- Hiện cả nước có trên 81.000 người nhiễm HIV, hơn 12.000 bệnh nhân AIDS. 100% tỉnh và 93% số xã trên cả nước đã có người nhiễm HIV. Ngân sách nhà nước cấp mua thuốc điều trị đã tăng trong những năm gần đây: năm 2004 đạt 10 tỉ đồng (những năm trước 3 tỉ đồng) và có thể sẽ đạt 15 tỉ đồng trong năm tới. Nhờ những nỗ lực lớn trong nước, việc điều trị cũng đã được mở rộng đến tuyến tỉnh. Tuy nhiên, do chi phí thuốc còn rất cao, nên mỗi năm chỉ có 90 bệnh nhân được điều trị theo phác đồ chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Nếu phải mua thuốc kháng virus giá cao như hiện nay, chúng ta phải cần tới 20-25 triệu USD để điều trị cho 12 ngàn bệnh nhân trong một năm.

* Xin ông cho biết về khả năng tiếp cận thuốc kháng virus HIV giá rẻ?

- Sắp tới, chúng ta có khả năng được tham gia sử dụng thuốc điều trị AIDS giá rẻ từ sự hợp tác giữa Quỹ Bill Clinton với Quỹ toàn cầu, Ngân hàng Thế giới và UNICEF. Các tổ chức này sẽ đàm phán với 5 nhà sản xuất của Ấn Độ và một nhà sản xuất của Nam Phi để họ chấp thuận bán thuốc với giá rẻ. Hy vọng, từ năm 2005, chúng ta sẽ bắt đầu tiếp cận với nguồn thuốc này. Lúc đó, giá thành điều trị sẽ giảm đáng kể, còn khoảng 140 USD/người/năm (hiện nay khoảng 2.000 USD/người/năm). Tuy nhiên, để có thể mua thuốc từ nguồn này, chúng ta phải có các điều kiện: được Quỹ toàn cầu cấp ngân sách; không được bán thuốc sang nước thứ ba và có kế hoạch dài hạn mua các thuốc này.

* Tình trạng bệnh nhân AIDS kháng thuốc điều trị sẽ được khắc phục như thế nào?

- Phác đồ điều trị đối với bệnh nhân AIDS do Vụ Điều trị (Bộ Y tế) đảm nhận. Như tôi được biết, trước đây Bộ Y tế đã xây dựng phác đồ điều trị với bệnh nhân AIDS, chủ yếu sử dụng 2 - 3 loại thuốc. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của WHO về nguy cơ kháng thuốc ở bệnh nhân AIDS, Vụ Điều trị đang tiến hành sửa phác đồ điều trị, nâng cao hiệu quả chữa bệnh.

* Phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con giúp giảm số người mắc mới, vậy phụ nữ mang thai được chăm sóc như thế nào?

- Ước tính, tỷ lệ nhiễm HIV ở phụ nữ mang thai đã là 0,39%, tức hàng ngàn chị em/năm. Khoảng 30%-40% trẻ ra đời trong các trường hợp này nhiễm HIV. Vì vậy, phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là chiến lược ưu tiên. Những năm gần đây, hệ thống tư vấn, xét nghiệm, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã được triển khai, số lượng các bà mẹ được xét nghiệm và điều trị dự phòng cũng tăng lên hằng năm. Tỷ lệ này đạt 100% ở các bệnh viện phụ sản lớn. Tuy nhiên, công tác này còn khó khăn với tuyến dưới và nhiều phụ nữ mang thai nhiễm HIV được phát hiện muộn.

Liên Châu (thực hiện)