Rất nhiều cuộc chuyển viện ở Việt Nam không hề có nhân viên y tế đi theo. Có trường hợp theo xe chuyển viện, nhưng chỉ ngồi ở phía đầu xe, bệnh nhân đã chết từ lâu mà họ không hề hay biết.

Bác sĩ Phạm Lê An, người công tác gần 20 năm tại khoa Cấp cứu của Bệnh viện Nhi đồng 2 TP HCM, đã chứng kiến, tiếp nhận nhiều cuộc chuyển viện cho biết: "Chuyển viện là một khâu rất quan trọng trong điều trị, nhưng ở nước ta hầu như bị bỏ ngỏ, không được quan tâm. Nhiều cuộc chuyển viện có ảnh hưởng rất lớn đến chuyện sống, chết của bệnh nhân, thế nhưng từ các tuyến dưới lên bệnh viện tuyến trên hầu như không hề có bác sĩ đi kèm. Đa số nhân viên hộ tống theo xe chuyển bệnh nhân không được huấn luyện về vận chuyển an toàn". Theo bác sĩ An, qua khảo sát, chỉ có 27% bệnh nhi được theo dõi trong suốt quá trình chuyển viện, vì phần lớn nhân viên chuyển viện chỉ ngồi ở trước xe! Ngoài ra, về phương tiện cấp cứu, gần 30% cuộc chuyển viện không hề mang theo một thứ dụng cụ y tế nào, chỉ có gần 4% mang đầy đủ trang thiết bị cấp cứu cần thiết.

Những trường hợp có mang dụng cụ thì thường chỉ là cái ống nghe, máy đo huyết áp. Một số dụng cụ cấp cứu cần thiết như bộ đặt nội khí quản, máy giúp thở... rất ít được mang theo. Thuốc dùng cho cấp cứu cũng chỉ có trong khoảng 33% cuộc chuyển viện. Thực trạng đó dẫn đến hậu quả là nhiều cuộc chuyển viện có biến cố xảy ra trên đường đi nhưng không xử trí được. 88% trường hợp chuyển viện chỉ phát hiện được biến cố trên bệnh nhân khi đến nơi; gần 10% số bệnh nhân tử vong ngay khi đến khoa cấp cứu tuyến trên và gần 4% trường hợp chết 24 giờ sau đó...

Bác sĩ Bùi Quốc Thắng thuộc khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 1 nói: "Hãn hữu lắm chúng tôi mới tiếp nhận bệnh nhân chuyển từ tuyến dưới lên có bác sĩ đi kèm, thường đó là người nhà của bác sĩ, hoặc phải trả tiền cho bác sĩ!". Bác sĩ Thắng cũng xác nhận rằng, gần 20%cuộc chuyển viện hoàn toàn không có nhân viên y tế đi theo, hoặc có nhưng ngồi ở đầu xe nên bệnh nhân chết mà khi đến nơi mới biết. "Những lúc như vậy, nhân viên chuyển bệnh thường chạy vào nói nhỏ với chúng tôi, bảo nói với người nhà rằng bệnh nhân mới vừa chết, để họ khỏi la lối" - bác sĩ Thắng bức xúc kể.

Một thực trạng khác cũng rất đáng lưu ý là, một số nơi vì sợ chịu trách nhiệm, vì lý do thành tích, ngại bệnh nhân chết tại bệnh viện mình nên áp dụng phương pháp "hốt" và "chạy"; có nghĩa là khi nhận những trường hợp nguy cấp là "đẩy" bệnh nhân đi ngay mà không cần biết làm như vậy là rất nguy hiểm. Nghiên cứu của Bệnh viện Nhi đồng 1 vừa qua cũng cho thấy, chỉ có 58% số bệnh nhi được xử trí ban đầu trước khi chuyển đến Nhi đồng 1; trong khi việc xử trí, ổn định bước đầu cho người bệnh trước khi chuyển quyết định tới 3/4 khả năng sống còn cho họ. Bác sĩ Tôn Thất Quỳnh Ái, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, cho rằng, các đơn vị tuyến dưới cần tiên lượng trước những tình huống xấu xảy ra khi chuyển bệnh nhân. Nhiều trường hợp phải xử trí tại chỗ thật tốt trước khi chuyển, những bệnh nặng phải có bác sĩ đi theo để không có sự cố đáng tiếc (chết trên đường chuyển, hoặc khi vào tuyến trên thì bệnh quá trầm trọng).

Chuyển bệnh nhân lên tuyến trên nhưng không ghi đầy đủ thông tin về bệnh tật hoặc ghi rất sơ sài cũng là một tình trạng rất phổ biến. Có trường hợp do không có đủ xe cấp cứu, nên phải thuê xe từ bên ngoài để chuyển bệnh trong khi những xe ấy không được trang bị một số phương tiện cấp cứu cần thiết. Theo bác sĩ Phạm Lê An thuộc Bệnh viện Nhi đồng 2, tại nước ngoài, phương tiện chuyển viện rất được coi trọng. Không những thế, ngay cả người tài xế xe cứu thương cũng được đặc trách chỉ chạy một tuyến đường để đạt được tốc độ di chuyển nhanh nhất, nhưng không ảnh hưởng đến người bệnh trong lúc chuyển viện.

(Theo Thanh Niên)