"Làn sóng" các doanh nghiệp đóng cửa hoặc tạm ngưng hoạt động tại TPHCM đang có chiều hướng gia tăng. Thiếu hụt đơn đặt hàng là nguyên nhân chính - Hàng ngàn công nhân mất việc - Dự báo, sắp tới tình hình sẽ càng khó khăn hơn

Công nhân Công ty Aura Lingerie (quận Thủ Đức-TPHCM) hoang mang khi nghe tin công ty đóng cửa. Ảnh: N.V.B

Tết đã cận kề nhưng 400 công nhân (CN) Công ty Phú Hữu (huyện Bình Chánh -TPHCM) đã phải nghỉ chờ việc gần 2 tháng nay. Gần 800 triệu đồng tiền lương của CN đến nay vẫn chưa được thanh toán. Nhiều CN lo lắng: “Không biết có tiền để về quê hay không, nói gì đến thưởng Tết”. Chỉ trong tuần qua, hàng chục doanh nghiệp (DN) cũng lâm vào tình cảnh tương tự.

Đơn hàng ngày càng khan hiếm

Tại huyện Hóc Môn –TPHCM, sau khi các công ty Youg Sheng, Thanh Phong, AirCamp gặp khó khăn phải đóng cửa hoặc thu hẹp sản xuất làm cho hơn 700 CN bị mất việc, sáng 15-12, thêm một DN có vốn đầu tư nước ngoài “bắn tiếng” với LĐLĐ huyện sẽ tạm ngưng một chuyền sản xuất, cho 200 CN nghỉ việc. “Làn sóng” các DN đóng cửa hoặc tạm ngưng hoạt động tại TPHCM có chiều hướng gia tăng. Thiếu hụt đơn hàng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên. Qua khảo sát của LĐLĐ các quận, huyện: 90% các DN đóng cửa từ đầu quý III/2008 đến nay tập trung vào các DN ngành dệt may, giày da.

Khi được hỏi về khả năng DN sẽ hoạt động trở lại, đại diện Công ty TNHH AirCamp (100% vốn Hàn Quốc) than: “Đơn hàng đều do đối tác đưa đến, chúng tôi chỉ may gia công. Nay, đối tác không đặt hàng nữa thì đành đóng cửa DN”. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình cảnh mất việc của 480 CN Công ty TNHH Aura Lingerie (100% vốn Hồng Kông, quận Thủ Đức - TPHCM) vào cuối tháng 11-2008. Trong thông báo gởi các cơ quan chức năng, công ty cho biết không thể “cầm cự” nổi, bởi khách hàng cũng gặp khó khăn. “Không đóng cửa thì phải trả lương chờ việc cho CN, trong khi khả năng hoạt động trở lại rất mong manh”- đại diện phòng nhân sự công ty cho biết như vậy.

Tình trạng đóng cửa trong thời điểm cận Tết gây khó khăn rất lớn đến đời sống CN. Giám đốc một DN tại quận 12 - TPHCM buồn rầu: “Nhìn CN mất việc cận Tết, chúng tôi cũng thấy có lỗi. Nhưng đến hôm nay mà tiền các đơn hàng của tháng 10-2008 vẫn chưa được đối tác nước ngoài thanh toán thì làm sao dám giữ CN?”. Cái khó của DN là nếu không tiếp tục gia công thì sợ nợ cũ khó đòi nhưng tiếp tục làm thì thiếu tiền lo cho CN.

Cầm cự không nổi

Đáng buồn là trong số các DN gặp khó khăn, phải đóng cửa, ngừng sản xuất, có không ít DN trước đây hoạt động ổn định, chăm lo tốt cho CN. Điển hình là Công ty Phú Hữu (huyện Bình Chánh –TPHCM). Mười năm qua, CN được chăm lo tốt, gắn bó nhưng nay cũng phải ngậm ngùi ra đi. Ngay DN ở các KCX-KCN TPHCM, vốn có nguồn hàng ổn định thì nay cũng có gần 20 DN thu hẹp sản xuất làm cho hơn 6.000 CN bị mất việc, chờ việc. Nhiều công ty phải cho CN nghỉ chờ việc với mức lương rất thấp, không trang trải nổi cho cuộc sống.

Tại Công ty Giấy Nhất Huê (KCN Tân Tạo –TPHCM), nhiều năm qua, sản xuất rất ổn định nhưng tại thời điểm này cũng phải tạm ngưng sản xuất. Gần 50 CN phải đi làm phụ hồ, làm việc lặt vặt khác sống qua ngày chờ công ty sản xuất trở lại. Công ty Liên doanh Choong - Nam Việt Thắng, giữa tháng 8-2008, do không xuất được hàng, 750 CN chỉ được làm việc 3 ngày/tuần. Công việc không ổn định dẫn đến thu nhập bấp bênh, đã có gần 200 CN xin nghỉ việc.

Ông Trần Minh Vũ, Chủ tịch LĐLĐ quận Tân Phú, cho biết trên địa bàn quận có khoảng 20 DN khó khăn, ít có khả năng thưởng Tết. LĐLĐ đề nghị UBND quận cho phép vận động những DN có điều kiện tốt hơn hỗ trợ tiền, quà cho CN tại những DN khó khăn về quê ăn Tết. Tương tự, tại quận 8, quận Gò Vấp, vài chục DN cũng không lo nổi tiền thưởng Tết cho người lao động.

Đã khổ lại thêm… khó

Do ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính thế giới, hiện nay, sản xuất kinh doanh của nhiều DN không ổn định. Cùng lúc này, các DN đang đối diện với hàng loạt vấn đề phải giải quyết. Bà Nguyễn Thị Xuân Lan, Giám đốc Công ty Giày Thiên Lộc (quận 12 - TPHCM), không giấu được lo lắng: “Đầu năm 2009 là thời điểm thực hiện lương tối thiểu mới và bảo hiểm thất nghiệp. Riêng chi phí tiền lương đã tăng khoảng 20%, chưa kể phải đóng BHXH theo lương mới. Nếu bình thường thì không có gì đáng nói, nhưng vào thời điểm khó khăn này, lại phải cùng lúc chịu nhiều áp lực như thế thật là quá sức đối với DN”.

Bà Xuân Lan tính toán: Vào đầu năm 2009, chỉ tính riêng tiền BHXH tăng thêm đã gần 1 tỉ đồng/năm trong khi đơn giá gia công rất khó tăng được trong thời gian tới. Hiện nay, công ty đang cố gắng lo tiền thưởng Tết cho CN, cụ thể mức thưởng như thế nào cũng chưa dám công bố.

Cùng tâm trạng trên, ông Yên Khải Vinh, Giám đốc Xí nghiệp Giày Rubimex 3 (quận Tân Bình –TPHCM), cho rằng: Trong tình hình khó khăn chồng chất như thế này, giữ được thu nhập, mức thưởng cho CN như năm qua là đã rất vất vả. Trong năm 2009, tình hình có thể sẽ khó khăn hơn.

Phạm Hồ - Vĩnh Tùng