Đoàn công tác gồm đại diện Ban Khoa Giáo Trung ương, Uỷ ban các vấn đề xã hội và Văn phòng Quốc hội, một số vụ của Bộ Y tế và Uỷ ban Nhân dân Cần Thơ và An Giang cũng như đại diện của Liên Hợp Quốc và các cơ quan thông tấn bváo chí.

Tiếp theo chuyến công tác tương tự tới Hải Phòng, một "điểm nóng về HIV/AIDS”, chuyến công tác lần này nhằm huy động sự quan tâm chăm sóc, điều trị và hỗ trợ từ phía gia đình, cộng đồng và các cấp lãnh đạo dành cho những người sống chung với HIV/AIDS. Đây chính là một phần quan trọng trong chiến lược phòng chống HIV/AIDS tại Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng cũng như ở Việt Nam nói chung. Chuyến đi cũng nhằm mục đích cho thấy rõ việc kết hợp giữa công tác lãnh đạo ở cấp Trung ương và cấp địa phương với hoạt động phòng chống tại cộng đồng và sự hỗ trợ quốc tế là yếu tố quan trọng đảm bảo cho việc hình thành một chiến lược phòng chống HIV/AIDS đa ngành có hiệu quả̉.

Nếu như khoảng hai phần ba số trường hợp nhiễm HIV của toàn quốc có liên quan đến việc tiêm chích ma tuý, thì tại Cần Thơ và An Giang, do vị trí giáp biên giới Campuchia và gồm các con đường quốc lộ lớn nên hầu hết các bệnh nhân HIV/AIDS ở đây bị nhiễm HIV thông qua hoạt động tình dục không an toàn, dẫn đến tình trạng lây lan từ cồng sang vợ và con cái.

Nằm ở vị trí trung tâm - bao quanh bởi 6 tỉnh khác - và có các đường kết nối giao thông như Quốc lộ số 1 chạy dọc từ Bắc vào Nam nên Cần Thơ có tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS cao. Số lượng người ngoại tỉnh đi lại nhiều, trong đó có những lái xe tải đường dài và những người lao động từ nơi khác đến, thuộc nhóm có nguy cơ cao. Cần Thơ là một trong mười tỉnh/thành phố có số trường hợp nhiễm HIV được báo cáo cao nhất. Tính đến ngày 15 tháng 12 năm 2003, Cần Thơ thông báo 2724 người bị dương tính, 863 người bị AIDS và 423 người đã bị tử vong.

Giống như Cần Thơ, số trường hợp nhiễm HIV trong các nhóm nguy cơ cao tại An Giang đã tăng lên ở mức báo động. Tỉnh phía Nam này đang phải đối mặt với gái mại dâm từ̀ Campuchia trở về̀. Theo các chuyên gia, quốc gia láng giềng này của Việt Nam, đã trở thành trung tâm của bệnh dịch HIV trong khu vực Đông Nam Á́. Việc di chuyển của những người mại dâm bị nhiễm HIV làm guia tăng sự lây lan của bênh dịch HIV/AIDS trong dân chúng ở vùng này. Tính đến tháng 12 năm 2003, An Giang thông báo 4895 người bị HIV dương tính, 2200 người bị̣ AIDS và̀ 1749 người đã tử vong. 

Đoàn công tác liên ngành cũng trao đổi các biện pháp ngăn chặn HIV với Bộ Chỉ huy Quan khu 9 phụ trách quân sự ở 12 tỉnh và thành phố ở Đồng bằng sông Cửu Long với tổng dân số là 16 triệu người. Theo báo cáo chính thức năm 2003, có 11 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện trong số 8250 tân binh. Báo cáo này cũng cho biết các quân nhân thuộc các nhóm quy tập hài cốt ở Campuchia nằm trong số những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV cao.

Bộ trưởng Y tế Trần Thị Trung Chiến khen ngợi các biện pháp phòng chống HIV/AIDS mang tính sáng tạo và toàn diện của Cần Thơ và An Giang như truyền thông thay đổi hành vi thông qua gioá dục đồng đẳng và báo chí, can thiệp giảm nguy cơ, khuyến khích sử dụng và phân phát bao cao su. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh cam kết và quyết tâm của các cấp lãnh đạo Cần Thơ và An Giang trong việc giải quyết vấn đề HIV/AIDS. Điều đó được thể hiện qua chương trình phòng chống mang tính đa ngành của Cần Thơ với sự tham gia của lãnh đạo từ cấp thành phố đến cấp cơ sở, các lực lượng vũ trang, các tổ chức quần chúng, cộng đồng, những người nhiễm HIV/AIDS và sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế́. 

Ông Jordan Ryan, Điêù phối viên Thường trú́ LHQ, cho rằng sự hợp tác liên ngành như vậy là cách tốt nhất để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh dịch. “HIV/AIDS không chỉ là một căn bệnh mà còn là một vấn đề phát triển. Chúng ta cần huy động toàn xã hội - tất cả mọi người cần tham gia vào cuộc chiến dấu này. Các cấp lãnh đạo cần lên tiếng cổ vũ, thúc đẩy cho công tác phòng chống, chăm sóc và đảm bảo sự tham gia của bản thân những người nhiễm HIV/AIDS trong công tác này." Theo ông Ryan, LHQ khuyến khích phát huy vai trò lãnh đạo của tất cả các cấp, các ngành và của các tổ chức dân sự trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam.

Theo báo cáo mới đây của LHQ - Xoá bỏ Khoảng cách Thiên niên kỷ - diễ̃n biến và hình thái lây lan của HIV/AIDS ở Việt Nam làm cho căn bệnh này trở thành một trong những mối đe doạ nghiêm trọng nhất đối với tính bền vững của sự phát triển kinh tế - xã hội quốc gia. Mặc dù tỷ lệ nhiễm HIV theo báo cáo chính thức có vẻ còn thấp (0,28%), song HIV/AIDS đang lan nhanh và số trường hợp lây nhiễm được báo cáo tính đến thời điểm này cho thấy tốc độ gia tăng trong năm 2003 có thể lên tới 25%.

Hiệ̣n nay, HIV/AIDS đã xuất hiện ở tất cả 64 tỉnh/thành, trong khi mới chỉ cách đây vài năm các trường hợp nhiễm HIV chủ yếu tập trung ở các đô thị lớn hay ở một số ít khu vực biên giới và điểm du lịch. Ngoài ra, từ năm 1999 đến nay, hơn 40% số trường hợp mới bị nhiễm được báo cáo nằm trong độ tuổi 15 - 24, cao hơn nhiều so với tỷ lệ 10% vào năm 1994. Số phụ nữ có thai bị nhiễm HIV cho thấy bệnh dịch này đã lây lan sang các nhóm dân cư bình thường, có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ của người dân và sự định về kinh tế - xã hội. Báo cáo này cho rằng nếu không sớm triển khai các biện pháp cấp bách trên phạm vi rộng, Việt Nam sẽ không đạt được Mục tiêu Thiên niên kỷ thư 6 về ngăn chặn và đẩy lùi HIV/AIDS vào năm 2015.

Nếu Quý vị muốn biết thêm thông tin, xin vui lòng liên hệ với Hoàng Tuấn Dũng, Cố vấn báo chí́, ĐT: 9421495 (máy lẻ: 159); Fax: (04) 942 2267; e-mail: [email protected] hoặc Nguyễ̃n Thị Phương Mai, Cán bộ̣ chương trình (máy lẻ: 150); email: [email protected]