Lãi suất trái phiếu 6%/năm được ấn định sau phiên đấu giá sáng nay thành công vượt mong đợi của chính Ngân hàng Ngoại thương (VCB). Song lãi suất không mấy hấp dẫn sẽ gây khó khăn cho các nhà đầu tư cá nhân có quy mô vốn không lớn khi quyết định mua trái phiếu VCB kể từ sáng mai.

Nhà đầu tư khu vực TP HCM bỏ phiếu tại phiên đấu thầu trái phiếu Vietcombnak sáng nay. Ảnh: T.V

840 tỷ đồng trái phiếu đem ra cho các nhà đầu tư tổ chức đấu giá sáng nay tương đương 70% tổng giá trị trái phiếu chuyển đổi mà VCB phát hành nhằm tăng vốn trước khi tiến hành cổ phần hoá chính thức. Phiên đấu giá được tiến hành trực tuyến tại hai đầu TP HCM và Hà Nội với sự tham gia của 67 nhà đầu tư thuộc các loại hình và các lĩnh vực hoạt động khác nhau. Mệnh giá trái phiếu là 100.000 đồng, lãi suất trần 8,5%/năm. Bước lãi suất đấu giá là 0,05%, mỗi nhà đầu tư có quyền bỏ phiếu chào mua với 7 mức lãi suất khác nhau. Lãi suất trúng thầu là mức khớp lệnh mà ở đó trái phiếu được mua với lượng tối đa. Tất cả những lệnh chào mua với lãi suất thấp hơn mức này đều trúng thầu và được mua trái phiếu đúng bằng lãi suất chung.

Kết quả có 65/67 nhà đầu tư bỏ thầu hợp lệ. Lãi suất khớp lệnh là 6,00%/năm, lãi suất bỏ thầu cao nhất là 8,5%/năm và thấp nhất là 0%. Trong tổng số gần 19,15 triệu trái phiếu đặt mua (tương đương hơn 1.915 tỷ đồng), có tất cả 8,59 triệu trái phiếu khớp lệnh (tương đương hơn 859 tỷ đồng).

Bên cạnh việc hưởng lãi hằng năm theo quy định, người nắm giữ trái phiếu VCB có quyền chuyển đổi sang cổ phiếu khi ngân hàng này cổ phần hoá chính thức. Đây chính là yếu tố quan trọng khiến nhiều nhà đầu tư tổ chức chào mua với lãi suất khá thấp. Rất ít nhà đầu tư đặt lệnh mua với lãi suất trên 7%, trong khi rất nhiều lệnh đặt mua với lãi suất thấp. Đáng chú ý, những lệnh bỏ thầu với lãi suất càng thấp, lượng mua lại càng lớn. Thậm chí có 3 nhà đầu tư đã bỏ thầu lãi suất 0% với khối lượng chiếm trên 20% trái phiếu rao bán.

Một số nhà đầu tư có mặt tại phiên đấu giá sáng nay ở Hà Nội cho rằng đặt lãi suất thấp thể hiện quyết tâm sẵn sàng mua bằng mọi giá. Song cũng có người cho rằng cách đặt lệnh như vậy "không đẹp", bởi khi đặt lệnh càng thấp, cơ hội trúng thầu càng cao song nó sẽ kéo mức lãi suất chung xuống.

Là một thành viên trong ban chỉ đạo cổ phần hoá VCB, Vụ trưởng Chiến lược Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Xuân Nghĩa cũng là người ủng hộ mạnh mẽ ý tưởng phát hành trái phiếu chuyển đổi để tăng vốn trước khi bước sang cổ phần hoá chính thức. Cũng như nhiều người khác trong ban chỉ đạo có mặt tại phiên đấu giá sáng nay, ông tỏ ra khá bất ngờ với kết quả đạt được. Theo ông, điều đó thể hiện rõ uy tín của VCB trên thị trường và cũng cho thấy nhu cầu đầu tư trong xã hội và dân cư là rất lớn.

"Tuy nhiên, lãi suất 6%/năm sẽ là khó khăn với các nhà đầu tư nhỏ. Với các nhà đầu tư lớn, lãi suất không quá quan trọng, họ kỳ vọng được mua cổ phiếu VCB sau này vì vậy đã quyết định mua với bất cứ giá nào. Song ngay cả với những nhà đầu tư này, họ cũng mong mỏi thời gian tiến hành cổ phần hoá VCB càng được rút ngắn càng tốt. Bởi với mức lãi suất thấp hơn nhiều so với thị trường, càng để lâu họ càng thiệt thòi", ông Nghĩa phân tích.

Chủ tịch Hội đồng quản trị VCB Nguyễn Hoà Bình hồ hởi với kết quả đấu giá thành công vượt mong đợi, song ông cũng thừa nhận lãi suất đạt được hơi thấp với các nhà đầu tư cá nhân.

Trước khi diễn ra phiên đấu giá sáng nay, rất nhiều cá nhân đã làm thủ tục mở tài khoản để chuẩn bị cho việc đăng ký mua trái phiếu VCB từ sáng mai. Sau phiên đấu giá, một số nhà đầu tư cho rằng có thể các nhà đầu tư cá nhân sẽ bớt sốt sắng hơn khi biết lãi suất trái phiếu chỉ là 6%, thậm chí còn thấp hơn nhiều so với lãi suất trái phiếu chính phủ. "Thật là khó để tiên liệu xem liệu với lãi suất này, 30% trái phiếu còn lại dành cho các nhà đầu tư cá nhân có được mua hết hay không. Chúng tôi chấp nhận nguyên lý thị trường, thông qua thị trường để xác định lãi suất, vì vậy kết quả ngày mai ra sao sẽ do thị trường quyết định. Nhưng tôi nghĩ sẽ bán hết được và nếu cần thiết chúng tôi sẽ điều chỉnh phát hành thêm khoảng 10%", ông Bình trao đổi với VnExpress.

Một trong những điểm băn khoăn của các nhà đầu tư là điều kiện chuyển đổi trái phiếu sang cổ phiếu. Theo quy định, chủ trái được sử dụng 100% giá trị trái phiếu (gồm mệnh giá và lãi phát sinh trong khi trả lãi nhưng chưa đến hạn trả) để mua cổ phiếu khi VCB cổ phần hoá. Song quy định không nêu rõ khi chuyển đổi sang cổ phiếu, trái phiếu sẽ được tính bằng mệnh giá hay tính theo giá thị trường, và vì vậy khá mạo hiểm khi quyết định mua trái phiếu hôm nay để kỳ vọng chờ ngày chuyển sang cổ phiếu.

Ngày mai, Vietcombank bắt đầu bán trái phiếu tăng vốn cho các nhà đầu tư cá nhân tại 52 địa điểm giao dịch của Vietcombank ở 30 tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Dự kiến đợt bán trái phiếu tăng vốn cho nhà đầu tư cá nhân kéo dài đến 26/12. Tuy nhiên thời hạn trên có thể kết thúc trước ngày 26/12, nếu lượng trái phiếu 360 tỷ đồng dành cho cá nhân bán hết sớm. Sau khi niêm yết, nhà đầu tư muốn chuyển nhượng trái phiếu phải đặt lệnh mua bán thông qua các công ty chứng khoán. Thời gian dự kiến niêm yết trong năm 2006.

Thành công trong đấu giá trái phiếu VCB sáng nay là động lực giúp các nhà quản lý quyết tâm hơn trong việc sắp xếp lại các ngân hàng thương mại nhà nước. Dự kiến sau VCB, hai ngân hàng khác là Công thương và Đầu tư cũng sẽ tiến hành cổ phần hoá trong 2007 hoặc 2008.

Nguyễn Thùy - Song Linh