Ở những phụ nữ có thai bị nhiễm HIV, nguy cơ lây truyền sang con là 30%. Trong đó, khoảng một nửa trường hợp lây trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ. Việc cho con bú đúng cách sẽ giúp giảm tối đa nguy cơ này.

Các yếu tố nguy cơ lây truyền HIV qua sữa mẹ:

1. Về phía bà mẹ:

- Tình trạng sức khỏe và miễn dịch kém.

- Bị nhiễm HIV ngay trong giai đoạn cho con bú.

- Có HIV trong sữa.

- Nhiễm khuẩn vú, viêm vú, áp xe vú.

2. Về phía đứa trẻ:

- Không bú mẹ hoàn toàn.

- Thời gian bú mẹ kéo dài.

- Tuổi nhỏ, nhất là trong những tháng đầu sau đẻ.

- Tình trạng đáp ứng miễn dịch kém.

- Bị thương tổn ở miệng, ruột.

Để giảm nguy cơ truyền HIV cho con qua sữa, các bà mẹ nhiễm HIV cần lưu ý:

- Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Ngoài sữa mẹ, không cho trẻ ăn thêm bất cứ thức ăn, nước uống nào khác vì những thức ăn bổ sung có thể gây viêm nhiễm đường ruột, tăng nguy cơ lây HIV. Một nghiên cứu ở Nam Phi cho thấy, ở nhóm bà mẹ cho bú hoàn toàn trong 3 tháng đầu, nguy cơ lây truyền virus cho trẻ sơ sinh thấp hơn nhóm bà mẹ cho ăn bổ sung.

- Phòng và điều trị nhiễm khuẩn ở bà mẹ và trẻ: Khi bà mẹ bị nứt núm vú, viêm vú, áp xe vú hoặc trẻ bị viêm miệng, tưa miệng..., cần được xử trí kịp thời.

- Rút ngắn thời gian nuôi con bằng sữa mẹ: Thời gian bú mẹ càng kéo dài, nguy cơ lây nhiễm HIV của trẻ càng cao. Vì vậy, con của những người mẹ nhiễm HIV cần được cai sữa sớm. Hiện các nhà khoa học chưa xác định được thời điểm cho trẻ bú mà không có nguy cơ lây HIV. Vì vậy, nên ngừng cho bú ngay khi trẻ có nguồn sữa thay thế sữa mẹ (có thể bú nhờ các bà mẹ khỏe mạnh khác) hoặc bắt đầu ăn dặm.

- Tiệt trùng sữa mẹ: Sữa mẹ vắt ra được xử lý bằng cách duy trì ở nhiệt độ 62-63 độ C trong 30 phút.

Ngoài giai đoạn bú sữa, trẻ còn có thể lây nhiễm HIV từ mẹ trong giai đoạn bào thai hoặc khi lọt lòng. Để phòng ngừa, thực hiện các biện pháp sau:

- Phòng tránh hoặc điều trị các bệnh lây qua đường tình dục khác như lậu, giang mai... trước và trong khi mang thai. Điều này giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho con.

- Phát hiện bà mẹ bị nhiễm HIV: Các thai phụ cần được xét nghiệm để phát hiện hoặc loại trừ căn bệnh này. Những người nhiễm HIV sẽ được bác sĩ tư vấn, theo dõi và điều trị cho đến khi đẻ xong.

- Xử trí đặc biệt quá trình sinh đẻ, sát trùng triệt để đường sinh dục, không cắt rạch vùng sinh dục ngoài. Trẻ sau khi đẻ cần được tắm sạch chất gây trên người bằng dung dịch sát trùng nhẹ.

PGS Đào Ngọc Diễn, Sức Khỏe & Đời Sống