Tỷ lệ nhiễm khuẩn trong bệnh viện rất cao. Ảnh: Nguyên Vũ

(VietNamNet) - Theo quy định sau khi mổ mắt, bà H. phải nằm lại 2-3 ngày cho sức khỏe phục hồi, nhưng gia đình đã xin cho bà ra viện trước thời hạn với lý do về nhà tiện chăm sóc. Đây không phải là lý do chính, bởi nếu để bà nằm lại viện có lẽ thời gian chữa bệnh còn tăng lên vì mắc thêm bệnh mới là nhiễm khuẩn.

Bước chân vào bất kỳ bệnh viện nào, một mùi ''đặc trưng'' đã xông thẳng vào mũi. Đi sâu vào khu điều trị, quang cảnh thật khó tưởng tượng, bệnh viện giống như nhà ga, bến xe. Một chiếc giường chưa đầy một mét vuông có đến 2 bệnh nhân nằm. Người bệnh nằm trên giường, người nhà nằm ngay dưới đất rất lộn xộn. Vào những ngày hè nóng bức, nước sinh hoạt thiếu, không khí trong bệnh viện càng thêm nặng nề.

Nhiễm khuẩn bệnh viện tác động lớn đến hiệu quả chăm sóc và điều trị, nó làm gia tăng tần suất mắc bệnh, tăng chi phí điều trị, kéo dài thời gian nằm viện, tăng tỷ lệ tử vong và gia tăng sự phát triển của các dòng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh.

Năm 1997, Bộ Y tế chính thức đưa Quy chế chống nhiễm khuẩn vào Quy chế bệnh viện và xây dựng Khoa Chống nhiễm khuẩn trong hệ thống tổ chức của bệnh viện. Nhưng đến nay, tình trạng nhiễm khuẩn bệnh viện vẫn ở mức báo động. Nguyên nhân của nhiễm khuẩn có rất nhiều lý do chất thải bệnh viện, thiếu nước sinh hoạt, môi trường, quá tải bệnh viện...

Theo ý kiến của bác sĩ khoa nhiễm khuẩn bệnh viện Việt Đức: ''Tình trạng quá tải bệnh nhân là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều khó khăn trong công tác chống nhiễm khuẩn. Bệnh viện quá chật trong khi nhu cầu của bệnh nhân ngày càng tăng, việc cách ly cũng như chống lây nhiễm bệnh nhân khó thực hiện, dụng cụ y tế phải kịp thời có sẵn để sử dụng ngay cho bệnh nhân đã gây khó khăn cho quy trình khử khuẩn đúng cách... Để giải quyết tình trạng trên, bệnh nhân bị bệnh nhẹ thường phải ra viện sớm vừa để lấy giường, vừa để tránh bị nhiễm khuẩn''.

Mới đây, Bộ Y tế đã tiến hành một cuộc điều tra, chỉ có 41% bệnh viện có khoa chống nhiễm khuẩn. Các nhiễm trùng thường gặp là nhiễm khuẩn đường hô hấp (42%), nhiễm khuẩn vết mổ (18%) và nhiễm khuẩn đường niệu (16%). Ở những bệnh nhân phải phẫu thuật, nguy cơ nhiễm khuẩn cao gấp 2,4 lần so với người được điều trị nội khoa.

Bệnh viện phải là nơi sạch nhất (!?)

Môi trường bệnh viện hiện nay bị ô nhiễm cũng bởi chính từ rác thải của bệnh viện. Một ngày mỗi bệnh viện thải ra một khối lượng chất thải khổng lồ, trong đó có nhiều chất độc, vi khuẩn cần được tiêu hủy.  Nơi chữa bệnh cũng là nơi chứa mầm bệnh. Thế nhưng mới có 66% bệnh viện sử dụng túi nilon để chứa chất thải rắn y tế; gần 33% bệnh viện có nhà đựng chất thải rắn theo quy định của Bộ Y tế, còn lại thải tạm thời ngoài trời.

Hiện nay, cả nước có 30% bệnh viện chưa có bộ phận tiệt khuẩn tập trung, các khoa phải tự xử lý và tiệt khuẩn dụng cụ của mình. Hiện mức độ ô nhiễm vi sinh vật trong không khí ở các bệnh viện đều vượt quá giới hạn cho phép. Nhiều nơi bị ô nhiễm bởi các vi khuẩn gây bệnh. Qua phân lập vi khuẩn ở 32 bệnh viện bị nhiễm khuẩn bệnh viện sau mổ có tới 47% ca nhiễm trùng liên quan đến không khí.

Nhiễm khuẩn bệnh viện bị coi nhẹ cũng là một tác nhân gây bệnh cho chính nhân viên y tế. Nhân viên y tế tại các khoa truyền nhiễm, tiếp xúc với bệnh nhân viêm gan, nhiễm lao, HIV... luôn bị đe dọa. Chính những nhân viên y tế không được ''bảo vệ'' tốt rất có thể truyền cho người bệnh. Cứ như vậy nhiễm khuẩn bệnh viện trở thành một vòng luẩn quẩn.

Hơn nữa, người bệnh đến khám, chữa không chỉ có một mình mà còn người đi cùng chăm sóc, chưa kể đến đồ đạc. Tần số người bệnh đông như vậy nhu cầu sinh hoạt cũng tăng lên. Thế nhưng, các bệnh viện không đáp ứng được các nhu cầu. Theo quy định của bệnh viện người nhà không được sinh hoạt trong khu vực của bệnh nhân. Trên thực tế, người ở tỉnh xa lên Hà Nội không đủ điều kiện thuê nhà, họ đánh liều ở ''chui'' với người bệnh. Chỗ ngủ tạm bợ, khi là gốc cây, hành lang... thậm chí ngay dưới chân giường người bệnh. Dĩ nhiên, nhà vệ sinh trở thành khu công cộng. Người nhà tranh thủ tắm ''trộm'' qua loa, có khi hàng tuần không được vệ sinh vì không có chỗ. Hàng ngày, họ tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Việc nhiễm khuẩn là điều không thể tránh khỏi.

Theo BS.Lê Văn Bình, Trưởng khoa Chống nhiễm khuẩn, BV Việt Đức: ''Tình trạng bệnh nhân và người nhà mặc quần áo của bệnh viện ra đường cũng chính là nguyên nhân gây nhiễm khuẩn bệnh viện''.

Bộ Y tế vừa tổ chức hướng dẫn "Quy trình chống nhiễm khuẩn bệnh viện". Quy trình là tài liệu hướng dẫn cụ thể về thực hành chuyên môn, kỹ thuật chống nhiễm khuẩn được áp dụng trong tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước, tư nhân, các cơ sở có vốn đầu tư của nước ngoài, bên cạnh đó, tổ chức chương trình huấn luyện về kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Chống nhiễm khuẩn có hiệu quả sẽ giúp giảm chi phí điều trị, tỷ lệ tử vong, rút ngắn thời gian nằm viện; nhất là hạn chế sự gia tăng trỗi dậy của các dòng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Hy vọng, sau đợt huấn luyện này công tác chống nhiễm khuẩn sẽ được quan tâm hơn.