Trả lại tiền đặt cọc như thế nào?

TT - Ngày 2-1-2006 anh em tôi thỏa thuận bán cho bà K. một căn nhà do chúng tôi cùng sở hữu. Sau khi thống nhất giá cả, bà K. đặt cọc trước 50 triệu đồng. Chúng tôi đã viết giấy nhận tiền và hẹn một tháng sau sẽ ra công chứng.

Sau đó, do mâu thuẫn nên chúng tôi không muốn bán nhà nữa và chịu bồi thường cho bà 15 triệu đồng (ngoài số tiền 50 triệu đồng). Bà K. không chịu và yêu cầu chúng tôi phải bán nhà hoặc trả gấp ba lần tiền cọc.

Xin hỏi chúng tôi có buộc phải bán nhà hay không? Nếu không bán nhà như đã hứa, gia đình tôi phải trả lại bà K. bao nhiêu tiền? (Vũ Văn Lê, Long An)

Trả lời:

1. Theo qui định tại điều 358 Bộ luật dân sự 2005 thì khoản tiền đặt cọc là số tiền một bên giao cho bên kia nhằm: (1) buộc các bên giao kết hợp đồng hoặc (2) bảo đảm việc thực hiện hợp đồng dân sự (trong trường hợp các bên đã ký hợp đồng).

Việc đặt cọc của anh em ông thuộc trường hợp (1). Do đó, anh em ông có hai sự lựa chọn: hoặc ký kết hợp đồng bán nhà cho bà K. như đã hứa hoặc chịu phạt cọc theo qui định của pháp luật. Như vậy anh em ông không buộc phải bán nhà cho bà K..

2. Trong trường hợp bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng dân sự thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác (khoản 2, điều 358 BLDS).

Vì giữa anh em ông và bà K. không có thỏa thuận gì khác nên anh em ông phải trả lại cho bà K. 100 triệu đồng (bao gồm 50 triệu đồng tiền nhận đặt cọc và 50 triệu đồng phạt cọc do không bán nhà như đã hứa). Yêu cầu của bà K. về việc bồi thường gấp ba lần là không có cơ sở.

Tiến sĩ NGUYỄN ĐÌNH HUY (giảng viên khoa kinh tế, ĐH Quốc gia TP.HCM)