"Tôi nghe nói rau đắng có thể chữa được chứng tiểu buốt và giải độc nhưng không rõ cách dùng. Xin bác sĩ vui lòng hướng dẫn chi tiết về liều lượng và cách dùng".

Trả lời:

Rau đắng còn gọi là biển súc, cây càng tôm, cây xương cá. Tên khoa học Polygonum aviculare L. Thuộc họ Rau răm Polygonaceae.
Cây cỏ nhỏ, mọc bò, thân và cành mọc tỏa tròn gần sát mặt đất, màu đỏ tím, đôi khi mọc cao tới 10-30 cm. Lá nhỏ, mọc so le, có bẹ chìa. Phiến lá dài 1,5-2 cm, rộng 0,4 cm. Hoa nhỏ, màu hồng tím, mọc tụ từ 1 đến 5, thường 3-4 hoa ở kẽ lá. Quả ở cạnh, chứa một hạt đầu đen. Mùa hoa từ tháng 5-6, kéo dài suốt mùa hè.

Theo A. Pételot (1954), cây không thấy mọc ở Việt Nam mà chỉ thấy bán cây khô tại các hiệu thuốc Đông y và nhập của Trung Quốc. Nhưng thực tế đã phát hiện thấy cây mọc ở nhiều tỉnh, thành như Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Bắc Giang và ngay cả Hà Nội, tại những nơi ẩm như ruộng bỏ hoang, lòng suối cạn, có người trồng một số ít quanh nhà dùng làm thuốc. Trồng bằng hạt cây non. Thường người ta thu hái toàn cây (cả rễ) vào mùa xuân và mùa hạ. Dùng tươi hay phơi khô dùng dần. Không phải chế biến gì đặc biệt.

Trong tài liệu cổ, rau đắng (biển súc) có vị đắng, tính bình, không độc; tác dụng lợi tiểu, sát trùng, dùng trong những trường hợp thấp nhiệt, lâm bệnh, ác thương. Trong nhân dân: Rau đắng được dùng làm thuốc lợi tiểu, chữa tiểu buốt, sỏi thận, giải độc, chữa rắn cắn, mụn nhọt, vàng da. Ngày dùng 6-12 g (khô) dưới dạng thuốc sắc. Có thể dùng tươi, sao khô rồi sắc uống. Dùng ngoài giã nát đắp không kể liều lượng.

Đơn thuốc có rau đắng:

Ngày uống 12 g rau đắng phơi hay sấy khô dưới dạng thuốc sắc. Chữa tiểu tiện khó khăn, tiểu buốt, tiểu ra sỏi cạn.

Rau đắng khô 12 g, hoạt thạch 10 g, mộc thông 5 g, xa tiền thảo (cây mã đề) 8 g, nước ba bát, sắc còn một bát. Chia 3 lần uống trong ngày. Chữa viêm bàng quang, viêm đường tiểu tiện, tiểu buốt.

GS Đỗ Tất Lợi, Sức Khỏe & Đời Sống