió quạt, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng. Chính vì vậy, ngoài việc lựa chọn những nhãn hiệu quen thuộc và có phiếu bảo hành rõ ràng khi mua sản phẩm, bạn nên thận trọng khi sử dụng loại quạt lạnh với chức năng làm mát bằng hơi nước. Tốt nhất là phải tuyệt đối tuân theo hướng dẫn sử dụng riêng của từng loại, theo các bước:

- Để tránh mùi nấm mốc và vi khuẩn gây bệnh tiềm ẩn phát triển ngay từ đầu, khi mới mua về tốt nhất là bạn nên chạy quạt không có nước trong khoảng 1-2 giờ, sau đó mới cho nước hoặc đá để quạt hoạt động đúng chức năng.

- Trước mỗi lần sử dụng phải kiểm tra mực nước trong bình chứa, không để quá đầy hoặc quá thiếu. Quá thiếu nước có thể làm hỏng máy. Còn đầy quá có thể làm tích nước trong bình sau khi sử dụng, rất dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

- Khi đang sử dụng không được di chuyển máy vì có thể làm đổ nước gây chập điện.

Sử dụng đúng điện áp ghi trên máy và khi không sử dụng nên rút dây điện ra khỏi nguồn điện, tránh sự cố có thể do đổ máy.

- Thường xuyên thay nước và lau rửa định kỳ lưới lọc chắn bụi, màn thấm nước, bình đựng nước... tránh gây nghẹt các bộ phận của quạt. Ngoài ra, cũng cần lưu ý nên để quạt hoạt động trong không gian rộng và thoáng, không nên sử dụng trong phòng kín. Không nên để gần các vật dụng khác vì hơi ẩm tỏa ra có thể bám vào các đồ vật khác, tạo môi trường cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển nhanh. Nếu nhà có trẻ con dưới 2 tuổi thì tốt nhất là không nên dùng quạt thổi hơi nước.

Gần đây, để khắc phục tình trạng độ ẩm trong phòng quá cao do sử dụng quạt lạnh, các nhà sản xuất đã đưa ra nhiều cải tiến như: thiết kế thêm bộ điều khiển có hiển thị độ ẩm, định giờ hoạt động, định lượng gió, báo nhiệt độ... đồng thời, gắn thêm màng lọc phụ để tăng khả năng lọc không khí và dễ tháo lắp để vệ sinh. Nguồn làm lạnh bằng nước hoặc nước đá cũng được thay thế bằng bộ tích lạnh, vừa có tác dụng làm mát, lại vừa làm độ ẩm trong không khí không tăng cao. Bộ tích lạnh này thường là một loại dung dịch có khả năng tích lạnh nhanh, được đóng trong các bình nhựa (bạn có thể nhìn thấy những bộ tích lạnh trong siêu thị với cái tên đá khô, hay đá không tan). Bình thường bạn chỉ cần đặt chúng trong ngăn đá tủ lạnh, dung dịch sẽ đông cứng lại. Khi sử dụng quạt lạnh, bạn chỉ cần xếp bình tích lạnh vào thùng cho quạt hoạt động. Hơi lạnh sẽ tỏa ra sẽ không kèm hơi nước nên không khí thì vẫn mát mà độ ẩm sẽ không tăng. Bình tích lạnh này có thể sử dụng nhiều lần nên bạn cũng không cần lo lắng lắm về chi phí. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý là không được làm thủng hay mở nắp bộ tích lạnh. Dung dịch bên trong bình tích lạnh nếu bị đổ ra hoặc bị hao hụt sẽ không còn tác dụng cung cấp độ lạnh cho hoạt động của quạt